Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Микроорганизмдерді дақылдау әдістері, қоректік орта түрлері 4 страница






Табиғ аттағ ы азот жә не фосфор айналымының сызба нұ сқ асын кө рсетің із жә не қ ысқ аша тү сінік берің із.Азот айналымының сызбанұ сқ асы

 

Табиғ аттағ ы азоттың негізгі қ оры атмосфера мен литосфераның геохимиялық қ орларында шоғ ырланғ ан. Атмосферадағ ы газ тә різді молекулалы азоттың мө лшері 75-80%-ды қ ұ райды. Алмасу ү рдістеріне ең алдымен молекулалы азот қ атысады. Молекулалы азот химиялық жағ ынан инертті жә не жоғ ары сатыдағ ы организмдер оны қ олдана алмайды. Қ оректену заттар ретінде олар, кө бінесе байланысқ ан тү рдегі азотты пайдаланады. Молекулалы азоттың тірі организмдер қ олдана алатын тү рге айналуының екі жолы бар: 1-фотохимиялық сің іру жә не еритін оксидтердің тү зілуі; 2-биологиялық сің іру. Биологиялық сің ірудің маң ызы зор, ол толығ ымен микроорганизмдер ә рекетімен байланысты. Азот айналымы ө зара байланысты бірқ атар ү рдістерден тұ рады: молекулалы азоттың биологиялық сің іруі, аммонификация, нитрификация, денитрификация. Жануарлар тіршілік барысында азотты аммиак (омыртқ асыздар), несеп қ ышқ ылы ж/е зә р(омыртқ алылар) тү рінде бө леді, оларды уробактериялар ыдыратады. Ал азоттың кө п мө лшері тек ө сімдік пен жануарлар ө лгеннен соң бө лінеді. Ө лі органика кө птеген амминификациялаушы микроорганизмдер кө мегімен деградацияланады.

Азоты бар органикалық заттарды микроорганизмдер минерализациялап, аммиакқ а дейін ыдыратады. Бұ л процестер аммонификация деп аталады. Оларды ә р тү рлі микроорганизмдер тобы жү зеге асырады. Микроорганизмдер тіршілігі барысында органикалық азот қ осылыстарының кө п мө лшері қ арашірік кү йінде топырақ та сақ талып қ алады. Аммонификация нә тижесінде планета ө сімдік, жануар жә не микроорганизмдер қ алдық тарынан тазартады. Нитрификациялау –азоттың ө згеруінің маң ызды сатысы. Мұ нда аммиак нитратқ а айналады. Нитрификация ү рдісін екі арнайы хемолитоавтотрофты нитрификациялаушы бактериялар тобы жү зеге асырады. Nitrosomonas,, Nitrosococcus туысына жататын бактериялар аммиакты нитритке дейін, ал Nitrobacter туысының бактериялары нитритті нитратқ а дейін тотық тырады. Денитрификация- нитриттер мен нитраттардың молекулярлы азотқ а дейін тотық сыздануы, бұ л азот айналысындағ ы маң ызды процесс.Денитрификацияны кө птеген бактериялар жү зеге асырады Денитрификация процесі кезінде нитрат молекулярлы азотқ а айналады да, молекулалы азот қ айтадан атмосферағ а айналады. Негізінде оны денитрификациялаушы бактериялар: Thiobacillusdenitrificans, Pseudomonasfluorescens, Ps. aeruginosa, Nitrococcus қ амтамасыз етеді. Фосфор айналымының сызбанұ сқ асы

Фосфор айналымы Фосфор жең іл тотығ ады ә рі табиғ атта бос кү йінде кездеспейді. Табиғ ы субстраттарда ол фосфор қ ышқ ылының эфирі не тұ здар кү йінде, ал Жер қ абатында минерал тү рінде кездеседі. Фосфордың негізгі кө зі топырақ пен жауын шашындар болып табылады. Тірі клеткадағ ы С: N: P арақ атынасы 106: 16: 1, яғ ни Либих заң ы бойынша фосфор шектеуші факторғ а жатады. Оғ ан қ оса кө птеген фосфордың минералды қ осылыстары нашар ериді. Сондық тан микроорганизмдер мен ө сімдіктердің ө суі фосформен бақ ыланады. Фосфордың мобилизациялануында микроорганизмдердің маң ызы зор. Олар фосфор органикалық қ осылыстардың бейорганикалық тү ріне айналдырады жә не олардың ерігіштігін жоғ арлатады. Топырақ тағ ы органофосфаттардың ыдырауы фосфотаза, нуклеаза жә не фосфолиптаза белсенділікке ие микроорганизмдер кө мегімен ферменатативті жолмен жү реді.Топырақ тағ ы фосфоорганикалық қ осылыстардың минерализациялау процесіне ә р тү рлі микроорганизмдер қ атысады: Pseudomonas, Bacillus туысына жататын бактериялар мен кейбір актиномицеттер, саң ырауқ ұ лақ тар, ашытқ ы саң ырауқ ұ лақ тары. Бейорганикалық фосфордың негізгі бө лігі тау жыныстарын тү зуші минералдардың қ ұ рамына кірсе, кейде топырақ пен суда ерімейтін кальций, алюминий, темір фосфаттары тү рінеде болады. Бұ л қ осылыстарды ө сімдіктер игере алмайды. Алайда кейбір микроорганизмдер ерімейтін тү рдегі қ осылыстарды еритін тү рге айналдыра алады. Оларғ а: BacillusPseudomonas, Mycobacterium, Micrococcus туысының бактериялары мен актиномицеттер жә не зең саң ырауқ ұ лақ тары жатады. Микроорганизмдер ерімейтін фосфор қ осылыстарының еритін тү рге айналдыру кезінде органикалық жә не минералды қ ышқ ылдар тү зіледі де, оларды қ арапайым қ ұ мырсқ а, сірке, сү т, майлы қ ышқ ылдарғ а жә не кү рделі гумин қ ышқ ылдарына дейін айналдырады. Олар жалпы минералдардан фосфорды шаймалдауғ а қ абілетті.


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.006 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал