Тақырып 11 Шаруа қожалықтарына арналған арнаулы салық тәртібі.

Шаруа қ ожалық тарына арналғ ан арнаулы салық режимі бірың ғ ай жер салығ ын тө леу негізінде бюджетпен есеп айырысудың айрық ша тә ртібін кө здейді жә не акцизделетін ө німдерді ө ндіру, ұ қ сату жә не сату жө ніндегі қ ызметті қ оспағ анда, ауыл шаруа­шылық ө німдерін ендіру, ө зі ө ндірген ауыл шаруашылық ө німдерін ұ қ сату жә не оны ө ткізу жө ніндегі шаруа қ ожалық тары қ ызметіне қ олданылады.

Жеке меншік қ ұ қ ығ ымен жә не жер пайдалану қ ұ қ ығ ымен (кейінгі жер пайдалану қ ұ қ ығ ын қ оса алғ анда) жер учаскелері болғ ан кезде шаруа қ ожалық тарьна арнаулы салық режимін колдану қ ұ қ ығ ы беріледі.

Шаруа қ ожалық тары осы арнаулы салық режимін неме­се салық салудың жалпығ а бірдей белгіленген тә ртібін дербес таң дауғ а қ ұ қ ылы.

Шаруа қ ожалық тары арнаулы салық режимін қ олдану ү шін жыл сайын 20 ақ паннан кешіктірмей жер учаскесі орналасқ ан жер­дей салық органына уә кілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша ө тініш береді.

Салық тө леушінің аталғ ан мерзімде ө тініш бермеуі оның бюд­жетпен есеп айырысуды жалпығ а бірдей белгіленген тә ртіппен жү зеге асыруғ а келісімі деп есептеледі.

20 ақ паннан кейін қ ұ рылғ ан шаруа қ ожалық тары жеке кә сіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куә лігін алғ ан кү ні арнаулы салық режимін қ олдану кұ қ ығ ына ө тініш береді.

Таң дап алынғ ан салық салу режимі салық кезең і ішінде ө згертуге жатпайды.

Кү нтізбелік жыл — бірың ғ ай жер салығ ы бойынша салық кезең і болып табылады.

Бірың ғ ай жер салығ ын тө леу негізінде арнаулы сальқ режимін қ олданатын шаруа қ ожалық тары (бірьң ғ ай жер салығ ын тө леушілер) салық тардың жә не бюджетке тө ленетін басқ а да міндетті тө лемдердің мынадай тү рлерін:

1) осы арнаулы сальқ режимі қ олданылатын қ ызметтен тү скен шаруа қ ожалық тарының табысынан жеке табыс салығ ын;

2) осы арнаулы салық режимі қ олданылатын қ ызметті жү зеге асырудан тү скен айналым бойынша қ осылғ ан қ ұ н салығ ын;

3) осы арнаулы салық режимі қ олданылатын қ ызметте пайда­ланылатын жер учаскелері бойынша жер салығ ын жә не жер учаскелерін пайдаланғ аны ү шін тө лемді;

4) Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі белгілеген қ ажеттілік нормативтері шегінде салық салу объектілері бойынша кө лік қ ұ ралдарына салынатын салық ты;

5) Қ азақ стан Республикасының Ү кіметі белгіленген қ ажеттілік нормативтері шегінде салық салу обьектілері бойынша мү лік салығ ын тө леуден босатылады.

Осығ ан сә йкес қ осылғ ан қ ұ н салығ ын тө леушілер болып табылмайтын бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер салық органьша осы салық бойынша есепке қ ою туралы ө з еркімен ө тініш беруге қ ұ қ ылы.

Шаруа қ ожалық тары ү шін арнаулы салық режимі қ олданылмайтын қ ызмет тү рлерін жү зеге асырғ ан кезде бірың ғ ай жер салы­ғ ын тө леушілер кірістер мен шығ ыстардың (жалақ ыны есептеуді қ оса алғ анда), мү ліктің (соның ішінде кө лік қ ұ ралдарының) бө лек есебін жү ргізуге жә не жалпы белгіленген тә ртіппен жә не шағ ын бизнес субъектілері ү шін арнаулы салық режимінде қ ызметтің осындай тү рлері бойынша тиісті салық пен бюджетке тө ленетін басқ а да міндетті тө лемдерді есептеуді, салық есептілігін тапсыру мен тө леуді жү ргізуге міндетті.

Бұ л тө лем кө зінен салық салынбайтын мү ліктік табысты жә не басқ а да табыстарды алғ ан кезде де қ олданылады.

Бірың ғ ай жер салығ ын есептеу мен тө леу тә ртгбі.

Жер учаскесін бағ алау қ ұ ны бірың ғ ай жер салығ ын есептеу ү шін негіз болып табылады.

