Азақстан Республикасының Конституциясы – адамның құқығы мен бостандығының кепілі.

Қ азақ стан Республикасының Конституциясы ең жоғ ары қ ұ ндылық ретінде адам, оның ө мірі, қ ұ қ ық тары мен бостандық тары деп бекітті. Бұ л қ ағ ида демократиялық мемлекеттің қ ызметі мен оның халық аралық - қ ұ қ ық тық міндеті. Конституцияда бекітілген жеке тұ лғ аның қ ұ қ ығ ы оны жү зеге асыру мен қ орғ аудың тиімді механизмін қ ұ руды болжайды.

Адам қ ұ қ ығ ы, оны сақ тау мен кепілдік беру бү гінгі таң дағ ы маң ызды мә селелердің бірі. Адам қ ұ қ ық тарын сақ таудың шындық жағ дайы- демократияның маң ызды кө рсеткіші, оның кемеліне келуі мен руханилығ ының белгісі. Қ азақ стан Республикасы Президентінің 2010 жылғ ы «Жаң а онжылдық – жаң а экономикалық Ө рлеу – Қ азақ станның жаң а мү мкіндіктері»атты халық қ а жолдағ ан жолдауында Стратегиялық жоспарын іске асырудың базалық шарттары экономиканы жаһ андық қ алпына келтіруге дайындау жә не оның сыртқ ы сынақ тарғ а тұ рақ тылығ ын арттыру ү шін біртұ тас ү ш міндеттінің бірі: сенімді қ ұ қ ық тық орта қ алыптастыруды жалғ астыру екендігі айтылғ ан.

Міндетті ә леуметтік сақ тандыруды енгізу ә леуметтік қ орғ аудың екінші дең гейіне жатады жә не ә леуметтік қ атер басталғ анда ресми сектордың қ ызметкерлерін қ орғ аудың қ осымша жү йесін қ ұ руғ а бағ ытталғ ан.

Міндетті ә леуметтік сақ тандыру заң намасына сә йкес ә леуметтік қ атердің бес тү рімен қ амтылғ ан (ең бек ету қ абiлетiнен айрылу, асыраушысынан айрылу, жұ мысынан айрылу, жү ктілігіне жә не босануына байланысты табысынан айрылу, жаң а туғ ан баланы асырап алуына жә не бала бір жасқ а толғ анғ а дейін оның кү тіміне байланысты табысынан айрылу).

Міндетті ә леуметтік сақ тандыру туралы 2003 жылғ ы 25 сә уірдегі № 405-ІІ Қ азақ стан Республикасының Заң ы

Осы Заң мiндеттi ә леуметтiк сақ тандыру тү рлерi бойынша ә леуметтiк қ атер жағ дайының басталуына қ арай мiндеттi ә леуметтiк сақ тандыру жү йесiне қ атысушыларды ә леуметтiк қ амсыздандырудың қ осымша нысандарын қ ұ румен байланысты осы Заң да кө зделген қ атынастарды реттейдi.

Қ азақ стан Республикасының Конституциясына сә йкес азаматқ а ауырғ ан, мү гедек болғ ан, асыраушысынан айырылғ ан жағ дайда жә не ө зге де заң лы негіздер, бойынша жалақ ы мен зейнетақ ының аз мө лшері, жасының жетуіне байланысты ә леуметтік жағ ынан қ амсыздандырылуына кепілдік беріледі.

Ә леуметтік қ орғ ау –бұ л қ олайсыз жағ дайларғ а (кә рілік, мү гедектік, денсаулық жағ дайы, асыраушысынан немесе жұ мысынан айрылуы) байланысты экономикалық белсенді бола алмайтын жә не лайық ты ең бекақ ы тө ленетін ең бекке қ атысу жолымен ө зін табыспен қ амтамасыз ете алмайтын азаматтар ү шін ө мірлік қ ажетті игіліктердің жә не ә л-ауқ аттың белгілі бір дең гейін қ амтамасыз етуге арналғ ан жү йе.
Қ азақ стан мү ше болып табылатын Халық аралық ең бек ұ йымының анық тауы бойынша ә леуметтік қ орғ ау жү йесі мынадай шаралар кешенін қ амтиды: тұ рақ ты, ақ ылы ең бекке ынталандыру; негізгі ә леуметтік қ атерлердің алдын алу, ал ол туындағ ан жағ дайда ә леуметтік сақ тандыру тә сілдері арқ ылы сол қ атердің салдарынан айрылғ ан табысының бір бө лігін қ алпына келтіру; халық тың ә леуметтік сақ тандыру жү йесіне қ атыспайтын ә лсіз топтарына арналғ ан ә леуметтік кө мек тә сілдері; азаматтардың білім жә не медициналық кө мек сияқ ты негізгі қ ұ қ ық тары мен қ ызметтерге қ ол жеткізуі.
Мемлекеттік жә рдемақ ылар ә леуметтік қ орғ ауғ а жататын жағ дайлар туындағ ан кезде барлық азаматтарды кепілдікті тө лемдермен белгілі бір дең гейде қ амтамасыз етуге арналғ ан.