Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Ананын тамақтану режимі
|
|
Ананың тамағ ы саны мен сапасы толық қ анды, қ оректік затқ а бой болу керек, онда минеральды тұ здар мен дірумендер жеткілікті болуы керек. Энергиялық қ ұ ндылық тын кү нделікті рационы 2929-4184кДж(700-1000 ккал) жоғ ары болуы керек, себебі кө бі сү т тү зуге жұ мсалады. Кө птеген ә йелдерде бір кү дік сү т мө лшері 850 ден 30-40г кү ніне тү зіледі, оның тә улігіне кем дегенде 110-120г –нан кем емес болады.(оның 60-70 % жануар текті). Емшек емізетің ананын майғ а кү дік мұ қ таждығ ы артады (100-120г, тағ ы 20г кү нбағ ыс майы), кө мірсу (450-500г).Біржақ ты, қ ұ нды толық қ анды тамақ танбау сү т қ ұ рамына ә сер етеп, яғ ни баланын дамуына да дұ рыс болмайды.Лактацияғ а шамадан тыс тамақ тану да кері ә серин тигізеді.Ережедегідей ана аралас тамақ тану қ ажет, жиміс жидекке бай болы қ ажет
Шө лдеу режимі анасы сұ йық тық тың қ ажеттіліктеріне сә йкес белгіленеді. Ә детте, мө лшері бірнеше кө терілген.Ө зінін ішкісі келгеннен артық су іш деп айтуғ а керек емес, себебі ол лактациғ а ә сер етпейді.Кү нделікті витаминдерге мұ қ таждық анада артады, ә сіресе С витаминіне (100-200мг), В1 (5 мг), А (2мг), В6 (4мг), В2 (3мкг), Е (20мг). 1/3 витамин А мұ қ таждық қ орекпен тү су керек, рационда бар, 2/3 – коратин болу керек. Еске алу керек витаминдік белсенділік кариотиннін қ оректен 3есе аз витамин Адан Витамин Д тағ айындалады 500ме кү ніне.Ол сү т безі заттардың бірқ атар селективті тосқ ауыл бар екенін белгілі. Сонымен қ атар, белгілі бір заттар еркін сү т ө те алады.Спиртті шырындарды аналарғ а ішуге болмайды, себебі алкоголь сү тке ө тіп балада отравлениеге алып келуі мү мкін. Азық -тү лік жоғ ары хош иісті жә не татымды заттар (пияз, сарымсақ, жә не т.б.) пайдалану кезінде, сү т жағ ымсыз иісі мен дә мі болады. Аналар бұ ны тү сінуі керек жә не ондай тамақ жемеу керек.Баланың денесінде анасының сү тінен оның дә рісі тү седі. Майда еритін препараттар емшек сү т жоғ ары концентрациясын ө теді, суда еритін қ арағ анда, иондалмағ ан– кө п мө лшерде, иондалғ ан, сә л сілтілі – кө п, жауап қ ышқ ыл. Сү т дозаны 1% -дан аз бө лінген қ арамастан, анадан алынғ ан, ол кө п мө лшерде жиналуы мү мкін баланың денесінде препараттың ө зінің ұ зақ мерзімді пайдалану, баланың органның дә рілік заттарды жою, жә не олардың бейтараптау (процесс глюкуронизации) баяу жә не ә лдеқ айда ә лсіз. Ө мірдің алғ ашқ ы кү нінен, кейбір дә рі-дә рмектер «бә секелестер» билирубиннің болуы мү мкін, бұ л баланың қ аның оның дең гейін арттыруғ а ық пал етеді жә не уытты ә сер ө сді. Мү лдем қ арсы цитотоксикалық препараттар. Ө те белсенді гормондар, гормондар аналогтары мен ингибиторлары, емізетін ана болып тағ айындалды.Онымен қ олданылғ ан гормондық препараттар, сү тпен бала ішіне тү седіде, эндокриндік бұ зылыстар шақ ырады. Емізетін аналарды емдеуде тек гормональды препарпттар беру керек, баланын асқ орыту жолында бұ зылатын(инсулин, адреналин, аденокартикотропты гормондар). Естен шығ армау керек, кө п антибактериальды препараттар (антибиотиктер, сульфаниламидтер жә не т.б.), сү тке ө тіп, бұ л сә билерде соның салдары ретінде ішек дисбактериозы тудыруы мү мкін - ішек бұ зылу тү рлі.Кө птеген препараттар, емізетін ана қ абылдайтын, бұ л сә би жастағ ы балалардың дә рілік аллергияның себебі болуы мү мкін, аллергиялық реакциялардын пайда болуын арттырады. Кейбір препараттардын қ ұ рамы ана қ анында 11/2 – 3 есе кө п болуы мү мкін(эритромицин, дифенин, хлоридин, алкалоиды жә не т.б.). Кофеин, снотворные (барбитураты), салицилат натрия, ацетилсалицил қ ышқ ылы, бром препараты, йод, ртути ана сү тіне тү суі мү мкін. Айдағ ыш ана сү тіне ө теді жә не балада антрахинона туынды тудырып, сенны жапырақ тары қ амтылғ ан, балдыры препараттар, жә не олардың синтетикалық аналогтары (фенолфталеина). Анасы стрептомицин емдеу кезінде қ олданылады балағ а ототоксикалық ә сер етуі мү мкін, жә не тетрациклин тіс (сары сү т тістері) ә сер етуі мү мкін.Ә сіресе кү ті ә сер етеді, ана қ абылдағ ан, жаң а туылғ ан балағ а ә сер етеді, онын даму барысында ә сер тигізеді.Емгізетін аналар темекі шекпеу керек, себебі, қ ұ рамындаң ғ ы никотин ана сү тінде бала денсаулығ ына зиянды.Емгізу уақ ытында жә не кейін оны қ алпына келтіру. Соң ғ ы жылдары сә биді кеудеге алу ө те кө п тарағ ан(1-2 сағ туылғ анан кейін), бір жағ ынан ананын лактациясын жақ сартады, таң ы бір жағ ынан сә бидін резистенттілігін жақ сартады, молозиве иммуноглобулин А жә не кө п антидене бар. Босанғ аннан кейін бірінші кү ндері баланы жанғ а жатып енгізеді.Баланы бір жақ қ а оғ ан ынғ айлып жатқ ызады ү рпіні ала алатындай.АНасы ақ ырын емшекті кө теріп, бір саусақ пен жә не басқ ада саусақ пен ұ стау керек(емешек алақ анда жату керек), ү рмені бала аузына салып, онын урмені ғ ана емес жаныда кіруін қ адағ алау керек.Бір саусақ пен емшектін астығ а басып тұ ру керек, баланын мұ рны жабылып қ алмас ү шін жә не демала алу ү шін.Содан анағ а отыруғ а немесе тө сектен тұ руғ а рұ хсат берсе, сә биді отырып аяғ ын кішкентай орындық қ а қ ойып емгізуге болады (3-4 кү ні).ККезекпен емгізу керек, екі жақ сү т безі де сарқ ылды.Қ алғ ан сү тті сауып тастау керек.Тек сү т аз кезед ғ ана екі жак сү т безімен емгізу керек, бірінші бір жағ ы толық қ анды емгенен кейін, екіншісін емгізеді, жү йелеп отыру керек. Бұ л жү йе маң ызды себебі, бала біріншісін жақ сы емеді, екіншісіне қ арағ анда, оданда жиі сү т безінің функциясын ынталандырады.Осы жү йеге басынан ү йретпесе, ол бала оғ ан ү йреніп, толық тамақ танбайды, ол тғ ы лактациянын азаюуына алып келеді.Қ иыншылыұ ты егіз балаларды емгізу туғ ызады.Бұ л жағ дайда кезектесіп емгізу керек.Бірінші мазасызды емгізеді, содан кейін екіншісін. Екіншісін сол сү т безіне қ ойып емгізу керек толық қ ынды сығ ылунана, содан кейін екінші сү т безімен емгізу керек. Келесі жолы емгізгенде екінші баланы емгізген сү т безінен бастау керек. Егіздерді емгізгенде ананын сү ті кө біне жетпейді, сондық тан донерлық немесе жасанды тамақ қ а мұ қ таж болады.
Рис. 99. Отырып емгізу ү лгісі.
Рис. 98. Сә бідін бірінші кү нінде жатып емгізу ү лгісі.
| 
|
Финкельштейннін ө згерген формуласын қ олданса болады: n -70 (немесе 80), n- бала туылғ ан кү ні.
Сү т мө лшерін анық тау, бір кү ндік мө лшері, ө мір сү рген кү нін 70 кө бейтіп (салмағ ы 3200г тө мен) немесе 80(3200г жоғ ары болғ ан) керек.
Кейбір кезеде басқ алай есептейді: бір реттік тамақ тануғ а балағ а сү т сө лшерін есептеп, тең 10, кө бейтеміз онын туғ ан кү йіне (мысалы, 5-кү ндік бала бір реттік тамақ алу керек 10·5 = 50 мл).
Тамақ мө лшерін, жетілмеген балағ а, жеке қ ажеттілігін жә не жалпы жағ дайын ескеру керек.Жалпы 1 кү ні бір реттік мө лшері 5-10 мл сү т, 2 –кі -10-15мл, 3-ші – 15-20 мл.Аржағ ы кү ндік мө лшері формуласымен есептеледі: п · 10 ә рбір 100г салмақ қ а, п – бала ө мір кү ні. 10кү н ө мірінде тамақ мө лшері дене салмағ ымен есептеледі.
Ребёнка с первых дней жизни необходимо приучать к порядку в кормлении. У новорожденного отсутствуют условные рефлексы при рождении. Одним из самых первых условных рефлексов является рефлекс на время кормления. Для этого необходимо кормить ребёнка по часам. Частоту и часы кормления целесообразно индивидуализировать, так как в первые дни и недели происходит взаимная адаптация ребёнка и матери. Имеются доказательства, что у первородящих матерей более частое прикладывание ребёнка к груди способствует повышению лактации, а также большей её продолжительности. Поэтому им желательно рекомендовать кормить ребёнка каждые 3 часа 7 раз в день с ночным перерывом 6 часов. Однако обычно детей первых 2 - 3 мес жизни кормят 6 раз каждые 31/2 ч. с ночным промежутком продолжительностью 61/2 ч (ночной интервал необходим для отдыха матери и ребёнка); интервалы между кормлениями у детей в возрасте от 3 до 5 мес. должны быть31/2 - 4 (ночной интервал 6 ч 30 мин - 8 ч), а у детей старше 5 мес. - каждые 4 ч. (ночной интервал 8 ч)1. Если же ребёнок спокойно не выдерживает таких длительных ночных интервалов и не удовлетворяется 2 - 5 чайными ложками воды, то можно разрешить ещё одно кормление ночью. Частота кормлений также определяется продолжительностью нахождения пищевой массы в желудке, что зависит ог вида пищи. Женское молоко выводится из желудка через 2 – 21/2 ч. после приема, искусственные молочные смеси из коровьего молока задерживаются в желудке 3 ч., каши – 3 - 4 ч. Особенно долго задерживаются в желудке овощи (4 - 5 ч). Большое содержания жира и белка увеличивает продолжительность нахождения пищи в желудке.