Жер учаскесін (жер пайдалану қ ұ қ ығ ын) бағ алау қ ұ нын айқ ындау Қ азақ стан Республикасының жер заң дарында белгіленген тә ртіппен жү ргізіледі.

Бірың ғ ай жер салығ ын есептеу жер учаскесін бағ алау қ ұ нына пайыз ставканы қ олдану жолымен жү ргізіледі.

Бірың ғ ай жер салығ ын тө леу жер учаскесі орналасқ ан жер бойынша тиісті бюджетке екі мерзімде:

1) ағ ымдағ ы тө лем ағ ымдағ ы салық кезең інің 20 қ азанынан кешіктірілмейтін мерзімде тө ленеді;

2) бірың ғ ай жер салығ ы бойынша тү пкілікті есеп айырысу есепті кезең нен кейінгі салық кезең інің 20 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде (салық жө ніндегі декларация есепке алына оты­рып) жү ргізіледі.

Тө леудің бірінші мерзімінде бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер ағ ымдағ ы тө лемді бұ дан бұ рынғ ы салық кезең і ү шін бірың ғ ай жер салығ ы бойынша декларацияда есептелген бірың ғ ай жер салығ ы жалпы сомасының 1/2 бө лігінен кем емес мө лшерде тө лейді. 20 қ азанғ а дейін кұ рылғ ан бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер, сондай-ақ жұ мыс істеп тұ рғ ан салық тө леушілер салық есептеудің ба­засы ө згерген кезде ағ ымдағ ы тө лем тө леуді бірың ғ ай жер салығ ы бойынша ағ ымдағ ы тө лем есебімен есептелген салық сомасының кемінде 1\2 бө лігі мө лшерінде жү ргізеді. 20 қ азаннан кейін қ ұ рылғ ан бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер есепті жылдан кейінгі жылдың 20 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде ағ ымдағ ы есепті кезең ішін тө леуге тиісті жалпы салық сомасын енгізеді.

Шаруа қ ожалық тары жер пайдалану қ ұ қ ығ ындағ ы жер учаскесін иеленудің нақ ты кезең і ү шін бірың ғ ай жер салығ ын (салық салу объектісінің ө згеруін есепке ала отырып) есептейді жә не тө лейді.

Жер учаскелерін жалғ а берген (алғ ан) кезде салық салу ерекшеліктері

Шаруа қ ожалығ ы жер учаскесін басқ а шаруа қ ожалығ ьна жалғ а берген кезде тараптардың ә рқ айсысы осьндай жер учаскесі бойынша бірың ғ ай жер салығ ын жалғ а беру шартында кө рсетілген жер учаскесінің нақ ты пайдаланылу кезең ін негізге ала отырып есептейді жә не тө лейді.

Жалғ а алушының пайдалану кезең і жер учаскесін жалғ а алғ ан айдан кейінгі айдан бастап белгіленеді.

Бұ л орайда жер учаскесін жалғ а беруден алынғ ан табыс бойынша шаруа қ ожалығ ы салық ты жалпығ а бірдей белгіленген тә ртіппен есептейді жә не тө лейді.

Бірың ғ ай жер салығ ы бойынша салық есептілігі.

Бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер жыл сайын ағ ымдағ ы салық кезең інің

15 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде жер учаскелері орналасқ ан жердегі салық органдарына ө ткен салық кезең і ү шін бірың ғ ай жер салығ ы бойынша декларация тапсырады.

Бірың ғ ай жер салығ ын тө леуші осы арнаулы салық режимін қ олданғ ан бірінші жылдьщ 15 наурызнан кешіктірілмейтін мерзімде (бірінші салық кезең інде) мынадай қ ұ жаттарды:

1) ағ ымдағ ы салық кезең і ү шін бірың ғ ай жер салығ ы бойынша ағ ымдағ ы тө лем есебін;

2) нотариат немесе жергілікті атқ арушы органдар куә ландыр­ган жер пайдалануғ а қ ұ қ ық беретін қ ұ жаттардың кө шірмелері;

Жер пайдалану қ ұ қ ығ ына актісі болмағ ан жағ дайда бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер жергілікті атқ арушы органның жер пай­далану қ ұ қ ығ ын беру туралы шешімін табыс етеді. Кейін жер учаскесіне қ ұ қ ық белгілейтін қ ұ жат алғ ан кезде салық тө леуші оны алғ ан кезден бастап отыз кү н ішінде оның нотариат немесе селолық (поселкелік) атқ арушы органдар куә ландырғ ан кө шірмесін салык комитетіне табыс етеді.

