Демографиясы

Мемлекетінің аумағ ының ү лкендігіне қ арамастан, халық тығ ыздығ ы 1 шаршы км. 5, 8 адамғ а тең болып отырғ ан Қ азақ стан - ә лемнің ең аз қ оныстанғ ан елдерінің бірі болып табылады. 2009 жылдың 1-ші қ аң тарында республиканың халық саны 15778, 2 мың адамғ а тең болды, соның ішінде қ алалық жерлерде – 8423, 7 мың, ауылды жерлерде – 7354, 5 мың адам тұ рады. Бү гінгі Қ азақ стан – халқ ының қ ұ рамы кө п ұ лтты мемлекет. Қ азақ ұ лты барлық халық тың 2/3 бө лігің, яғ ни 67 пайызын қ ұ райды. Сонымен қ атар елде ірі орыс диаспорасы (халық тың 21 %) тұ рып жатыр. Ірі екі негізгі этникалық топтардан басқ а Қ азақ станда 120-дан астам ұ лт ө кілдері тұ рады. Олардың ішінде 800 мың – украиндық, 500 мың – неміс, 400 мың – ө збек, 300 мың нан аса татар халқ ы бар.

Еркектер мен ә йелдердің ара қ атынасы ә йел жынысының сә л басымдылығ ынан (51, 8%) қ ұ ралады. Жалпы халық санының ө згеруі, бірінші ретте, халық тың тууы мен ө лімінің санының ө згеруінен қ алыптасып отырғ ан, табиғ и ө сімнің ә сері. 1999-2008 жж. жалпы республикадағ ы халық тың табиғ и ө сімі 1141, 6 мың адамғ а тең болды, 1999 жылмен (70, 2 мың) салыстырғ анда 2008 жылы 204, 2 мың адамғ а дейін ө сті.

1999-2008 ж. республикада 2671, 3 мың адам ө мірге келді. Халық тың 1000 адамына шақ қ андағ ы туудың жалпы коэффиценті 1999 жылы – 14, 6, 2008 жылы – 22, 9 промиллеге тең болды.

1999 жылғ ы халық тың орташа ө мірінің ұ зақ тығ ы – 65, 7, 2007 жылы – 66, 3 жасқ а тең болды. Республикада ә йелдер мен ер адамдардың ө мірінің ұ зақ тығ ының арасындағ ы ү лкен айырмашылық байқ алып отыр, 1999 жылы ә йелдер мен ерлердің арасындағ ы айырмашылық 10, 3 жасқ а тең болғ ан.

Дін

Қ азақ стан зайырлы поликонфессиялы мемлекет болып табылады. Негізгі, кең інен таралғ ан діндер: ислам мен христиандық болып табылады. Ұ лыбританиядағ ы Қ азақ стан елінің елшілігінің 2007 жылғ ы мә ліметтері бойынша – ислам дінін халық тың 70 %, христиан дінін 25%, 5 % басқ а діни нанымдарды (кришнаизм мен буддизмді қ оса алғ анда) ұ станады.

Мемлекеттік басқ ару
республиканың тә уелсіздігі 1991 жылы жарияланды. Қ азақ стан – президенттік-парламенттік нұ сқ адағ ы біртұ тас мемлекет. Мемлекет басшысы – Президент Нұ рсұ лтан Назарбаев (www.akorda.kz сайтына сілтеме), 1991 жылы сайланып, 1995 жә не 1999 жж. қ айта сайланғ ан. был избран в 1991 г., и переизбран в 1995 и 1999 г.г. Парламент (https://www.parlam.kz сайтына сілтеме) жоғ арғ ы ө кілетті заң шығ арушы ұ йым болып табылады. Екі палаталы Парламент Сенат (45 орын) жә не Мә жілістен (107 орын) тұ рады. Сенатты Қ азақ стан Республикасының ә р облысынан 2 адамнан, республикалық маң ызды бар қ алалардан жә не астанадан сайланатын депутаттар қ ұ райды. Он бес депутат, Сенаттағ ы қ оғ амның ұ лттық -мә дени жә не басқ а да мү дделерінің қ ажеттілігіне негізделе отырып Қ азақ стан Республикасының Президентімен тағ айындалады. Сайланатын депутаттардың жартысы ә р 3 жыл сайын қ айта сайланып отырады. Сенат депутатының ө кілдігінің мерзімі – 6 жыл. Мә жіліс 107 депутаттан тұ рады. Мә жілістің тоқ сан сегіз депутаты жалпығ а ортақ, тең жә не тікелей сайлау қ ұ қ ығ ы арқ ылы қ ұ пия сайлау негізінде бірегей жалпыұ лттық партиялық тізім бойынша саяси партиялардан сайланады. Мә жілістің тоғ ыз депутаты Қ азақ стан халқ ы Ассамблеясының ұ сынуымен тағ айындалады. Мә жіліс депутаттарының ө кілділігінің мерзімі – 5 жыл. Сот ө кiметiнiң жоғ арғ ы органдары болып Жоғ арғ ы сот жә не Конституциялық кең естер болып табылады.