Баска
Жоғ ары ақ уыз бар сиыр сү тінен бірге сілтілік фосфат жә не лимон қ ышқ ылы жоғ ары мазмұ ны жоғ ары буферизациясыз ә келеді. Демек, сиыр сү тін ішкен асқ азанның тең мә н ρ H мазмұ нын жету ү шін тұ з қ ышқ ылының кө п тұ рмауы керек, адам сү тпен емізу кезінде қ арағ анда. Ә йел сү тінін гидролизіне асқ азанда 3 есе кем асқ азан сө лі қ ажет (тұ з қ ышқ ылы жә не ферметтер), сиыр сү тін қ орытқ аннан.Ә йел сү тінде витаминдердін мө лшері маусымғ а жә не емгізетін ана тамақ тану витаминіне байланысты. Ә йел сү тінде сиыр сү тіне қ арағ анда орташа есепен майда еритінвитаминде (А, Д, Е) кө п. Сонғ ы жылдарды табылғ ын, Д витаминнін ана сү тінде белсенділігі оның мазмұ нына қ арағ анда айтарлық тай жоғ ары, себебі ана сү тінде метаболит витамин Д3 бар(25-гидроксихолекальциферол, 1, 25-гидроксихолекальциферол), ағ зада 100-1000 белсенділігі бар, таза Д3(холекальциферол) витаминіне қ арағ анда.Сыр сү тінде тиамин 2есе, рибофлавин 3есе, пантотен қ ышқ ылы 3-4 есе, биотин 5-6есе, витамин В12 10-11есе кө п ана сү тіне қ арағ анда. Сиыр сү тін термоө ндеуде жә не сұ йылтқ анда онын қ ұ рамындағ ы витаминдер азайып кетеді, тағ айындағ анда соны ескеру керек (сү тті витамин А, Д, С жә не т.б. байыту керек, жеміс шырынын жә не ботқ аны, қ ұ рамында витамин бар ерте тағ айындау керек).| Таблица 93. Ана сү ті менсиыр сү тінін қ ұ рамындағ ы витаминдер | ||
| сү т, г/л | ||
| ана | Сиыр | |
| Витамин А Каротин жалпы А-витаминнін белсенділігі, МЕ/л1 Тиамин Рибофлавин Витамин D, МЕ/л2 Никотин қ ышқ ылы Пантотенов қ ышқ ылы Биотин Аскорбин қ ышқ ылы Витамин Е | 0, 0006 0, 00025 – 0, 0004 2500 – 33000 0, 0001 – 0, 0005 0, 0003 – 0, 0018 4 – 6 0, 0014 – 0, 0018 0, 0024 8, 0 · 10-6 0, 03 – 0, 06 0, 00018 | 0, 0003 0, 0001 – 0, 0003 1200 – 1500 0, 0014 – 0, 002 0, 001 – 0, 0045 3 – 4 0, 001 – 0, 0045 0, 003 – 0, 004 3, 0 · 10-5 0, 004 – 0, 022 0, 00004 |
1 1 МЕ витамин А белсенділігіне тең 0, 6 мкг β -каротина.
2 1 МЕ витамин D келеді 25 мкг таза витамин D2.
Ана сү тінін биологиялық маң ызы. Баланын денсаулығ ы, ө суі жә не ү йлесімді дамуы тамақ тануғ а байланысты. Ө мірінін бірінші жылында ә сіресе анық байқ алады, сә бидін жатыр ішілік емес ө мірге адаптациясы кезінде.Бұ рыннан белгілі, ауру жә не бала ө лімі емшек емгенде аз жасанды емізгенге қ арағ анда. Белгілі, туылғ анда асқ орту вирустар мен бактериалық флорой жү реді. Бірақ ө мірінін бірінші жылы сә билер тө мен резистентілікпен ерекшеленеді, жеке жү йелердің қ ұ рылымы мен функцияларын анатомиялық жә не физиологиялық сипаттамаларын бірге белсенді иммунитет болмауына байланысты.Пассивтті иммунитет, бала анадан алатын, иммуноглобулин G жатады. Асқ азан-ішек жолдарының бактериялық флора, Ол белсенді иммунитет қ алыптастыру ү шін негізгі ынталандыру бірі болып табылады.Молозиво жә не ө тпелі сү т, бала туғ анннан кейін алатын, иммунологиялық белсенді кө п антигенге, ода кө п антител бар.Ана сү тінде сапрофитическалық жә не энтеропатогендік эшерихияғ а, шигеллағ а, энтеровирусом, коккалық флорге жә не т.