Бетонның қатаюы.

Белгілі ө лшемде бетон қ атаю жағ дайы мен қ арқ ындылығ ы толтырғ ыштардың қ асиеттеріне тә уелді. Бетон табиғ и жағ дайда қ атайғ ан кезде кеуекті толтырғ ыштарды қ олданғ ан жақ сы болады, яғ ни олар сің ірген суды ө зінің кеуектілігінде сақ тап оны қ ажеттілік болғ анда қ атаятын цементтік тасқ а қ айтып береді. Мұ ндай бетондар судың қ оры бар болғ анына байланысты ашық ауада қ атаюдың жағ ымсыз жағ дайларына сезімталдылығ ына тө менірек болады.

Жылулық ө ң деу кезінде ө німдердің қ ыздыру жә не салқ андату жылдамдығ ына толтырғ ыштардың жылу ө ткізгіштігі ә сер тигізеді.

Сонымен, бетонның қ атаюымен цемент гидротациясының экзотермикалық реакциялардың нә тижесінде болатын жылудың шығ уымен байланысты. Егер бетонды алатын ғ имарат ү лкен, массивті болса, онда бұ л бетон терең дігі қ абаттарының тым қ ызып қ алуына, біркелкі емес температуралық жү ктемелер мен ө згерістеріне, жарық шақ тардың пайда болуына ә келу мү мкін. Ә деттегі портландцементтер ү шін қ атаюдың бірінші кү ндері жылу 200 кДж/кг - ғ а дейін шығ ады. Ә рине неғ ұ рлым бетонда цемент аз болса, соғ ұ рлым жылу аз шығ ады, ал ол бетон араласпаны тиісті тү йіршікті толтырғ ышпен қ анық тыру арқ ылы жеткізіледі. Ә детте бетонның 1 м³ 200...500кг цемент жә не 2т шамасында толтырғ ыштар болады. Толтырғ ыш шығ арылатын жылудың таралуына кө мек береді, температуралық ө згерістер мен деформацияларды тө мендетеді.

Бетон араласпаны берілген қ оюлығ ы кезінде болатын толтырғ ыштардың тү йіршік қ ұ рамы мен сапасы оның су қ ажеттілігін анық тайды цементті аз шығ ындап бетонның ең жоғ арғ ы тығ ыздығ ы мен беріктігін қ амтамассыз ету ү шін толтырғ ыштардың ең тө мен су қ ажеттілігі бар тү йіршік қ ұ рамын таң дау жолымен жү зеге асырады.Яғ ни берілген қ оюлық ты қ амтамассыз ету ү шін неғ ұ рлым араласпаның су қ ажеттілігі тө мен болса, соғ ұ рлым цементті минимал шығ ыны кезінде су цемент қ атынасы тө мен болады.Басқ а жағ ынан қ арасақ берілген су цемент қ атынасы кезінде толтырғ ыштар бетон араласпасының ың ғ айлы салуына маң ызды ә сер береді.Кө птеген зерттеулер мен тә жірибелер кө рсетті басқ а кең жағ дайларда бетон араласпаның ың ғ айлы салымдылығ ы щебеньге қ арағ анда гравийда жақ сы болады, ал кеуектілерге қ арағ анда тығ ыз толтырғ ыштарда жақ сы болады.Ол толтырғ ыштың ең ірілері тө мендеген сайын нашарлайды, яғ ни толтырғ ыштар араласпасында қ ұ м тым асып немесе жетпеген жағ дайғ а байланысты.

Бетон араласпалардың ың ғ айлы салымдылығ ында толтырғ ыш тү йіршіктерінің қ ұ рылысы жә не сыртқ ы бет қ абатының қ ұ рылымы олардың су сің ірушілігі ү лкен ө сер береді.Ә сіресе кеуекті толтырғ ыштарда жасалғ а бетон араласпаларды дайындағ аннан кейін тез жылжымалығ ын жоғ алтып, ал салу кезінде вибро тығ ыздауды талап етеді.Вибро ө ндеу ә рекетінен толтырғ ыш тү йіршіктермен сің ірілген су олардың бетіне шығ ып тү йіршіктерді майлап, ү йкелісті тө мендетіп олардың компанты тү рде салуына ә келеді.Толтырғ ыштардың ірілігі жә не тү йіршік қ ұ рамымен бетон бұ йымдарды қ аптау ә дісін таң дауына байланысты.Вибро ө ндеу кезінде ірі тү йіршікті араласпалар ү шін тө мен жиелікті вибрация 3000 тер/мин.тиімді болатын жә не тербеліс амплитудасы (05-07мм) болуы тиіс, ал уақ тү йіршікті қ ұ рамы ү шін жоғ ары жиелікті вибратор (7000-14000тер/мин.) жә не тербеліс амплитудасы (02-04мм) болуы тиіс.Престеу немесе вибраторды прокаттау ү шін уақ тү йіршікті араласпаларды қ олданғ ан жө н.