Table of Contents 2 страница

umieję tnoś ci. Pocieszał a się, ż e podczas wojny wszystko bę dzie wyglą dał o inaczej.

Czytał a z fascynacją o kobietach, któ re w czasie ostatniej wojny zakł adał y spodnie i

szł y pracować w fabrykach. Obecnie w armii, marynarce wojennej i sił ach powietrznych

istniał y takż e oddział y kobiece. Margaret marzył a o tym, by wstą pić do Pomocniczej Obrony

Terytorialnej, utworzonej wł aś nie z myś lą o kobietach. Jedną z niewielu praktycznych

umieję tnoś ci, jakie posiadał a, był a umieję tnoś ć prowadzenia pojazdó w mechanicznych. Digby,

szofer ojca, nauczył ją jeź dzić rolls-royce'em, Ian zaś - chł opak, któ ry zginą ł - pozwalał jej

czasem prowadzić motocykl. Dał aby sobie radę nawet z motoró wką, gdyż ojciec trzymał w

Nicei mał y jacht. W Pomocniczej Obronie Terytorialnej na pewno potrzebowano kierowcó w

ambulansó w i ł ą cznikó w na motocyklach. Widział a siebie w mundurze i heł mie, mkną cą

peł nym gazem z jednego pola bitwy na drugie, z bardzo waż nymi meldunkami w torbie i

fotografią Iana w kieszeni wojskowej bluzy. Miał a niezachwianą pewnoś ć, iż dowiodł aby swojej

odwagi, oczywiś cie pod warunkiem, ż e dano by jej szansę.

Pó ź niej okazał o się, ż e wojna został a wypowiedziana wł aś nie podczas mszy. O

jedenastej dwadzieś cia osiem, czyli dokł adnie w ś rodku kazania, ogł oszono nawet alarm

przeciwlotniczy, ale ostrzeż enie nie dotarł o do ich wsi, a poza tym alarm i tak okazał się

fał szywy. Tak wię c rodzina Oxenford wró cił a do domu nieś wiadoma faktu, ż e znajduje się w

stanie wojny z Niemcami.

Percy chciał wzią ć strzelbę i zapolować na kró liki. Strzelać umieli wszyscy; był a to

ulubiona rodzinna rozrywka, chwilami przeradzają ca się niemal w obsesję. Jednak, ma się

rozumieć, ojciec zabronił mu tego kategorycznie, gdyż w niedzielę nie moż na był o polować.

Percy skrzywił się, ale posł uchał. Pomimo buntowniczej ż ył ki był jeszcze za mł ody, ż eby

otwarcie przeciwstawić się ojcu.

Margaret uwielbiał a figle brata. Stanowił y jedyny promyk sł oń ca w pochmurnej

rzeczywistoś ci jej ż ycia. Czę sto ż ał ował a, ż e nie potrafi przedrzeź niać ojca i wyś miewać go za

jego plecami tak jak Percy, ale zbytnio się wszystkim przejmował a, by umieć z tego ż artować.

W domu ze zdumieniem ujrzeli bosonogą pokojó wkę podlewają cą kwiatki w holu.

Ojciec nawet jej nie poznał.

- Kim jesteś? - zapytał nagle.

- Nazywa się Jenkins - wyjaś nił a mu matka swoim ł agodnym gł osem z amerykań skim

akcentem. - Zaczę ł a u nas pracować w tym tygodniu.

Dziewczyna dygnę ł a nisko.

- A co się stał o z jej butami, do stu diabł ó w? - pytał dalej ojciec.

Przez twarz pokojó wki przemkną ł wyraz podejrzliwoś ci.

- To mł ody lord Isley, wasza lordowska moś ć - wyjaś nił a, rzucają c oskarż ycielskie

spojrzenie na Percy'ego. Jego oficjalny tytuł brzmiał lord Isley. - Powiedział mi, ż e w niedzielę

wszystkie pokojó wki muszą chodzić na bosaka, ż eby okazać szacunek waszym lordowskim

moś ciom.

