Түзету мектебіндегі «Қол еңбегі» сабағының жалпы міндеттері.

Қ ол ең бегін танымдық сферасының кемістіктерін тү зетуге міндетті тү рде қ олдануы тиіс. Ең алдымен байқ ағ ыштығ ын, қ иялын, сө йлеуін, кең істікті бағ дарлауын тү зетуі тиіс. Мұ ғ алім зейіні оқ ушылардың материалдық ерекшелік теріне сү йене отырып, келешек бұ йымның кө рінісін жоспарлы жә не мақ сатка бағ ыттап кө з алдына елестету қ абілетін тә рбиелеуге бағ ытталуы тиіс

Қ ол ең бегі сабағ ының арнайы міндеттері:

Ақ ыл есі кем балаларды ең бекке оқ ытуды кө мекші мектебінің оқ у жіне тү зете тә рбиелеу жұ мысының жалпы жү йесіндегі маң ызды бө лігі болып табылады.Бастауыш сыныптардағ ы қ ол ең бегі пә ні арнайы жә не міндеттерді шешумен қ атар оқ ушыларды кә сіптік ең бекке оқ ытуғ а дайындауғ а бағ ытталғ ан.

Ең бекке оқ ытудың жалпы міндеттері болып мыналар табылады:

1. Оқ ушы тұ лғ асын жағ ымды қ асиеттерге тә рбиелеу (ең бексү йгіштік, ұ жымда жұ мыс істеи алу қ абілітін жә не т.б), ең бек тү рлер бойынша қ арапайым білімдерді хабарлау, нң бек дағ дыларын қ алыптастыру, ең бек қ арапайым тә сілдерін оқ ыту, ең бекке дербес болуын дамыту.

2. Ұ йымдастырушлық қ асиетін қ алыптастыру;

3. Еібек сабағ ына тура уақ ытында келу, қ ол ең бегі сыныбына ұ йымдасқ ан тү рде кіру, тек ө зінің ғ ана жұ мыс орнында жұ мыс істеу, онда материалдармен қ ұ рал сайманлдарды дұ рыс жайғ астыру, оларды соынан жинастыру, жұ мыстың ішкі тә ртіп ережелері мен қ ауіпсіздіктерін білу жә не орындау, сонымен қ атар оларғ а қ ойылғ ан санитарлық гигиеналық талаптарды ұ стану.

Ең бекке оқ ытудың арнайы міндеті оқ ушылардың ақ ыл ой ә рекетінің кемшілігін тү зету болып табылады.Тү зету жұ мысы ең бек тапсырмаларын орнындауғ а арналғ ан қ ажетті дағ дылар қ атарының дамуынан кө рініс табуы қ ажет: тапсырма шоғ ырлануы(бағ дарлану)(обьектіні талдау, бұ рынғ ы тә жірибені вбелсендіру), Бұ йыммен жұ мыс істеу кіріспесін алдан ала жоспарлау(ө німді жасап шығ арудың логикалық бірізділігін жасап шығ ару, жұ мыс тісілдерін жә не оның орындалуында қ ажетті қ ұ ралдарды анық тау, жасаланғ ан жұ мыс жайлы есеп беру.), ө зінің жұ мысын қ адағ алау.(іс ә рекет пен олардың нітижелердің дұ рыстығ ын анық тау, дайын бұ йымдардың сапаларын бағ алау.).

Лекция № 9 Мү мкіндігі шектеулі балалардың ең бек ә рекеттерінің ерекшеліктері. Ақ ыл-есі кем оқ ушылардың ең бек ә рекеттерінің ерекшеліктері. Қ ол ең бегі дамуында ауытқ уы бар балалардың жекелік тү зету жә не дамыту, тә рбиелеу факторы ретінде.

Ақ ыл есі кем балаларды арнайы оқ ытпаса, мектепке дейінгі жастың соң ынды іс ә рекеттің бастысы болып ойынды емес заттық ә рекет болуы мү мкін.Ойын барысында сюжеттік рольдің элеметтері байқ алмайды, ойында стериотип байқ алады.Олардың ойындарында сө йлеу тілі қ атыспайды.

