Ала Сығанақ.

Қ асым ханның қ ол астындағ ы халық тың саны 1милл.

1538-1580 ж. қ азақ хандығ ын басқ арғ ан хан Хақ назар.

ХVІ г-ң ортасында Жайық пен Еділ бойындағ ы шайқ астан кейін Қ азақ хандығ ы қ осып алды Ноғ ай Ордасын.

Моғ ол ханы Абдр-Рашид Жетісу мен Ыстық кө л маң ындағ ы жерлерді басып алу ниетімен Қ азақ хандығ ына қ арсы соғ ыс бастады ХVІ ғ ас-ң 50-60 жылдары.

ХVІ ғ -ң аяғ ында Жетісу казақ тарының жағ дайының ауырлай тү суінің себебі Ойраттардың тонаушылык жорық тарының жиілеуі.

ХVІ ғ -ң орта шенінде қ азақ тарғ а карсы Сібір ханы мен Моғ олстан билеушілерінің шапқ ыншылық жорық тарының жиілеуі себебіне Хақ назар хан - ІІІайбан ә улетімен қ атынас орнатуғ а ұ мтылды.

Баба сұ лтанның адамдары Хақ назар ханды ө лтірді.

Хақ назар қ айтыс болғ аннан кейін хан тағ ына сексенге келген Шығ ай отырды.

Шығ ай хан қ айтыс болды - 1582 ж.

Монғ ол ханына қ арсы соғ ыстарда Хакназардың айырылып қ алғ ан жерлері Жетісудың біраз жері.

Батыс елдері алғ аш қ азақ мемлекеті туралы кай ханның тұ сында білді - Қ асым.

1570 жылдардың аяғ ында Хақ назар билігінде болғ ан жер Жетісудың батысы.Абдаллах ханның қ азақ ханына сыйғ а берген жері - Тү ркістан аймағ ы.

Абдаллах хан Самарқ ан ө лкесіндегі Африкенб уә лоятын сыйғ а тартқ ан хан - Тә уекел.

Тә уекел билік қ ұ рғ ан жылдар 1582-1598.

1597-1598.ж.Тә уекел хан Абдаллахқ а қ арсы соғ ысқ а дер кезінде кай жерде Абдаллах ә скерін талкандады - Ташкент қ аласының тү бінде.

1583 жылы Тә уекел хан Абдаллах хандығ ына шабыл жасап басып алғ ан калалар Сауран, Тү ркістан, Отырар, Сайрам

Қ азақ Хандығ ының беделін жә не кү ш-куатын арттырып, Тә уекелдің беделін кө тергсн жең іс - Ташкент тү біндегі Абдаллах ә скерін жең уі.

Абдаллах ө лген соң Тә уекел хан Мә уараннахырғ а басып кірген жыл - 1598 ж.

Есім хан билік кұ рғ ан жылдар 1598-1628.

ХVII ғ -ң басындағ ы (Есім хан кезіндегі) Қ азақ хандығ ындағ ы билік жү йесінде-

Екі хан билік қ ұ рды.

ХVІІ ғ -ң басында ө зін тә уелсіз хан етіп жариялап, Ташкент қ аласын астана етті –Тұ рсын хан 1613 ж.

Есім хан қ азақ хандығ ының ә скери кү ш қ уатын арттыру ү шін кө ң іл бө лді Сұ лтандар мен тө релерге еркіндік берді.

Қ азақ -бұ хар соғ ысы болғ ан жыл 1603-1624.

Бірінші қ азақ -бұ хар соғ ысы болғ ан жер - Айғ ыржар.

Бірінші қ азақ -бұ хар соғ ысы ө ткен жыл - 1603 ж.

ХVІІ ғ -ғ ы Тұ рсын ханның сенімді тірегі - саны кө п, айбынды қ атағ ан руы.

Тұ рсынның ө зін хан жариялауымен катар тағ ы бір антты бұ зуы - ақ ша шығ аруы.

Тұ рсын ханның бү лігі тарихта аталды - " Қ атағ ан қ ырғ ыны".

Есім хан қ алмақ тарды талқ андағ ан жыл - 1627.

Қ азақ хандығ ының кұ рылымы - " Жеті саты".

Қ азақ хандығ ында ата аймақ ты баскаратын адам – Аксақ ал.

Қ азак хандығ ында он немесе бес аймақ тан кұ рылғ ан – ру.

" Ханталапай" сө зі Ханды сайлағ анда малын бө лісіп алу.

Ханың жасагы - Тө лең гіттер.