Matka westchnę ł a gł oś no, ojciec chrzą kną ł gniewnie, a Margaret nie mogł a

powstrzymać kolejnej fali chichotó w. To był ulubiony dowcip Percy'ego: informowanie nowo

przyję tej sł uż by o rzekomych obyczajach panują cych w domu. Ponieważ potrafił opowiadać z

kamienną twarzą nawet najbardziej niestworzone historie, a rodzina miał a opinię doś ć

ekscentrycznej, zwykle wierzono mu bez zastrzeż eń.

Margaret czę sto bawił y jego ż arty, lecz tym razem zrobił o jej się ż al biednej,

wystrychnię tej na dudka pokojó wki, stoją cej na bosaka w holu.

- Idź do siebie i zał ó ż pantofle - polecił a jej matka.

- I nigdy nie wierz lordowi Isley - dodał a Margaret.

Kiedy zdją wszy nakrycia gł owy weszli do salonu, Margaret pocią gnę ł a brata za wł osy i

syknę ł a:

- To był o paskudne, Percy.

Percy tylko się uś miechną ł. Kiedyś powiedział pastorowi, ż e ojciec zmarł w nocy na

atak serca. Prawda wyszł a na jaw dopiero wtedy, kiedy cał a wieś zjawił a się na naboż eń stwo

ż ał obne.

Ojciec wł ą czył radio i wł aś nie wtedy dowiedzieli się, ż e Wielka Brytania wypowiedział a

wojnę Niemcom.

Margaret poczuł a w piersi niezmierne zadowolenie podobne trochę do tego, jakie

towarzyszył o jej wtedy, gdy jechał a zbyt szybko samochodem lub wspinał a się na wysokie

drzewo. A wię c koniec z drę czą cymi ją bez koń ca rozważ aniami; nadchodził czas tragedii i

ż ał oby, bó lu i rozpaczy, lecz koś ci został y rzucone i już nic nie moż na był o na to poradzić.

Pozostawał o tylko jedno: walczyć. Na tę myś l jej serce zaczę ł o uderzać w ż ywszym tempie.

Wszystko się zmieni. Towarzyskie konwenanse zostaną zapomniane, kobiety wł ą czą się do

walki, runą bariery klasowe, cał y naró d poł ą czy wysił ki, by bronić ojczyzny. Margaret niemal

czuł a w powietrzu zapach zbliż ają cej się wolnoś ci. Wreszcie bę dzie mogł a otwarcie wystą pić

przeciwko faszystom, przeciw tym samym ludziom, któ rzy zabili biednego Iana i tysią ce innych

wspaniał ych, mł odych mę ż czyzn. Nie był a mś ciwa, ale kiedy myś lał a o walce z nazistami,

czuł a, jak ogarnia ją ż ą dza zemsty. Był o to zupeł nie nowe, niepokoją ce i zarazem nadzwyczaj

podniecają ce uczucie.

Ojciec zareagował na tę wiadomoś ć wybuchem wś ciekł oś ci. Był doś ć korpulentny i miał

czerwoną cerę, wię c kiedy się zdenerwował, wyglą dał tak, jakby miał za chwilę eksplodować.

- Przeklę ty Chamberlain! - rykną ł. - Niech szlag trafi tego cholernego typa!

- Algernonie, proszę... - odezwał a się mama z przyganą w gł osie.

Ojciec należ ał do zał oż ycieli Brytyjskiego Zwią zku Faszystó w.

W tamtych czasach był zupeł nie innym czł owiekiem: nie tylko mł odszym, ale takż e

szczuplejszym, bardziej przystojnym i nie tak ł atwo wpadają cym w gniew. Zniewalał ludzi

swoim wdzię kiem i zyskiwał ich lojalnoś ć. Napisał kontrowersyjną ksią ż kę pod tytuł em

„Mieszań cy, czyli o niebezpieczeń stwie skaż enia ras”. Opisywał w niej trwają cy po dziś dzień

upadek cywilizacji, któ ry zaczą ł się wtedy, kiedy biali ludzie poczę li pł odzić potomstwo z

Ż ydami, Azjatami, mieszkań cami Orientu, a nawet Murzynami. Korespondował z Adolfem

