Минералдық тыңайтқышты шашырату машиналары

РТТ-4.2А тың айтқ ыш сепкiшi тү йiршiк жә не ұ нтақ тә рiздес минералдық тың айтқ ышты енгiзуге арналғ ан.

а-теxнологиялық сxемасы; б-тың айтқ ыш сепкiш аппарат; 1-аппарат тарелкасы; 2-араластырғ ыш; 3-тың айтқ ыш қ орабы; 4- лақ тырғ ыш; 5-шағ ылыстырғ ыш қ алқ ан; 6-дө ң гелек; 7-кронштейн; 8-ось; 9-қ апсырма; 10-бұ рыштық; 11-шiр (венец)

1.1 сурет - РТТ-4.2А тың айтқ ыш сепкiшi

Оны дә ндi дақ ылды ү степ қ оректендiру ү шiн қ олданады. Сепкiш 100-1100 кг/га тың айтқ ыш себедi. 9, 14 кН тракторлар класымен агрегатталады, ал ү ш-бес машина 20, 30 кН. тракторлар класымен агрегатталады. Жұ мыс жылдамдығ ы 12 км/сағ, тү к жә шiгiнiң сыйымдылығ ы 7000 (1.1-сурет) [10].

НРУ-0, 5 аспалы тың айтқ ыш шашқ ышы минералдық тың айтқ ыштың жә не сидерат тұ қ ымын жерiне енгiзу ү шiн арналғ ан. Сидерат - бұ л жасыл тың айтқ ыш ретiнде пайдаланатын ө сiмдiк (люпин, қ ыша). НРУ-0, 5 шашқ ышын 9-14 кН. тракторлар класымен агрегаттайды. Бункерiнiң сыйымдылығ ы 400 , жұ мыстың жылдамдығ ы 12 км/сағ, енгiзу алым енi 11 м дейiн. Желдi ауа райында бункердi тентпен жабады жә не желден қ орғ ағ ыш қ ұ рылымды шашқ ышта тағ айындайды (1.2-сурет) [10].

1-негiзгi редуктор; 2- карданды бiлiк; 3-иiндi-бiлiк меxанизмi; 4-коромысло; 5-ползун; 6-рычаг; 7-бункер; 8-майдалағ ыштар; 9-дiрiлдеткiш бiлiк; 10-жапқ ыш; 11-сепкiш планка; 12-шашқ ыш диск; 13-тiркегiш скоба; 14-редуктор; 15-шынжырлы берiлiс

1.2 сурет - НРУ- 0, 5 аспалы тың айтқ ыш шашқ ышы

МВУ-6 машинасы минералды тың айтқ ышты жә не баяу тозаң датқ ыш ә к материалын транспорттауғ а жә не топырақ бетiне таратуғ а арналғ ан. Машинаның қ орабы бiр осьтi жартылай прицептен тұ рады жә не онда сепкiш аппарат, тың айтқ ыш бағ ыттағ ыш, меxанизмдер мен берiлiстер орналасқ ан. Ұ нтақ талғ ан тың айтқ ышты 16 м-ге дейiн тарата алады, ал баяу тозаң дағ ыш жә не кристалды тың айтқ ышты 10 м-ге дейiн тарата алады. Берiлiстi дө ң гелектен алғ анда тың айтқ ыш енгiзу мө лшерi 200...2000 кг/га, ал мелиоранттарды(берiлiс Қ АБ-тан) 1000-10000 кг/га енгiзе алады. Машинаны 1, 4 жә не 2 класты тракторлермен агрегаттайды [10].

РМС-6 аспалы ортадан тепкiш шашқ ышы егiстiкте, бақ шаларда таудың 20° алаң шық тарында тың айтқ ышты жә не сидератты енгiзу ү шiн қ ызмет етедi. Бункерiнiң сыйымдылығ ы 400 жә не 14 кН трактор класымен агрегатталады.

1-РМГ- 4 шашқ ышы қ атты минералдық тың айтқ ышты даласына енгiзу ү шiн арналғ ан (1.3-сурет).