Хандарды кімдерден сайлағ ан Ақ сү йектерден.

Қ азақ хандығ ындағ ы ұ лыстың билеушісі - Сұ лтан.

Ұ лыс неден қ ұ ралғ ан - Арыстан.

Орта жү здің қ ұ рамындағ ы тайпалар - Арғ ын, найман уақ, керей, қ ыпшақ.

Дешті Қ ыпшақ ү шін сауда аймағ ы ғ ан кала Сығ анақ.

Иасы қ ай ғ асырдан бастап Тү ркістан атанды XIV.ғ.

(ХVII ғ. екінші жартысында казак хандығ ының aстанасы кө шірілген қ ала Тү ркістан.

Тә уекел ханның тұ сында берік камал, ірі сауда орталығ ына айналғ ан кала Сауран.

Есім ханның баласы Жә ң гірдің билік кұ рғ ан жылдары 1628-1652.

1643.ж.жоң ғ арларғ а карсы ерлікпен шайкаскан хан Жә ң гір.

Орбұ лақ шайкасында жоң ғ ар ә скерлерінің ту сыртынан шабуыл жасағ ан батыр Жалаң гө с.

Жә ң гір қ айтыс болғ аннан кейін билік кұ рғ ан хан Тә уке.

Хандық тың ішкі ө мірі мен сыртқ ы саяси ө мірінің аса маң ызды мә селелерін шешетін адам Билер.

Жеті жарғ ы бойынша заң шығ ару қ ұ кығ ы жә не барлық қ азақ коғ амындағ ы мү шелеріне бұ йрық беруге міндетті - Хан.

Қ азақ тың ханын сайлауғ а барлык рудың - атақ ты сыйлы шонжарлары катысты.

Маусымдық жайылымның қ ысқ ы қ онысы - жайлау.

Маусымды жайылымның кө ктемгі қ онысы - кө ктеу.

ХVІ-ХVП ғ -да қ азақ тар шаруашылығ ының таза малмен айналыскан тү рі - кө шпелі.

Отырар каласының VШ ғ асырдың басындағ ы атауы. – Тарбанд.

ХVІІ ғ -ң II жартысындағ ы қ азақ мем-де ұ лы ханның билігін ә лсіретіп, ішкі-сыртқ ы саясатта беделін тү сірген - кіші хандардың дара билік жү ргізуі.

Жоң ғ арларғ а карсы кү рестегі ерлігі ү шін халық тың Жә ң гірге берген атауы - Салқ ам Жә ң гір.

Жә ң гір ханның санаулы сарбаздары Жоң ғ ардың 50 мың эскерімен шайқ асқ ан жер - Орбұ лак.

ІХVН ғ -ң 70-ші жылдары ә скерлері басып алғ ан калалар саны - Тоғ ыз кала.(1680-1715).

Тә уке ханның кезіндегі Қ азақ хандығ ының астанасы - Тү ркістан.

Тә уке ханның ү ш жү здің басын косқ ан жиналысын (қ ұ рылтайын) шақ ырып отырғ ан жер - Кү лтө бе.

Тә уке ханның заң дар жинағ ы " Жеті жарғ ы".

Жеті жарғ ыны жасауғ а қ атыскан билер - Ұ лы жү зден- Тө ле би, Орта жү зден Қ азбек би, Кіші жү зден Ә йтеке би.

Тә уке ханның кезіндегі билердің міндеті - сот билігі, атқ арушы билік.'Жеті жарғ ы" бойынша хан - бас қ олбасшы болды.

1710 жылы қ азақ жү здерінің ө кілдерінің Қ аракұ м маң ында бас косып талқ ылағ ан мә селесі - жау шабуылына тойтару.

ХVII ғ ас-ң ортасында Жоң ғ ар мемл-ң кү ш-қ уатының біршама артуына себеп болғ ан қ оң тайшы - Батыр.

Аягез маң ында қ азақ тар мен жоң ғ арлар арасында ү ш кү нге созылғ ан кү рес болғ ан жыл - 1718 ж.

Бұ ланты шайқ асынан кейін қ азақ жү здерінің ө кілдері жауғ а қ арсы кү ресті кү шейту жө нінде

шешім қ абылдағ ан жер.