Hitlerem, któ rego uważ ał za najwię kszego mę ż a stanu od czasó w Napoleona. W domu co

weekend odbywał y się wystawne przyję cia, w któ rych uczestniczyli politycy, zagraniczni

dyplomaci, a jeden jedyny, niezapomniany raz nawet sam kró l. Dyskusje cią gnę ł y się do

pó ź nej nocy, z piwnicy coraz to przynoszono nowe butelki brandy, lokaje zaś ziewali i nudzili

się w holu. Przez cał y okres Wielkiego Kryzysu ojciec czekał na to, by kraj wezwał go na

pomoc w godzinie pró by i postawił na czele rzą du odrodzenia narodowego. Jednak takie

wezwanie nigdy nie nadeszł o. Przyję cia stawał y się rzadsze i coraz mniej liczne, czoł owe

osobistoś ci, któ re jeszcze niedawno na nich bywał y, dystansował y się publicznie od Zwią zku

Faszystó w, ojciec zaś przeistaczał się w zgorzkniał ego, rozczarowanego czł owieka. Jego

osobisty urok znikną ł wraz z pewnoś cią siebie, znakomita prezencja uległ a niszczycielskiemu

wpł ywowi zaniedbania, nudy i alkoholu. A inteligentny nigdy tak naprawdę nie był; Margaret

przeczytał a kiedyś ksią ż kę ojca i stwierdził a ze zdumieniem, iż nie tylko opiera się na

bł ę dnych zał oż eniach, ale jest wrę cz gł upia.

W ostatnich latach poglą dy ojca skoncentrował y się wł aś ciwie na jednym obsesyjnym

pomyś le: Wielka Brytania i Niemcy powinny wspó lnie wystą pić przeciwko Zwią zkowi

Sowieckiemu. Propagował tę ideę w artykuł ach i listach do gazet, a takż e przy zdarzają cych

się coraz rzadziej okazjach, kiedy był zapraszany do wzię cia udział u w politycznych

spotkaniach i dyskusjach. Trzymał się jej kurczowo, mimo ż e rozwó j wydarzeń w Europie

czynił ją coraz mniej realną. Wraz z począ tkiem wojny mię dzy Anglią i Niemcami jego nadzieje

został y ostatecznie przekreś lone, ale Margaret, wś ró d kł ę bią cych się w jej sercu uczuć, nie

mogł a doszukać się ż alu i wspó ł czucia dla ojca.

- Wielka Brytania i Niemcy zniszczą się nawzajem, pozostawiają c Europę

ateistycznemu komunizmowi!

Wzmianka o ateizmie przypomniał a Margaret, ż e rodzina zmusza ją do chodzenia do

koś cioł a.

- Mnie to nie przeszkadza - oś wiadczył a. - Ja też jestem ateistką.

- To niemoż liwe, kochanie - odparł a matka. - Przecież należ ysz do Koś cioł a

anglikań skiego.

Margaret parsknę ł a ś miechem.

- Jak moż esz się ś miać? - zapytał a z oburzeniem Elizabeth, sama bliska ł ez. - Przecież

to tragedia!

Elizabeth był a wielką zwolenniczką nazistó w. Znał a niemiecki - obie znał y ten ję zyk,

dzię ki niemieckiej guwernantce, któ ra przebywał a w ich domu nieco dł uż ej od pozostał ych -

odwiedził a kilkakrotnie Berlin, a dwa razy nawet jadł a obiad z Fü hrerem. Margaret

podejrzewał a, ż e naziś ci to snoby lubią ce wygrzewać się w blasku aprobaty przedstawicieli

angielskiej arystokracji.

- Najwyż sza pora, ż ebyś my wreszcie przeciwstawili się tym bandytom! - oznajmił a

stanowczo.

- To nie bandyci, tylko dumni, silni, czystej krwi aryjczycy - odparł a wynioś le Elizabeth. -

Należ y jedynie rozpaczać, ż e nasz kraj znalazł się z nimi w stanie wojny. Ojciec ma rację: biali

ludzie wyrż ną się nawzajem, a na ś wiecie zostaną sami mieszań cy i Ż ydzi.

Margaret nie mogł a spokojnie sł uchać tych bredni.

- Nie widzę w Ż ydach nic zł ego!