Ең бек баланың іс ә рекетінің қ осымша тү рі болып табылады.Мектепке дейінгі жастағ ы ақ ыл есі кем балаларда ең бекке деген қ ажеттілік тундамайды.Олар ө з ө зіне ә рең қ ызымет етеді. Кейбір ақ ыл есі кем балалар тұ рмыстық дағ дыларды мең гермеген, ө здігінен киініп, жуына алмайтын да балалар бар.

Ақ ыл ес ікем балалрдың ө зін ө з кү ту дағ дылары ә р тү рлі дең гейде болады, қ оршағ ан ортаның ә серінен, яғ ни олардың қ ойғ ан талаптарынан балаларда ө зін ө з кү ту дағ дылары қ алыптасады.

Ө з ө зіне қ ызымет ету дағ дысын орындауда баланың қ имылы сенімсіз, анық емес, мақ сатқ а бағ ытталмағ ан болады. Екі қ олдың іс ә рекетінің сә кессіздігі байқ алады.

Ақ ыл есі кем балаларда продуктивті іс ә рекетті оқ ытусызз, арнайы білім берусіз қ алыптаспайды.Оларда заттық сурет пен конструктивті біліктілік бақ алмайды. Ақ ыл есі кем балаларда маториканың қ иыншылық тарғ а байланысты бейнелеу ә рекетінің техникасы примитивті болып қ ала береді.Сурет сала алатын бала тү сті эмоциональды мә ннерлік қ ұ ралы ретінде де еме, бейнелеу қ ұ ралы ретінде дде қ олдана алмайды.

Сонымен қ атар заттық картада берілген обьетіні дайындау ү шін қ ажетті материалдар қ ұ ралдар жә не қ ұ рылғ ылар орналасады.Картонның барлық компоненттерінен бір планшетке бекітуге болады, бірақ затты орындау логикасын сақ та сызғ ышты тә ртіпте жасау міндетті.Бірнеше таблицадан тұ ратын картадлар қ олданғ ан жө н.

Ауызша есеп беру. Ауызша есеп беру оқ ушыларғ а іс ә рекет тә ртібін жақ сы тү сіну мен есте саұ тауғ а кмектеседі, сө йлеуді дамытуда мү мкіндік береді.Кейбіл обьектілерді орынюдау тә ртібі пратикалық іс ә рекет процесінде ө згеруі дмү мкін. Бұ л жағ дайда аузша есеп беру оқ ушығ а тапсырманы жү зеге асыру жолын ұ сынуғ а кө мектеседә.

Ауызшеа есеп беруге ү йретуді бірнші сыныптан бастау керек.Алдымен мұ ғ алім жұ мысын аяқ тау бойнынша балалреғ а сабақ тағ ы не жасағ аны туралы жеке сұ рақ тар береді.педагог біртіндеп оқ ушыларды ә р операцияларды еске сақ тауды қ ажет ететіні нақ ты есеп беруді ұ ү руғ а ә келеді. ССұ рақ тар мынадай: Сен сабақ та не істедің? Қ андай материалдардан жасадын? Сен жұ мсысты неден басатнды? Сосын қ андацй детальды орындадырң? Қ айда бекіттің? Кейінен оқ ушылар жеке кө мек жә не ө зділікпен есеп беру керек.

Дайын ө німнің сапасын бағ алау: Ақ ыл есі кем оқ ушылар ө з ең бегігнің нә тижелерін адегватты емес тү рде бағ алайды. Мұ ғ алң ммен қ ойылғ ан бағ а оларды жағ ымсыз реакциясына ә келеді.Осымен байланысты басты міндет оқ ушығ а жұ мыс ұ найтиынын немесе ұ намайтынын, ол қ алай жасағ анын сұ райды. Бағ алаудағ ы этолон ретінде ү лгі қ ызмет етеді.Оқ ушыларды ө з бұ йымын ү лгімен салыстыруғ а шақ ырады, мұ ғ алім оларғ а ө з ең бегінің нә тижелерін қ арауғ а кө мектеседі.

Баларды тек ө з жұ мысының ғ ана емес сонымен бірге жодастарының жұ мысының сапасын талқ ылауғ а жұ мылдырылғ ан жө н. Бұ л жағ ждайда ө зара жә нне ү лгі мен бұ йымдарды салыстыру мү мкіндігі бар.Балалардың бағ асын мұ ғ алім қ ояды.