Ордабасы тауына жиналғ ан қ азақ жү здерінің ө кілдері барлық жасақ тың бас қ олбасшысы етіп сайлағ ан адам - Ә білқ айыр

Белгілі тарихшы Қ адырғ али Жалайри “Жылнамалар жинағ ында” Кө шімді таратады

Шайбани ұ рпағ ынан Кө шім Сібірдің ханы болғ ан кезден бастап Батыс Сібірдің жергілікті халқ ына тарата бастағ ан дін – Ислам діні

1694 жылы І Петрмен елші Аталық ов арқ ылы сауда байланысын жасағ ан – Тә уке хан

І Петр шығ ыспен сауда қ атынасын ө рістету ү шін Қ азақ станның маң ызы “ Кілт жә не Қ ақ па” деп санады

“Жеті Жарғ ы” бойынша қ ұ рылтайғ а кімдерді қ атыстырмады? – Қ арусыз келгендерді

Жоң ғ арлардың қ азақ жеріне шабуыл уақ ытша бә сең деткен жағ дай – Тә уке ханның қ ырғ ыз, қ арақ алпақ тармен одақ тас болуы

Жоң ғ арлардың 1680 жылғ ы шабуылынан аман қ алғ ан қ ала – Тү ркістан

1710 жылы жоң ғ арларғ а қ арсы кү ресу ү шін ү ш жү з ө кілдерінің бас қ осқ ан жері – Қ арақ ұ м

1635, 1643, 1652 жылдары қ азақ тарғ а қ арсы жорық ты басқ арғ ан қ онтайшы – Батыр

1718 жылы жоң ғ ар-қ азақ шайқ асы болғ ан жер – Аягө з

1724-1725 жылдары жоң ғ арлар басып алғ ан қ ала – Тү ркістан, Ташкент

“Ақ табан шұ бырынды, Алқ акө л сұ лама” аталғ ан жыл – 1723

Сарысу ө зенінің бойында жоң ғ арлармен шайқ ас болғ ан жер – Бұ ланты

1728 жылы қ азақ жү здері ө кілдерінің жоң ғ арларғ а қ арсы кү ресу ү шін бас қ осқ ан жері – Қ арақ ұ м

Сібір елін монғ олдар жаулап алғ аннан кейін Жошы ұ лысына кіргенін жазғ ан шежіреші – Рашид ад-Дин

Искер қ ай хандық тың астанасы? – Батыс Сібір хандығ ының

1854 жылы ұ рыста Ермакты жең ген батыр – Сә тбек

Сібір ханы Кө шім біржола жең іліске ұ шырағ ан жыл – 1598

Ресейдің саудасын дамытуда Қ азақ станды “кілт жә не қ ақ па” деп атағ ан – патша І Петр

Т.Чебуков бастағ ан орыс елшілігінің Қ азақ станғ а келген жылы – 1573

1594 жылы Мә скеуге Тә уекел ханның елшілігін басқ арып келген адам – Қ ұ л-Мұ хаммед

1595 жылы Тә уекел ханғ а келген орыс елшілігін басқ арғ ан – В.Степанов

1640 жылы салынғ ан бекініс – Гурьев

“Кодекс куманикус” қ ай тілдегі шығ арма? – қ ыпшақ

ХV, ХVІІ ғ асырларда Алтын Орда, Ақ Орда дә уірінде ресми ә деби тіл ретінде қ олданылды – қ ыпшақ тілі

“Жамиғ ат тауарих” жинағ ының авторы – Қ.Жалайри

ХҮ ғ асырда жазылғ ан “Тарих-и-рашиди” ең бегінің авторы – Мұ хаммед Хайдар Дулати

694 жылы Тә уке хан І Петр мен елші Аттилов арқ ылы қ андай келісім жасады? – сауда байланысын кү шейту

1490 жылы Азов қ аласында дү ниеге келген жырау – Доспамбет

Есім ханның Кіші жү здегі ел басқ арушы, биі болғ ан жырау – Жиенбет

Эпостық жыр – “Ер Сайын”

Лиро-эпостық жыр – “Айман–Шолпан”

Қ азақ халқ ының ө мірінде музыканың айрық ша орын алатынын жазғ ан сяхатшы – Якуб

Қ.Жалайридің ең бегі – “Шежірелер жинағ ы”

Қ.Жалайри “Жылнамалар жинағ ы” атты ең бегін орыстың қ ай патшасына тарту етті? – Б.Годуновқ а

ХVІ-ХVІІ ғ асырларда қ азақ -монғ ол қ арым-қ атынастарының тарихы баяндалғ ан “Тарих” атты ең бектің авторы – Шах–Махмұ д Шорас

ХVІ ғ асырдың 40-жылдары жазылғ ан “Тарихи Абулхайрхани” ең бегінің авторы– Усман Кухистани.