а-теxнологиялық сxемасы; б-тың айтқ ыш таратқ ыш сxемасы; 1-кузов; 2-транспортер; 3-гидроцилиндр; 4- мө лшерлегiш қ ұ рылғ ы; 5 жә не 12-шашқ ыш дисктер; 6-желден қ орғ ағ ыш қ рылғ ы; 7-пневматикалық ролик; 8-жетекшi дө ң гелек; 9-прицеп тiрегi; 10-тың айтқ ыш бө лгiш; 11- шарнирлi iшкi қ абырғ а; 13-қ анатша

1.3 сурет - 1-РМГ- 4 қ атты минералдық тың айтқ ышты шашқ ышы

РУМ- 8 шашқ ышы тың айтқ ышты алаң ғ а тасуғ а жә не енгiзу ү шiн жә не баяу тозаң датқ ыш ә к материалдың, гипсты шашуғ а арналғ ан (1.4-сурет).

1-шашқ ыш дисктер; 2-берiлiс; 3-мө лшерлегiш жапқ ыш; 4-кузов; 5-тiркегiш қ ұ рылғ ы

1.4 сурет - РУМ- 8 тың айтқ ыш шашқ ышы

РУ-1000, РУ-1600, РУ-3000, РУ-7000 минералдық тың айтқ ыш шашқ ыш қ атты минералды тың айтқ ышты тү йiршiктелген жә не кристалды тү рiнде алаң ғ а шашуғ а жә не кү здiк дә ндi дақ ылының (дамудың ерте кезең iнде) ү степ қ оректендiруге, шалғ ындардың жә не жайылымдардың қ атты минералдық тың айтқ ыштың аттамалы енгiзуi ү шiн арналғ ан (1.5-сурет).

1.5 сурет - РУ-1600, РУ-3000 минералдық тың айтқ ыш шашқ ыш

МТТ-4У машинасы минералдық тың айтқ ышының қ атты тү йiршiктелген жә не кристалданғ ан тү рiн енгiзу ү шiн арналғ ан. Қ олданыс ү шiн ұ нтақ талғ ан xимикаттың (доломит ұ н, ә к) енгiзулерi ық тимал. Транспортердiң жә не табағ ының жетегi трактордың қ уат алу бiлiгiнен алады.

МXС- 10 ө здiгiнен жү ретiн машина xимизатциясы-МАЗ 631 705-264 ө здiгiнен жү ретiн автомобильдiң базасында жасалғ ан минералды тың айтқ ышты жә не ә к материалын жә не арнаулы ұ нтақ талғ ан xимиялық мелиоранттарды енгiзуге ө здiгiнен жү ретiн шассиiнiң алмалы-салмалы қ орабымен қ амтамасыз етiлген (1.6-сурет).

1.6-сурет - МXС- 10

АПЖ-12- сұ йық минералдық тың айтқ ыш шашқ ыш. Машина сұ йық азотты тың айтқ ыш негiзгi дозасын жә не сырттың кешендi тың айтқ ыштарын (карбамидтi-аммиакты қ оспаларды) жә не ө сiп шық қ ан дақ ылдың тамырына ү степ қ оректендiруге арналғ ан. Конструкцияда жұ мыстың сұ йық тығ ын таратуда штанга ұ станымы қ олданғ ан, бұ л бiрталай тың айтқ ыштың енгiзуiнiң бiркелкiлiгiн жоғ арылатады (1.7-сурет).

1.7 сурет - АПЖ-12- сұ йық минералдық тың айтқ ыш шашқ ыш

МШВУ-18 тығ ыз минералды тың айтқ ышты енгiзетiн штангалы машина (1.8-сурет). Бұ л машина жеке жә не араласқ ан минералды тың айтқ ышты тасуғ а жә не жоғ ары дә лдiктi ә дiспен тың айтқ ыштың негiзгi дозасымен қ оса ү степ қ оректендiруге арналғ ан.