Лекция № 10 Қ ол ең бегі сабағ ының бағ дарламалық талаптарының сипаттамасы.

Ең бекке баулусабағ ының бағ дарлама қ ұ рылымы.

Ең бекке баулу сабағ ының бағ дарлама талаптарын орындау барысында оқ ушылардың дифференциациялық жақ ындау.

Қ азіргі уақ ытта кө мекші мектепте мамандандырылғ ан ең бекке оқ ыту бағ дараламасы мазмұ ны жә не қ ұ рылымы бойынша ерекшелінеді.Оқ ушылар игере алатын оқ у бағ дарламасы жинақ талғ ан. Бұ л біріншіден мамандық бойынша жұ мыс тә сілдерімен техникалық технологиялық мә ліметтерге байланысты. Мысалы бағ дарламада арнаулы операциясы кө рсетілге болса оқ ушыларғ а тә жірибе барысында оралуды іске асыру ү шін тә сілдер беріледі. Мұ ндай бағ дарлмалық қ ұ рылым таң дағ ан мамандығ ы бойынша оқ ушылардың іскерлігін арттыруғ а бағ ытталады.Мамандық қ а оқ ыту бағ дарламасының кезеідері зінің мазмұ ны бойыныша тө рт топқ а бө лінеді. Теориялық, технологиялық, кешенді жә не тә рбиелілік қ айталау тақ ырыптары.

Теориялық тақ ыптар танымдық материалдардан тұ рады, біліақ ол оқ ушылардың тә жірибелік жұ мыстарымен байланысты емес, тек оларғ а технологиялық процестерді терең ірек тү сінуге жә не ө ндірістік техникамен жә не теххнологиямен танысуғ а мү мкіндік береді.

Технологиялық тақ ырыптар оқ ушылардың жаң а жұ мыс тә сілдерімен жә не оғ ан сай технологиялық мә ліметтермен танысуғ а бағ ытталғ ан. Мұ ндай тақ ырыптар ү ш бө лімнен тұ рады: «жұ мыс обьектісі», «техникалық мә ліметтер» жә не «тә жірибелік жұ мыстар».

Егер V-VIII сыныптың оқ у бағ дарламасы жалпы мамандық қ а бағ ытталғ ан болса, ал ІХ-Х сыныптың бағ дарламасы базалық мекеменің технологиялық процесіне ұ йымдастырылғ ан. Специализацияның негізгі мақ саты базалық мекеменің ең бек жұ мыстарының мазмұ нымен мектеп оқ уының мазмұ ныменсә йкестендіру.

Кө мекші мектептің ең бектік оқ у бағ дарламасының типтік жинағ ы ө зіне ІХ сынып бағ дарламасын қ осады, яғ ни селесарь, ұ штағ ыш, ағ аш ө ң деу жұ мыстары, Тігінші моторист, сауыншы т.б дайындауғ а арналғ аан.

ІV жә не V-ІХ сынып бағ дарламасы оқ у материалының мазмұ ны бойынша ерекшелінедің, бірақ олардың қ ұ рылымы бірдей болып келеді.

Ә рбір тақ ырып тө рт бө лімнен тұ рады:

1. Бұ йым немесе жұ мыс обьектісі.

2. Техникалық мә ліметтер.

3. Іскерлік

4. Тә жірибелік жұ мыстар.

Лекция № 11 Дамуында ауытқ ушылығ ы бар балалардың қ ол ең бегі сабағ ындағ ы принциптер мен ә дістері.

Дамуында ауытқ уы бар балалардың ең бекке баулу сабағ ының оқ ыту принциптері.

Арнайы мектептегі оқ у ә дістемесіне дидактикалық талаптар.

