G гепатиті

Соң ғ ы жылдары жаң а F жә не G вирусты гепатиттері туралы мә ліметтер бар, бірақ олар аз зерттелген. Дегенмен, егерG гепатитінің вирусы (HGV) қ аннан бө лінген болса, F гепатиттің қ оздырғ ышы осы кү нге дейін идентификацияланбағ ан. Ө зіндігіне байланыссыз, HGV-ң вирусты гепатиттің этиологиялық қ ұ рылымындағ ы рө лі қ осымша нақ тылауды талап етеді. Сондық тан F гепатиті жә не G гепатиті Халық аралық таксономия жә не вирустар номенклатурасы комитетімен бекітілмеген.

Этиологиясы. G гепатитінің вирусы (HGV, GBV-C) алғ аш рет 1995 жылы I.Murshahvar басқ арғ ан «Abbott» ғ ылыми тобымен созылмалы С гепатиті бар науқ астан бө лінген соң ынан не А емес, не Е-емес гепатиті бар науқ астардан анық талғ ан. Сондай-ақ оның С гепатитінің вирусы сияқ ты РНҚ -сы бар жә не флавивирустар тұ қ ымдастығ ына жатады. Қ оздырғ ыштың геномы қ ұ рылымды (Е1, Е2) жә не қ ұ рылымсыз (NS2, NS3, NS4, NS5) участкелерінен тұ рады, олар сә йкес белоктарды кодтайды, белоктардың қ ызметі HCV-дегідей. G гепатиті вирусының ерекшелігі жү рекшелік белок (core) ақ ауы немесе оның мү лдем болмауы. Қ оздырғ ыштың тағ ы бір ерекшелігі геномның қ ұ рылымдық аумағ ында гипервариабелді аймағ ының болмауы, соғ ан сә йкес негізгі генотиптері де жоқ. Дегенмен, вирус изоляттарының ә ркелкі анализдеріне қ арағ анда HGV генотиптерінің сұ рақ тары ашық тү рде қ алады. Вирустың кем дегенде 3 генотипі жә не бірнеше субтиптері бар деген ойлар бар.

Эпидемиологиясы. G гепатиті барлық жерде кездеседі. Ресейде: қ оздырғ ыштың анық талу жиілігі 2%-тей – Мә скеуде, Якутияда 8%-ге дейін. В гепатиті жә не С гепатиті кең тарағ ан аймақ тарда G гепатиті кездесуі жоғ ары. G гепатиті парентералды механизммен берілетін инфекциялар қ атарына жатады.

Инфекция кө зі – G гепатиттің жедел жә не созылмалы тү рімен ауыратын науқ астар. С гепатиті сияқ ты қ оздырғ ыштың берілуінде негізгі мазмұ н жасанды жолдарғ а беріледі. HGV-ң нашақ орлар арасында жиі кездесуі оғ ан дә лел. Ә лемнің кө п елдерінде, соның ішінде Ресейде, РНҚ HGV нашақ орлар арасында кездесуі (33-35%) басқ а тұ рғ ындар арасына қ арағ анда ә лде қ айда жоғ ары болғ ан. Залалдану сондай-ақ гемотрансфузиялар жә не парентералды араласулар кезінде жү реді. Жыныстық қ атынас арқ ылы жә не вертикалды жолмен залалданғ ан анадан балағ а берілу мү мкіндігі бар.

Клиникасы. Клиникалық ағ ымы жағ ынан G гепатиті С гепатитіне ұ қ сас. Сонымен қ атар, G гепатитіне С гепатиті кезіндегідей инфекциялық процестің ү деуі, созылмалы тү рге айналып, бауыр циррозы мен гепатокарциномағ а айналуы тә н емес сияқ ты. Ә деттегідей, жедел инфекциялық процесс симптомсыз ө теді. Жалпы сипаттама ретінде сарысулық трансаминазалар активтігінің орташа дең гейде жоғ арылауы алынады. G гепатиттің диагностикасының негізгі маркерлері – HGV-РНҚ ПТР (ПЦР) ә дісімен анық талады. Анти-HGV кеш сатыларында анық талады, онда HGV-РНҚ қ анда жойылады, анти-HGV-сауығ у маркері болып табылады. Жедел G гепатиттің шешімі болуы мү мкін: айығ у –HGV- РНҚ элиминацияланады жә не анти–HGV пайда болады; HGV-РНҚ ұ зақ сақ талып, созылмалы тү ріне айналуы, ол ұ зақ қ анда айналымда болып, бірнеше жылдан соң жойылады да, анти-HCV синтезделеді; ұ зақ HGV тасымалдау. HGV-РНҚ -ң ұ зақ қ анда сақ талу мерзімі 9-12 жыл. Анти- HGV-ң табылу жиілігі жоғ ары екенін атап ө туі керек, бұ л жағ дай G гепатиті кезінде С гепатитімен салыстырғ анда созылмалы тү рге айналу мү мкіндігі сирек екенін дә лелдейді.

G гепатиттің клиникалық кө ріністерінің сипаты жұ мсақ, ұ зақ уақ ыт АЛТ активтілігінің жоғ арылауының тө мен дең гейде ө суімен ерекшелінеді. Вирусты анық тағ анғ а позитивті ПТР (ПЦР) жү ргізгенде сілтілі фосфатазаның жә не гамма-глутамилтранспептидазаның активтігінің жоғ арылауы анық талғ ан, ол басым тү рде ө т жү ру жолдарының зақ ымдалуын білдіреді. Созылмалы G гепатиттің морфологиялық сипаттамасы С гепатитіне ө те ұ қ сас. G гепатиттің бауырдан тыс белгілері тіркелмеген. G гепатиті вирустың персистенциясы аутоиммунды механизмдерді «жү ргізе» алатындығ ы туралы да анық мә ліметтер жоқ. Жиі ү йлесімен HCV/HGV-инфекция кездеседі, оғ ан инфекциялық процестің ү деуі мен цирроз тудырушылық тә н. Ө з алдында, HGV-РНҚ бар жә не HGV-РНҚ жоқ созылмалы С гепатиті – бар науқ астарды тексергенде, олардың биохимиялық, вирусологиялық жә не морфологиялық кө рсеткіштер ерекшелігінің жоқ тығ ы анық талғ ан. Бұ л HGV C гепатиттің ағ ымына ә серін тигізбейді дегенді дә лелдейді.

Сонымен, HGV-РНҚ верификацияланбағ ан гепатиттердің арасында анық талуы сирек (9%-тен кө п емес), С гепатиті-бар науқ астар арасында жиі анық талады; HGV-РНҚ болуымен АЛТ дең гейінің жоғ арылауы жә не гистологиялық ө згерістердің арасында тікелей байланыстың болмауы; ү йлескен HCV/HGV инфекция мен HGV-моноинфекция арасындағ ы ерекшеліктің болмауы, G гепатиттің дербестігіне кү мә н тудырады. Анық айтқ анда, вирустың дербестігінде кү мә н жоқ, бірақ оның вирусты гепатиттің этиологиялық қ ұ рамындағ ы рө лі қ осымша зерттеулерді талап етеді.