- Oczywiś cie, ż e nie - zgodził się ojciec, po czym dodał, unoszą c w gó rę palec: - Pod

warunkiem, ż e siedzą na swoim miejscu.

- Któ re w waszym... w waszym faszystowskim systemie jest pod podkutym obcasem! -

Niewiele brakował o, a powiedział aby „w waszym ohydnym systemie”, ale w ostatniej chwili

przestraszył a się i ugryzł a w ję zyk. Lepiej nie denerwować ojca ponad miarę.

- Natomiast w waszym bolszewickim systemie Ż ydzi rzą dzą wszystkimi! - zripostował a

Elizabeth.

- Nie jestem zwolenniczką bolszewikó w, tylko socjalistką.

- To niemoż liwe, kochanie - wtrą cił się Percy, naś ladują c akcent matki. - Przecież

należ ysz do Koś cioł a anglikań skiego.

Mimo zdenerwowania Margaret ponownie parsknę ł a ś miechem, co znowu rozgniewał o

jej siostrę.

- Po prostu chcesz zniszczyć wszystko co pię kne i czyste, ż eby potem mó c ś miać się

na gruzach!

Ten zarzut wł aś ciwie nie był wart odpowiedzi, ale Margaret zależ ał o na tym, by wył oż yć

do koń ca swoje racje.

- W każ dym razie, zgadzam się z tobą co do Neville'a Chamberlaina - powiedział a,

zwracają c się do ojca. - Pozwalają c faszystom na zaję cie Hiszpanii znacznie pogorszył naszą

sytuację strategiczną. Teraz mamy nieprzyjaciela nie tylko na Zachodzie, ale i na Wschodzie.

- To nieprawda, ż e Chamberlain pozwolił faszystom na zaję cie Hiszpanii - odparł ojciec.

- Wielka Brytania zawarł a wcześ niej z Niemcami, Wł ochami i Francją pakt o nieinterwencji. Po

prostu dotrzymaliś my sł owa.

Był a to hipokryzja, o czym on doskonale wiedział. Margaret aż zarumienił a się z

oburzenia.

- Dotrzymaliś my sł owa, podczas gdy Wł osi i Niemcy zł amali swoje! Dzię ki temu

faszyś ci mieli broń, a demokraci tylko bohateró w!

Zapadł o niezrę czne milczenie. Wreszcie przerwał a je matka.

- Naprawdę ogromnie mi przykro z powodu ś mierci Iana, kochanie, ale ten chł opiec

wywierał na ciebie bardzo zł y wpł yw.

Nagle Margaret zapragnę ł a wybuchną ć pł aczem.

Ian Rochdale był czymś najlepszym, co przydarzył o się jej w ż yciu, i rana

spowodowana jego ś miercią wcią ż jeszcze nie chciał a się zagoić.

Przez wiele lat uczę szczał a na bale w towarzystwie pustogł owych chł opcó w ze

ś mietanki towarzyskiej, potrafią cych myś leć wył ą cznie o piciu i polowaniu, coraz bardziej

zrozpaczona, ponieważ nie zdarzył o się jej jeszcze spotkać ró wieś nika, któ ry wzbudził by jej

zainteresowanie. Ian pojawił się w jej ż yciu jak ś wiatł o rozsą dku; odką d go zabrakł o, ż ył a w

cią gł ym mroku.

Był wtedy na ostatnim roku studió w w Oksfordzie. Margaret z radoś cią wstą pił aby na

uniwersytet, ale nie miał a na to ż adnych szans, ponieważ nigdy nie chodził a do ż adnej szkoł y.

Mimo to wiele czytał a - gł ó wnie dlatego, ż e nie miał a nic innego do roboty - i ogromnie się

ucieszył a, kiedy spotkał a kogoś podobnego do niej, kto lubił rozmawiać o ideach. Był jedynym

mę ż czyzną, jakiego znał a, któ ry wyjaś niają c coś nie traktował jej z wyniosł ą pobł aż liwoś cią.

Miał chł odny, analityczny umysł, w dyskusji cechował a go nieskoń czona cierpliwoś ć i był

cał kowicie pozbawiony intelektualnej pró ż noś ci - nigdy nie udawał, ż e coś rozumie, jeś li

sprawy miał y się dokł adnie na odwró t. Zachwycił a się nim od samego począ tku.

