Патогенезі. 1. Анаэробты жағдайда споралар вегетативті түріне ауысып экзотоксин бөледі

Жұ қ тыру сатысы.

1. Анаэробты жағ дайда споралар вегетативті тү ріне ауысып экзотоксин бө леді. Ең қ ауіптісі тетаноспазмин.

2. Тетаноспазмин гематогенді, лимфогенді жә не периневралді жолдарымен бү кіл организме тарап жү йкелік жасушалардың сыртқ ы талшық тарына бекінеді.

3. Эндоцитоз арқ ылы жасушаның ішіне кіріп аксон арқ ылы ОЖЖ жетеді.

4. Тетаноспазмин синаптобревиннің жә не целлюлобревиннің нейромедиаторлардың тү зілуін тө мендетеді, полисинаптикалық рефлекторлық доғ аның қ ондырмалы нейрондарының қ ызметі бұ зылады.

5. Нә тижесінде мотонейрондардан тү скен импульстер бұ лшық еттерге ү здіксіз беріліп, кө лденең жолақ ты бұ лшық еттерінің тоникалық тырысуын шақ ырады.

6. Бұ л тырысулар ә р тү рлі дыбыстық, жарық тық, тактилді, иіс рецепторлардың импульстарынан басталуы мү мкін.

7. Ұ зақ қ а созылғ ан тырысулар гипертермия жә не энергия жоғ алту ә серінен ацидоз шақ ырады. Диафрагмалді жә не қ абырғ ааралық бұ лшық еттерінің тырысу ә серінен ө кпе жетіспеушілігі дамиды.

8. Тетаногемолизин гемолитикалық жә не кардиотоксикалық касиеттерімен жергілікті некроз шақ ырады.

9. Ретикулярлы формацияның нейрондарының блокадасының ә серінен парасимптакалық жү йке жү йесінің жұ мысы бұ зылып тыныс орталығ ы жә не тамырқ озғ алыс орталығ ы зақ ымдану нә тижесінде жү рек, тыныс тоқ тап қ алады.

Клиникалық кө ріністері. Жасырың кезең і - 1-21 кү н, кө біне 1-2 апта, бірақ 30 кү ннен артық болуы мү мкін. Аурудың клиникасы жара жазылғ аннан кейін басталуы мү мкін. Қ ысқ а жасырың кезең нен кейін сіреспенің ауыр тү рлері дамиды. Сіреспенің басталуы жедел. Нышандардың классикалық триадасы дамиды:

1. Тризм – шайнау бұ лшық еттерінің керіліп тырысуы, ауыз ашуы қ иындайды

2. Сардоникалық жымию – мимикалық бұ лшық еттерінің тырысуы. Бұ л кезде адам бір жағ ынан кү ліп, бір жағ ынан жылап тұ рғ андай болады, маң дайы ә жімденіп, ауызы керіліп, езуі тү сіп тұ рады.

3. Дисфагия – жұ тқ ыншақ бұ лшық еттерінің керуілінің ә серінен жұ тыну қ иындайды.

Желке бұ лшық еттерінің ригидтілігі жә не ауру сезімі байқ алады. Басы артқ а қ арай тартылып, аяқ қ олдардардың бұ лшық еттері тартылады, денесі созылып доғ а тә різді иіледі - опистотонус. Іш бұ лшық еттерінің тартылуы нә тижесінде іш тақ тай тә різді болады. Тырысулар шудан кейін, жарық тан кейін, аздағ ан шайқ алудан дамуы мү мкін. Тырысулар бірнеше секундтан бірнеше минутқ а созылады, жиілігі аурудың ауырлық дә режесіне байланысты. Жең іл дә режесінде тә улігіне 1-2 рет, ауыр тү рлерінде ү здіксіз, сағ атына 10-шақ ты ұ стамалары қ айталанып отырады. Науқ ас ө те ә лсірейді, қ ызуы кө теріледі – 41-42°, терлейді, зә р шығ ару мен дефекация қ иындады, ұ йқ ысыздық байқ алады. Ал науқ астың санасы болады. Тахикардия, жү рек тондары тұ йық талғ ан, гипертензия байқ алады. Ошақ ты жә не менингеалді симптомдар болмайды. Ішкі ағ заларда ө згеріс болмайды. Қ анның, зә рдің, ликвордың лабораториялық кө рсеткіштерлері қ алыпты.

Сіреспе кезіндігі бұ лшық еттердің зақ ымдалуының ерекшіліктері:

1. Тұ рақ ты гипертонус

2. Тек қ ана ірі бұ лшық еттер зақ ымданады

3. Бұ лшық еттердің жоғ ары ауру сезімі байқ алады

4. Бұ лшық еттер жоғ арыдан тө мен қ арай зақ ымданады