Модельдеудің негізгі кезеңдері.

Экономикалық -математикалық модельдеудің негізгі ү ш кезең і: 1-кезең. Зерттеу есебінің мақ саты қ ойылады; экономикалық модель тү рінде объектіні сапалы сипаттау жү ргізіледі. 2-кезең. Зерттелетін нысанның математикалық моделі қ ұ рылады; зерттеу ә дістеріне таң дау (немесе арнайы ә діс жазылады) жү ргізіледі; модельді ЭЕМ-да жү зеге асыру мақ сатында программала дайындалады, бастапқ ы деректер дайындалады. 3-кезең. Математикалық модельге талдау жү ргізіледі; алынғ ан нә тижелер ө ң делінеді жә не талдау жү ргізіледі. Экономикалық -математикалық модельдердің топтастырылуы: мақ саттық тағ айындалу белгісі бойынша теориялық жә не қ олданбалы модельдер болып бө лінеді; зерттелетін экономикалық нысанның масштаб (шамалар) белгісі бойынша модельдер макроэкономикалық жә не микроэкономикалық болып бө лінеді; уақ ытқ а тә уелді сипатының белгісі бойынша статикалық жә не динамикалық модельдер болып бө лінеді; уақ ытты бейнелеу тә сілінің белгісі бойынша ү зіліссіз жә не дискретті модельдер болып бө лінеді; себеп-салдарды бейнелеу сипаты бойынша детерминирленген жә не теориялық -ойындық модельдер болып бө лінеді. Теориялық модельдер қ арастырылатын экономикалық жү йелердің жалпы заң дылық тары мен қ асиеттерін оқ ып білуге арналғ ан. Қ олданбалы модельдер нақ ты экономикалық нысандардың қ ызмет атқ аратындай параметрлерін анық тау мен бағ алауғ а жә не шаруашылық практикалық шешімдерді қ абылдау ү шін ұ сыныстарды дұ рыстап қ абылдауғ а мү мкіндік береді. Макроэкономикалық модельдер ірілендірілген материалдық -заттық жә не қ аржы кө рсеткіштерін: жалпы ұ лттық ө німді, ұ лттық табысты, біріктірілген сұ ранысты, біріктірілген тұ тынуды, инвестицияларды, бос емес болуды, инфляцияның пайыздық мө лшерін, ақ ша санын жә не т.б. ө зара байланыстыра отырып мемлекеттің экономикасын біртұ тас ретінде сипаттайды Микроэкономикалық модельдер экономиканың қ ұ рылымдық жә не функционалдық қ ұ раушыларының не кейбір қ ұ раушылардың (сала, аймақ, фирма, тұ тынушы жә не т.б.) шаруашылық ретінің ө зара ә рекетін сипаттайды. Статикалық модельдер – барлық параметрлердің мә ндерін уақ ыттың бір квантына (мезгілге немесе аралық қ а) жатқ ызатын модельдер. Динамикалық модельдер – уақ ытқ а қ атысты параметрлері ө згеретін модельдер. Ү зіліссіз модельдер – уақ ыт ү зіліссіз фактор ретінде қ арастырылатын модельдер. Дискретті модельдер – уақ ыт квантталғ ан модельдер. Детерминирленген модельдер – қ атаң функционалды байланыстармен берілген модельдер. Стохастикалық модельдер – зерттелетін кө рсеткіштерге кездейсоқ ә сердің болуы мү мкін жә не ық тималдық тар теориясы мен математикалық статистиканың ортасын пайдалануғ а болатын модельдер. Теориялық -ойындық модельде р стохастикалық дә режеге қ арағ анда анық талмағ андық дә режесі жоғ ары факторлардың ә серін ескереді