Przez dł ugi czas nie myś lał a o swoim uczuciu jako o mił oś ci. Jednak pewnego dnia Ian

wyznał, szukają c dł ugo odpowiednich sł ó w i ją kają c się w niezwykł y dla siebie sposó b:

- Zdaje się... Zdaje mi się, ż e... ż e zakochał em się w tobie. Czy to wszystko zepsuje?

Dopiero wtedy uś wiadomił a sobie z radoś cią, ż e ona też go kocha.

Odmienił jej ż ycie, zupeł nie jakby przeniosł a się do obcego kraju, gdzie wszystko był o

inne: krajobraz, pogoda, ludzie, jedzenie. Wszystko to bardzo się jej podobał o. Ograniczenia i

niedogodnoś ci zwią zane z koniecznoś cią mieszkania z rodzicami zaczę ł y wydawać się bł ahe i

mał o istotne.

Rozjaś niał jej ż ycie nawet po tym, jak wstą pił do Brygady Mię dzynarodowej i pojechał

do Hiszpanii, by walczyć po stronie legalnego rzą du przeciwko faszystowskim rebeliantom.

Był a z niego dumna, ponieważ miał odwagę bronić swych przekonań i był gotó w zaryzykować

ż ycie w obronie sprawy, w któ rą wierzył. Od czasu do czasu dostawał a od niego listy. Raz

przysł ał jej wiersz. Potem nadeszł a wiadomoś ć, ż e zginą ł rozerwany na strzę py przez pocisk

artyleryjski, i Margaret był a przekonana, iż jej ż ycie ró wnież dobiegł o kresu.

- Wywierał na mnie zł y wpł yw... - powtó rzył a z goryczą. - Oczywiś cie. Dlatego ż e

nauczył mnie, by nie wierzyć ś lepo w dogmaty, demaskować kł amstwa, nienawidzić ignorancji

i brzydzić się hipokryzją. W rezultacie nie nadaję się do ż ycia w cywilizowanym

społ eczeń stwie.

Ojciec, matka i Elizabeth zaczę li mó wić niemal jednocześ nie, po czym umilkli,

ponieważ nie sposó b był o zrozumieć ż adnego z nich. W ciszy, któ ra zapadł a, ostro i wyraź nie

zabrzmiał y sł owa Percy'ego:

- Wracają c do Ż ydó w... W jednej z tych starych walizek ze Stamford, któ re leż ą w

piwnicy, znalazł em doś ć dziwną fotografię. - W Stamford, w stanie Connecticut, mieszkał a

rodzina matki. Percy wyją ł z kieszeni na piersi wymię te, zblakł e zdję cie. - Zdaje się, ż e miał em

praprababkę, któ ra nazywał a się Ruth Glencarry, prawda?

- Owszem - potwierdził a matka. - To mama mojej mamy. Dlaczego pytasz, kochanie?

Co tam znalazł eś?

Percy podał fotografię ojcu. Wszyscy zgromadzili się wokó ł niego, aby na nią spojrzeć.

Przedstawiał a uliczną scenkę z jakiegoś amerykań skiego miasta, prawdopodobnie Nowego

Jorku, sprzed mniej wię cej siedemdziesię ciu lat. Na pierwszym planie znajdował się okoł o

trzydziestoletni Ż yd z czarną brodą, ubrany w prosty roboczy stró j i w kapeluszu na gł owie.

Stał obok wó zka z zainstalowanym koł em szlifierskim, na wó zku zaś wisiał a tabliczka z

wyraź nym napisem: Reuben Fishbein - Szlifierz”. Obok mę ż czyzny stał a dziesię cioletnia

dziewczynka w lichej baweł nianej sukience i cię ż kich buciorach.

- Co to ma być, Percy? - zapytał ojciec. - Kim są ci odraż ają cy ludzie?

- Spó jrz na odwrotną stronę.

Ojciec odwró cił zdję cie. Z tył u fotografii znajdował się podpis: „Ruthie Glencarry, z

domu Fishbein, lat 10”.

