Cурет. Фарадей – Тиндаль эффектісі. А- жарық көзі, В- линза, С- коллоидтық ерітінді

Жарық тың шашырау қ арқ ындылығ ы тек жарық толқ ынының ұ зындығ ы, коллоидтық бө лшектің шамасына ғ ана емес т.б. кө птеген факторларғ а байланысты болады. Осы факторлардың арасындағ ы байланысты, жарық шашырауының теориясын жасағ ан ағ ылшын физигі Рэлейдің (1871-1899 жж.) тең деуі арқ ылы кө рсетуге болады:

Мұ нда, n_1, n₀-дисперстік фаза мен дисперсиялық ортаның сыну кө рсеткіштері.

-сандық концентрация (1см³ кө лемдегі бө лшектер саны)

V-1 бө лшектің кө лемі.

- жарық толқ ынының ұ зындығ ы.

α -тү скен жә не шашырағ ан сә уленің арасындағ ы бұ рыш.

Бұ л тең дік бө лшектерінің пішіні шар тә різді, шамалары жарық толқ ынының ұ зындығ ынан кіші, электр тоғ ын ө ткізбейтін жә не бір-бірінен арасы қ ашық тау (сұ йылтылғ ан) жү йе болғ анда ғ ана қ олданылады. Басқ а уақ ытта жағ дайдың ө згеруін есепке алу керек, сол себептен жоғ арғ ы формулада кейбір шамалардың дә режесі мен коэффицентердің мә ні ө згереді.

Рэлейдің формуласынан мынадай қ орытындылар шығ аруғ а болады:

1) Егер бө лшектердің шамасы бірдей болса, шашырағ ан сә уленің қ арқ ындылығ ы сол кірне (золь) концентрациясына тура пропорциональды байланыста ө згереді.

2) Жарық шашырау қ арқ ындылығ ы бө лшектердің кө лемінің квадратына, ал егер бө лшектер шар тә різді болса радиустың 6- дә режесіне тура пропорционал. Егер зольдің салмақ тық концентрациясы ө згермесе, онда бө лшектердің кішіреюіне байланысты жарық тың шашырауы да кемиді. Егер бө лшектер шамасы ө те кө п болып, толқ ын ұ зындығ ын да асса, онда жарық шағ ылысады да, шашырау қ арқ ындылығ ы азаяды.Оны график тү рінде былай кө рсетуге болады.