Сұрақтар

1. Центр бойымен жә не центрден тыс созылғ ан элементтердің тү рлері, олардың қ ұ рылымдық ерекшеліктері

2. Қ имасы тө ртбұ рышты центр бойымен созылғ ан элементердің беріктік есебі

3. Аз эксцентриситетті центрден тыс созылғ ан элементердің беріктік есебі

1. Центр бойымен жә не центрден тыс созылғ ан элементтердің тү рлері, олардың қ ұ рылымдық ерекшеліктері

Темірбетон элементтерді центр бойымен жә не центрден тыс созылғ ан деп бө леді. Центр бойымен созылғ ан элементтерге ү шбұ рыш торлы итарқ алы фермалардың тө менгі белдіктері, тө мен қ арай тү скен кө лбеу тіректері, аркалардың тартқ ыштары, қ ысыммен жұ мыс жасайтын қ ұ бырлар қ абырғ алары, жобада цилиндр тә різді резервуарлар, силостар т.б. жатады.

Центрден тыс созылғ ан элементтерге тү йіннен тыс жү к тү скендегі аркалардың тартқ ыштары, жобада тө ртбұ рыш тә різді резервуарлар қ абырғ алары, бункерлер жә не басқ алары жатады.

Созылғ ан темірбетон элементтерді алдын ала кернеп жасайды, себебі бұ л ә діс элементтердің сызатқ а тө зімділігін арттырады бұ л арматураны таттанудан қ орғ айды, беріктігі жоғ ары материалдарды қ олдануғ а мү мкіндік береді, осығ ан сай алдын ала кернелмеген қ ұ рылымдарғ а қ арағ анда, арматура мен бетон ү немделеді, қ ұ рылымдар ұ зақ мерзімге жұ мыс жасайды.

Темiр-бетонды элементтер танып бiледi, созылғ ан орталық жә не центрден тыс. Орталық - созылғ ан элементтермен тө менгi белдеулердi болып кө рiнедi жә не керегемен треугольноймен, аркалардың созылуы, арындық қ ұ бырларды қ абырғ аның шатыр тiреуiш фермалардың бә сең дейтiн тiреулерi, қ оймалар, сү р шө птердiң жоспарында цилиндрлiк центрден тыс созылғ ан элементтерге тағ ы сол сияқ тылар аркалардың созылуы жү ктемелердiң аралық тү йiн қ осымшасында жатады, қ оймалар, бункерлердiң жоспарында қ абырғ а тiк тө ртбұ рышты тағ ы басқ алар

Созылғ ан элементтер ү шін, бетон класын, қ ұ рылым тү ріне жә не оны арматуралауғ а байланысты тағ айындайды.

Ү лкен бойлық ты фер­маларды бетон класы В30, ағ ынды қ ұ бырларды жә не цилиндрлік резервуарларды класы В20 кем емес бетоннан жасайды.

Созылғ ан стерженді элементтердің кө лденең қ имасы тіктө ртбұ рышты, қ оставрлы, қ ұ бырлы немесе басқ а пішінді болып келеді, бірақ кө біне дайындауда жә не қ олдануда ың ғ айлы қ има тү рінде тіктө ртбұ рышты қ иманы қ олданады.

Центрден тыс созылғ ан элементтерде арматура кө лденең қ имада симметриялы емес қ ойылады. Темiрбетон элементтердi қ ұ рылымдаудың жалпы ережелері, созылғ ан элементтер ү шін сақ талғ анмен, кейбір ерекшеліктері бар.

Бірінші кезекте ол алдын ала кернеуленген арматураларғ а байланысты.

Алдын ала кернеуленген элементтердің маң дай тұ сында анкерлер астында ү лкен жергілікті кернеулер пайда болады. Бұ л орындарда қ ұ рылымдарды кү шейту сетка немесе спиральдар тү рінде қ осымша арматуралау қ олданылады.

Созылғ ан стерженьді элементтерде арматураларды тү йістірулерден аулақ болу қ ажет, тү йістірілулерді дә некерлеп орындайды.

Тек жабынды элменттерде, қ абырғ аларда, дө ң гелек резервуарларда, қ ұ бырларда, арматураны қ абыстырып орындайды.

Бір қ имада тү йістірілген стержендердің кө лденең қ имасының ауданы созылғ ан арматуралардың жалпы ауданынан артық емес: дө ң гелек қ ималы стержендерде -25%, периодты профильді стержендер ү шін-50%.

Темірбетонды элементте бетонның отыруына байланысты, жү к тү сірместен бұ рын алғ ашқ ы кернеулер пайда болады: бетонда –созылу, арматурада- сығ ылу.