Шатын тәлеңкенің Саяуыш Қасабаевті бала кезінде қууы

Қ айрат етер мезгілде,

Жү к кө терер нардай бол.

Ақ ыл айтар мезгілде,

Мың жасағ ан шалдай бол. Бауыржан Момышұ лы

Бұ л оқ иғ а 1987 жылдары болғ ан, егін шауып жатқ анбыз. Бір кү ні комбайнер болып жү рген Қ асабаев Ө ндірхан деген ағ амыз келіп: «Менің ұ лым Саяуышты ұ шатын тә лең ке қ уыпты», – деп айтып келді. Ол кезде оқ ушы Саяуыш ә кесіне кө мекші болып жү рген. Таң ертең Саяуышты жұ мыс арасында шақ ырып алып: «ал бауырым, ана ә кең не айтып жү р?», – деп сұ радым.

– Ә сет ағ а, кеше сағ ат таң ғ ы 4-те Семейден автобуспен келетін шешемді қ арсы алайын деп, велосипедіме мініп Малақ аялдамасына бардым. Бір уақ ытта аспаннан бір жарық кө рінді де, жайылып жү рген екі сиырдың ү стіне біраз қ алық тап тұ рып, тура менің тө беме келді, ешқ андай шу естілмейді. Тө бемде қ алық тап тұ рып алды, ары кетсе 70...80 метр биіктікте. Жарығ ы кү ндізгі жарық қ а ұ қ сайды, біраз таң -тамаша болып қ арап тұ рдым, сұ лабасы кө рінбейді, бір уақ ытта жеті тү рлі жарығ ын тура мағ ан тү сіре бастады, қ орық қ анымнан ауылдың шетіндегі бір шақ ырымдай жердегі Мұ қ аметқ азының ү йіне қ арай велосипедіме міне салып тұ ра қ аштым, ұ шатын тә лең ке де менің соң ымнан қ алмайды, ү нсіз ғ ана жылжып еріп отырды, даласында тұ рғ ан комбайнге жете бергенде мұ рттай ұ шып тү стім. Сонда да аяғ ыма оралып жү рген велосипедімді сү йрей-мү йрей комбайннің астына кіріп кеттім. Ертең іне таң ата тү с кө рдім, тү сімде адамдардың бас сү йектерін соқ қ ылап жү р екенмін, осы тү сті қ айталап бірнеше қ абат кө рдім.

Саяуыш Ө ндірханұ лы Қ асабаев – Ресейдің Рязань қ аласындағ ы армия генаралы Мергалов атындағ ы ә скери-ә уе десант академиясының тү легі. Қ ояма-қ олтық шайқ астан (рукопашный бой), ережесіз айқ астан (бой без правил), панкратионнан (гректердің ережесіз шайқ асы) жә не соғ ыс самбосынан, осы аталып ө ткен шайқ астардың тө ртеуінен де халық аралық дә режедегі спорт шебері, Ресей Федерациясының ә скери ә уе – десант кү штерінің бұ рынғ ы офицері, қ ояма-қ олтық шайқ астан Ресей Федерациясының ә скери-ә уе десант кү штерінің 4 дү ркін, Ресей қ арулы кү штерінің 3 дү ркін, Омск қ аласында ө ткен бү кіл Ресейлік жарыстың 4 дү ркін, Рязань қ аласында бокстан ө ткен бү кіл Ресейлік жарыстың алтын жү лдегері, 2 дү ркін халық аралық жә не 2 дү ркін панкратионнан ө ткен халық аралық турнилердің алтын жү лдегер жең імпазы, орыс тө белесінің (русский бой) жә не жан-жақ ты шайқ астың (универсальный бой) Европадағ ы кү міс жү лдегері, Соғ ыс самбосынан Қ азақ станның 2 дү ркін жең імпазы, 2006 жылы Бішкек қ аласында ө ткен соғ ыс самбосынан Азияның алтын жү лдегер жең імпазы, 2006 жылы Ташкент қ аласында ө ткен соғ ыс самбосынан ә лемдік біріншіліктің кү міс жү лдегері.

Мен жігіт, он бес – отыз арасында,

Бұ л жаста кө п: бересі – аласым да..

Жалыны бойғ а симай сырттан кө рініп,

Кү н сайын тұ рады артып қ айрат кү шім. Сұ лтанмахмұ т Торайғ ыров

Бұ ла кү ш пен қ айрат Саяуышқ а бала кезінде ұ шатын тә лең ке кө ргеннен кейін пайда болғ ан, оның бір ерекшелігі қ андай шайқ асқ а болмасын «Ә, ә руақ!» деп, ә руақ тардан кө мек сұ рап айқ айлай кірісетіндігінде. Сол кезде бойына алапат кү ш пайда болып жең бейтін қ арсыласы болмайды. Саяуыш ө зін ә рқ ашанда киелі аталардың жә не ата-бабаларының ә руақ тары ү немі қ олдап-қ олпаштап жү ретінін бар болмысымен сезінетін, жү регіне имандылық ұ ялағ ан – аса мә дениетті, зиялы, жас болса да ө мірде кө ргені ө те кө п, жаратылысы ерекше азамат.