Margaret spojrzał a na ojca. Był wstrzą ś nię ty.

- To ciekawe, ż e dziadek mamy oż enił się z có rką ż ydowskiego szlifierza, ale podobno

w Ameryce czę sto zdarzają się takie rzeczy - zauważ ył Percy.

- Niemoż liwe! - wykrztusił ojciec drż ą cym gł osem, ale Margaret domyś lał a się, ż e w

gł ę bi duszy uważ ał, iż jest to jak najbardziej prawdopodobne.

- Tak czy inaczej - cią gną ł Percy pogodnym tonem - ż ydowskie pochodzenie dziedziczy

się w linii ż eń skiej, wię c skoro babka mojej matki był a Ż ydó wką, to ja też jestem Ż ydem.

Ojciec zbladł jak ś ciana, matka natomiast zmarszczył a lekko brwi.

- Mam nadzieję, ż e Niemcy nie wygrają wojny - dodał Percy. - Nie pozwoliliby mi

chodzić do kina, a mama musiał aby naszyć ż ó ł te gwiazdy na wieczorowe suknie.

To wszystko wyglą dał o zbyt pię knie, ż eby mogł o być prawdziwe. Margaret przyjrzał a

się dokł adnie sł owom napisanym na odwrocie zdję cia... i wreszcie zrozumiał a, o co chodzi.

- To twó j charakter pisma, Percy! - wykrzyknę ł a.

- Ską dż e znowu! - zaprzeczył brat.

Teraz jednak wszyscy przekonali się, ż e miał a rację. Margaret wybuchnę ł a radosnym

ś miechem; Percy znalazł gdzieś zdję cie przedstawiają ce jaką ś ż ydowską dziewczynkę i

sfał szował podpis, by nabrać ojca. Nic dziwnego, ż e ojciec dał się oszukać. Chyba

najwię kszym koszmarem, jaki drę czy każ dego faszystę, jest to, iż mogł oby się okazać, ż e on

sam pod wzglę dem rasowym nie jest czystego pochodzenia. Dobrze mu tak.

- Ha! - prychną ł pogardliwie ojciec i rzucił fotografię na stó ł.

- No wiesz, Percy! - powiedział a matka oburzonym tonem.

Na pewno by się na tym nie skoń czył o, gdyby nie to, ż e wł aś nie w tej chwili otworzył y

się drzwi i Bates, choleryczny gł ó wny lokaj, oznajmił:

- Podano drugie ś niadanie, wasze lordowskie moś cie!

Przeszli na drugą stronę holu, do mał ej jadalni. Jak zwykle w niedziele drugie

ś niadanie skł adał o się z zanadto wysmaż onego befsztyka. Matka dostał a sał atkę; nie jadał a

gotowanych i smaż onych potraw, wierzą c, ż e wysoka temperatura pozbawia je wszelkich

wartoś ci odż ywczych.

Ojciec odmó wił modlitwę i usiedli do stoł u. Bates podał matce wę dzonego ł ososia.

Wedł ug jej teorii potrawy wę dzone, marynowane lub konserwowane w jakiś inny sposó b

nadawał y się do spoż ycia.

- Sprawa jest jasna - oś wiadczył a matka, nał oż ywszy sobie na talerz porcję ł ososia.

Powiedział a to takim tonem, jakby był a nieco zaż enowana, ż e zawraca innym gł owę tak

oczywistymi kwestiami. - Musimy przenieś ć się do Ameryki i tam zaczekać, aż ta gł upia wojna

dobiegnie koń ca.

Zamilkli zdumieni. Pierwsza odezwał a się Margaret.

- Nie! - wykrzyknę ł a z oburzeniem.

- Wydaje mi się, ż e mieliś my już doś ć kł ó tni jak na jeden dzień - odparł a matka. -

Pozwó l, ż ebyś my przynajmniej spoż yli posił ek w spokoju i harmonii.

- Nie! - powtó rzył a Margaret. Był a tak wstrzą ś nię ta, ż e z trudem znajdował a

odpowiednie sł owa. - Nie moż ecie... nie wolno wam tego zrobić! To jest... To jest... - Chciał a

zarzucić im zdradę i tchó rzostwo, dać gł oś no wyraz swemu oburzeniu, ale sł owa nie mogł y

przecisną ć się jej przez gardł o. - To nieprzyzwoite!