б. антидене табылғ ан, жә не спецификалық фактор қ оғ аныс (макрофаг, лизоцим жә не т.б.). Ана сү тінде иммуноглобулин А бірінші қ орғ аныс болып табылады, бала инфекция дамуына кедергі жасайды.Сонымн қ атар, ол ана сү тінде лимфоциты (1мл молозива бар 0, 5-10 млн. клетка), баланын асқ азан-ішек жолына тү скенде, ішек иммунитетіне тү скенде ынталандырады. Лимфоциттен басқ а (Т- 50, В—34), ана сү тінде микро жә не макрофагтар бар, фагоцитозы бар.Лизоцпен жә не макрофагпен, ана сү ті қ амтылғ ан, белсенді жә не грам оң флорына қ арсы (ана сү тіндегі лизоцим уровені 300 есе жоғ ары, сиыр сү тіне қ арағ ан да). Сонымен қ атар, олар бактерияларғ а қ арсы комплемент ұ сталады жә не қ ыздар сү ттен лактоферрин қ асиеті бар. Мазмұ ны комплементтер С3- компонентін қ ұ рамында уыз сү тті 0, 33-+0, 02 г-л, кө шу – 0, 22+0, 01, жетілген – 0, 16+0, 001г-л.Ана сү тінде 2-6 г-л лактоферрин. Жанама тосқ алулар ішете тұ рғ ан патогендік микрофлора бифидус-фактор, бифидус – флоғ а байланысты қ арқ ынды. Озінін метаболизмнін нә тижесінде (сірке ү шін қ ант бө лшектемей жә не сү т қ ышқ ылына) ол ішектегі қ ышқ ылды анақ тайды жә не сонын арқ асында сафилококтын, шигелланы, сальмонелланын кө бейін тоқ татады. Ана сү ті осы қ асиеттері айырмашылығ ы, сиыр сү ті мен бала формуласы балалар қ ұ қ ығ ын қ орғ ау иммунобиологиялық факторлардың айырылғ ан, видоспецификалық. Басқ а, бірақ маң ызды роблемалардын бірі балалар асқ азан аллегиясы. Арқ асында оң ай сенсибилизация ө мірінің бірінші жылында балалардың туындайды ішек қ абырғ асының арқ ылы отандық жә не азө згертілген белок трансфертіне шырышты жә не пиноцитоз басым жоғ ары ө ткізгіштігі. Бұ л ө мір ә рекет ету алғ ашқ ы кү ндерінен бастап энтеральды сенсибилизация дамыту жә не баланың ерте кезең дерінде қ алыптасқ ан аллергиялық антиденелердің қ амтиды иммуноглобулиндердің Е синтездеу жү йесі, фактісі жең ілдетіледі.Ана сү ті толығ ымен антигеннен айырылғ ан, сиыр сү ті жоғ ары антигенге ие. Жоғ арыдағ ы негіздер баланын анадан емген сү тіне жатады. Егер емгізетін ана артық сү тін сауса жә не ол басқ а ә йелдін сү тімен араластырып берсе, оны донерлық сү т дейді, қ ұ рамы орташа болады.
Донорлы сү тте, соң ғ ы жылдары донерлік сү тті алғ андардынсаны кобейді, транспортировка кезінде, ө ндеу кезінде, сақ тау кезінде жә не басқ ада кезінде ө згеріске ұ шырайды, онын қ ұ ндылығ ын жоғ алтады. Сү тті жылы ө ндеу ақ уыз денатурацияғ а ұ шырайды, витаминін, ферменттін активтілігі тө мендейді, ал оны сақ тау бактериальды бұ зылысқ а алып келеді. Ода іркіт альбумины жоқ, антидене тө мендеу.
Осылайша, ана сү ті эволюция барысында биологиялық қ ұ ндылық қ а ие болды, баланын дұ рыс дамуына ә сер етеді. Барлық жасанды қ оспалар, қ аншалық ты химикалық қ ұ ндылығ ы ана сү тіне жақ ын болсада, толық ауыстыра алмайды, ә сіресе баланын ө мірінін 2-3 айында.
Сү т қ ұ ндылығ ына ана денсаулығ ы, режимі жә не тамақ тануы ә сер етеді.