1.8 сурет - МШВУ-18 тығ ыз минералды тың айтқ ышты енгiзетiн штангалы машина

РУМ-5-03, ПШ-21, 6 машиналарында интенсивтi теxнологиямен ө ң дегенде минералды тың айтқ ыштың негiзгi бө лiгiн енгiзуге жә не дә ндi дақ ылды қ оректендiру ү шiн штангалы-пневматикалық таратқ ыш қ ұ рал орналасқ ан. Минералды тың айтқ ышты сепкен кезде транспортер артқ ы жетекшi дө ң гелегiнен жетек алады. Енгiзу мө лшерi 100-1000кг/га.

КСА-3 автомобильдi шашқ ышты қ оймадан алшақ орналасқ ан алқ апқ а минералды тың айтқ ыш енгiзуге арналғ ан. Тың айтқ ышқ а арналғ ан қ орапты ЗИЛ-ММЗ-555 самосвал рамасына орнатады.

СТТ-10 машинасы алаң ғ а минералды тың айтқ ышты жоғ арғ ы бiркелкiлiкпен енгiзуге арналғ ан. Бiрқ алыпсыздық кө рсеткiшi аспайды. Машина қ ораптан, таратқ ыш қ ұ рылғ ыдан, транспортерден, мө лшерлегiш тетiктен тұ рады. Тың айтқ ыштың енгiзу дозасын реттегiш тү тiкше арқ ылы 100-2000 кг/га реттейдi. Машинаны МТЗ-80 трактормен агрегаттайды. Алым енi 10-15 м, жұ мыс жылдамдығ ы 10-15 км/сағ, ө нiмдiлiгi 18 кг/сағ.

РШУ-12 машинасында интенсивтi теxнологиямен ө нделетiн айдалғ ан жерге тың айтқ ышты жоғ арғ ы бiркелкiлiкпен енгiзуге арналғ ан шнектi таратқ ыш орналасқ ан. Машина қ ораптан, екi штангадан жә не берiлiс меxанизмiнен тұ рады. Машинаның алым енi 12 м, енгiзу мө лшерi 60-300 кг/га, жұ мыс жылдамдығ ы 12 км/сағ. Машина 1, 4 жә не 2 класты тракторлармен агрегатталады.

КПГ-2, 2 жазық тiлгiш-тың айтқ ыш культиваторы алым енi 110 см екi табанмен, 450 л бункерiнiң кө лемiмен, тың айтқ ыш сепкiш аппаратпен жә не вентилятормен жабдық талғ ан. Сепкiш аппараттар берiлiстi тiрегiш дө ң гелектерден карданды бiлiк жә не шынжырлы берiлiс арқ ылы берiледi. Вентиляторды гидромотор айналдырады. Табандары тың айтқ ышты топырақ тың iшiне енгiзу ү шiн тың айтқ ыш ө ткiзгiшiмен, ауа ө ткiзгiшiмен, араластырғ ышпен жабдық талғ ан.

Тың айтқ ыштың табандары топырақ қ а енген кезде сепкiш аппарат iске қ осылып, тың айтқ ыш ө ткiзгiш арқ ылы араластырғ ышқ а тү седi. Ауа ө ткiзгiшi арқ ылы вентилятор арқ ылы қ алыптасатын ауа ағ ыны араластырғ ышқ а келiп, тың айтқ ышты ө з ағ ынымен ө зiнiң алым енi бойына бiрқ алыпты тарататын таратқ ышқ а бередi.

Культиватор жұ мыстық жә не транспорттық кү йiне гидроцилиндр арқ ылы орнатылады. Топырақ ты ө ң деу жә не тың айтқ ышты енгiзу терең дiгiн 12- 27 см аралығ ында винттi қ ысқ ыш реттегiштi айналдыру арқ ылы реттейдi.

Культиватордың алым енi 2, 15 м. Жұ мыс жылдамдығ ы 10 км/сағ, ө нiмдiлiгi 1, 4 га/сағ.

Жоғ арыда аталғ ан қ ұ рылғ ылардың басым бө лiгi тың айтқ ышты топырақ бетiне шашып енгiзуге арналғ ан. Ал бұ л ә дiстiң тиiмдiлiгiнiң 30-40 пайыздан аспайтыны белгiлi. Сондық тан жобалау барысында топырақ iшiне енгiзетiн қ ұ рылғ ыны жасау жоспарланды.