3) жер ресурстарын басқ ару жө ніндегі уә кілетгі орган бер­ген жер учаскесін (жер пайдалану қ ұ қ ығ ын) бағ алау қ ұ нын анық тайтын актінің нотариат немесе жергілікті атқ арушы ор­гандар куә ландырғ ан кө шірмесін табыс етеді. Акт болмағ ан жағ дайда жер учаскелерін бағ алау қ ұ ны жер ресурстарын басқ ару жө ніндегі уә кілетті орган берген деректер бойынша 1 гектар жердің аудан бойынша орташа бағ алау қ ұ нын негізге ала отырып аньқ талады;

4) ә леуметтік салық сомаларын есептеу ү шін қ ажетті деректерді міндетті тү рде кө рсете отырып, қ ызметкерлерді алдағ ы салық кезең інде жалдау туралы мә ліметтер табыс етеді.

Содан кейінгі салық кезең дерінде бірың ғ ай жер салығ ын тө леуші бірың ғ ай жер салығ ы бойынша ағ ымдағ ы тө лем есебін жә не жоғ арыда аталғ ан қ ұ жаттарды олардағ ы деректер ө згерген жагдайда ғ ана табыс етеді.

Осы арнаулы салық режимін таң дап алғ ан жаң адан қ ұ рылғ ан салық тө леушілер бірың ғ ай жер салығ ы бойынша ағ ымдағ ы тө лем есебі мен арнаулы салық режимін қ олдану қ ұ қ ығ ына ө тініш бергеннен кейін отыз кү нтізбелік кү н ішінде жоғ арыда аталғ ан қ ұ жаттарды табыс етеді.

Таратылғ ан немесе қ айта ұ йымдастырғ ан кезде бірың ғ ай жер салығ ын тө леуші қ ызметті тоқ тату немесе қ айта ұ йымдастыру туралы ө тінішті салық органына бергеннен кейін он бес кү н мерзімде ө ткен салық кезең і ү шін декларация тапсыруғ а міндетті.

Салық тын жә не бюджетке тө ленетін басқ а да міндетті тө лемдердің жекелеген тү рлерін есептеу мен тө леу ерекшеліктері.

Бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер шаруа қ ожалығ ының басшысын жә не мү шелерін қ оса алғ анда, ә рбір қ ызметкер ү шін айлық есептік кө рсеткіштің 20 пайыздық ставкасы бойынша ә леуметтік салық сомасын ай сайын есептеп отырады.

Тө лем кө зінен ұ сталатын жеке табыс салығ ын есептеу жеке табыс салығ ын есептеудегі ережеге сә йкес жү ргізіледі. Жинақ таушы зейнетақ ы қ орларына міндетті зейнетақ ы жарналарын есептеу Қ азақ стан Республикасының зейнетақ ы заң дарында белгіленген тә ртіппен жү ргізіледі. Қ оршағ ан ортаны ластағ аны ү шін тө лемақ ыны жә не жер бетіндегі кө здерден су ресурстарын пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ыны есептеу осы тө лемақ ыларды есептеуде белгіленген тә ртіппен жү ргізіледі.

Тө лем кө зінен ұ сталатын ә леуметтік салыктың, жеке табыс салығ ының, жинақ таушы зейнетақ ы қ орларына міндетті зейнетақ ы жарналарының, Мемлекеттік ә леуметтік сақ тандыру қ орына ә леуметтік аударымдардың, қ оршағ ан ортаны ластағ аны ү шін тө лемнің жә не жер бетіндегі кө здерден су ресурстарын пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ьның есептелген сомасын тө леу бірың ғ ай жер салығ ын тө леу ү шін кө зделген мерзімдерде мьнадай тә ртіппен жү ргізіледі:

1) ағ ымдағ ы салық кезең інің 20 қ азанынан кешіктірілмейтін мерзімде 1 қ аң тардан 1 қ азанғ а дейінгі кезең ү шін есептелген сома тө ленеді;

2) есепті кезең нен кейінгі салық кезең інің 20 наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде 1 қ азаннан бастап 31 желтоқ сан аралығ ындағ ы кезең ү шін есептелген сома тө ленеді.

Салық тық жә не бюджетке тө ленетін басқ а да міндетті тө лемдердің жекелеген тү рлері бойынша салық есептілігін та­быс ету.

Бірың ғ ай жер салығ ын тө леушілер бірың ғ ай жер салығ ы бойынша декларация табыс ету ү шін белгіленген мерзімдерде:

1) тө лем кө зінде ұ сталатын жеке табыс салығ ы бойынша есепті;

2) жинақ таушы зейнетақ ы қ орларына міндетті зейнетақ ы жарналарын тө леу жө ніндегі есептілікті;

3) жер бетіндегі кө здерден су ресурстарын пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ы бойынша жә не қ оршағ ан ортаны ластағ аны ү шін тө лемақ ы бойынша декларацияны;

4) Мемлекеттік ә леуметтік сақ тандыру қ орына ә леуметтік аударымдар бойынша есепті табыс етеді.