Nawet tego był o zbyt wiele.

- Jeż eli nie potrafisz utrzymać ję zyka za zę bami, bę dzie chyba lepiej, jeś li nas opuś cisz

- powiedział ojciec.

Margaret przycisnę ł a serwetkę do ust, by stł umić rozpaczliwy szloch, po czym

odepchnę ł a krzesł o, wstał a i wybiegł a z pokoju.

Planowali to od wielu miesię cy, rzecz jasna.

Percy przyszedł pó ź niej do pokoju Margaret i zaznajomił ją ze wszystkimi szczegó ł ami.

Dom miał zostać zamknię ty, meble okryte pokrowcami, sł uż ba zwolniona. Mają tek pozostanie

w rę kach zarzą dcy, któ ry zajmie się takż e zbieraniem opł at dzierż awnych. Pienią dze bę dą

gromadzone w banku. W zwią zku z obowią zują cymi podczas wojny przepisami finansowymi

nie bę dzie moż na przesł ać ich do Ameryki. Konie zostaną sprzedane, dywany zwinię te i

obsypane proszkiem przeciwko molom, srebra zamknię te na cztery spusty.

Elizabeth, Margaret i Percy mogli zabrać po jednej walizce. Pozostał a czę ś ć dobytku

ma być przewieziona przez firmę zajmują cą się przeprowadzkami. Ojciec zarezerwował dla

nich miejsca na pokł adzie Clippera linii Pan American, odlatują cego w ś rodę z Southampton.

Percy'ego ogarnę ł o niesamowite podniecenie. Leciał już samolotem dwa lub trzy razy,

ale Clipper to był o coś zupeł nie innego. Maszyna był a ogromna i nieprawdopodobnie

luksusowa; kilka tygodni temu, kiedy rozpoczę ł a regularne loty, gazety opisywał y ją z

najdrobniejszymi szczegó ł ami. Podró ż do Nowego Jorku trwał a dwadzieś cia dziewię ć godzin,

w nocy zaś, nad oceanem, pasaż erowie kł adli się do ł ó ż ek.

Margaret doszł a do wniosku, ż e jest w tym coś typowego: nawet ich ucieczka odbę dzie

się w luksusowych warunkach, mimo ż e pozostają cych w kraju rodakó w bę dą czekał y

niewygody i niebezpieczeń stwa wojny.

Percy wyszedł, by spakować swoją walizkę, Margaret zaś poł oż ył a się na ł ó ż ku i

wpatrzył a w sufit - gorzko rozczarowana i kipią ca wś ciekł oś cią pł akał a bezsilnie, wiedzą c, ż e

nie jest w stanie uczynić nic, ż eby pokierować swoim losem.

Nie wychodził a z pokoju aż do wieczora.

W poniedział ek rano, kiedy jeszcze leż ał a w ł ó ż ku, przyszł a do niej matka. Margaret

usiadł a w poś cieli i obrzucił a ją nieprzyjaznym spojrzeniem, matka natomiast zaję ł a miejsce na

stoł eczku przed toaletką i spojrzał a na odbicie có rki w lustrze.

- Proszę cię, nie sprzeciwiaj się ojcu w tej sprawie - powiedział a.

Margaret uś wiadomił a sobie, ż e matka jest bardzo zdenerwowana. W innych

okolicznoś ciach z pewnoś cią odniosł aby się do niej nieco ł agodniej, lecz tym razem zbyt

mocno zaangaż ował a się w sprawę, by choć zmienić ton gł osu.

- To tchó rzostwo! - wybuchnę ł a.

Matka zbladł a.

- Nie uważ am, ż ebyś my postę powali jak tchó rze.

- Uciekacie z kraju w chwili, kiedy wybucha wojna!

- Nie mamy wyboru. Musimy wyjechać.

- Dlaczego? - zapytał a ze zdumieniem Margaret.

Matka odwró cił a się od lustra i spojrzał a bezpoś rednio na nią.