Арнайы мектепте қ ол ең бегі сабақ тарды оқ ытудың ә діс – тә сілдері. Ақ ыл – есі кем балаларды ең бекке оқ ыту кө мекші мектептің оқ у жә не тү зете – тә рбиелеу жұ мысының жалпы жү йесіндегі маң ызды бқ лігі болып табылады. Бастауыш сыныптардағ ы қ ол ең бегі пә ні арнайы міндеттерді шешумен қ атар оқ ушыларды кә сіптік - ең бекке оқ ытуғ а дайындауғ а бағ ытталғ ан. Қ ол ең бегін танымдық сферасының кемістіктерін тү зетуге міндетті тү рде қ олдануы тиіс. Ең алдымен байқ ағ ыштығ ын, қ иялын, сө йлеуін, кең істікте бағ дарлануын тү зетуі тиіс. Мұ ғ алімнің зейіні оқ ушылардың материалдық ерекшеліктеріне сү йене отырып, келешек бұ йымның кө рінісін жоспарлы жә не мақ сатқ а бағ ыттап кө з алдына елестету қ абілетін тә рбиелеуге бағ ытталуы тиіс.оқ у дағ дылары туралы айтатын болсақ, онда оларды қ ол ең бегі сабақ тарына кіріспестен бұ рын мә нерлеп оқ у, дұ рыс оқ у, оқ уды тү сіну, оқ у сабағ ының қ ұ рамы мен міндеттерімен таныстырып, оқ у дұ рыстығ ын, оқ у дағ дыларын қ алыптастыру керек. Себебі бала бірінші кезекте ө зіне брілген тапсырмамен танысуда оның мазмұ нын мұ ғ алім оқ ығ аннан соң қ айталап оқ иды, жазылғ ан жоспар бойынша жұ мыс істейді, сондық тан оқ у дағ дысын қ алыптастыру керек, бұ л ә діс – тә сіл қ ол ең бегі сабағ ына оқ ытудағ ы ең тиімді тә сіл болып саналады.

Арнайы мектепте оқ ыту ә дістерге қ ойылатын дидактикалық талаптар. Кө бінесе ең бек бойынша сабақ тың қ ұ рылымы жалпы білім беретін пә ндерді оқ ытудың негізгі ережелеріне бағ ынады. Жалпы педагогикадан белгілі сабақ қ а деген талаптар қ атары толық мө лшерде ә діл.Олардың негізгілері: - мұ ғ алім ә рбір сабақ қ а нақ ты оқ ыту мақ сатын қ ояды; - сабақ тек білім беріп қ ана қ оймай, тә рбиелік мә ні де болуы тиіс; - оқ у материалын таң дау сабақ қ а толығ ымен жә не оның ә рбір бө лігі ү шін негізделген болуы қ ажет; - сабақ та оқ ушылардың барлығ ы оқ у материалын біршама эффективті мең геруін қ амтамсыз ететін оқ ыту ә дістерін қ олдану қ ажет; - сабақ тың ұ йымдастырылуы дә л анық болуы қ ажет; - сабақ тың вариативті қ ұ рылымын қ олданғ ан жө н; - сабақ тың оқ у материалын бекіту мен оқ ыту нә тижесін бақ ылауды қ амтамасыз ету қ ажет; - сабақ тың сапасының басты критерийі сол немесе басқ а жұ мыс тү рін қ олданбай оқ ушылар алғ ан білім мен дағ дыны қ олдану. Кө мекші мектепте қ ол ең бегіне оқ ыту сабақ тары, жетекші дидактикалық мақ сатқ а қ арамастан келесідей типтерге жатады: 1. Теориялық сабақ тар – оқ ушы-ң ең бек қ ұ ралдары мен материалдары, технологиялық процестері туралы білімі мен тү сінігін қ алыптастыру. 2. Дайындық сабағ ы – ең бек тапсырмасында оның жоспарын қ ажетті бағ дарлану дең гейін қ амтамсыз ету. 3. Кешенді тә жірибелік жұ мыстар – бұ йымды толығ ымен жасау. Оқ ушылардың профессионалды дағ дылары мен жалпы ең бекке деген ептілігін қ алыптастыру. 4. Тә жірибелік қ айталау – жү йелі шығ армашылық ең бекке арналғ ан оқ ушыларда қ ажетті сапаларды дамыту мақ сатымен ең бек тапсырмаларын орындау.

Лекция № 12 «Қ ол ең бегі» сабағ ының кезең дері

Сабақ кезең дерінің мазмұ ны. Сабақ тарды жоспарлау – кү нтізбелік жә не сабақ жоспарының талаптары. Сабақ компоненттері.