Тақырып 12 Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған арнаулы салық тәртібі.

Ауыл шаруашылық ө німдерін ө ндіруші заң ды тү лғ аларғ а ар­налғ ан арнаулы салық режимі патент негізінде бюджетпен есеп айырысудың ерекше тә ртібін кө здейді жә не заң ды тұ лғ алардың:

1) жерді пайдалана отырып, ауыл шаруашылық ө німдерін ө ндіру, ө зі ө ндірген осы ө німді ұ қ сату жә не ө ткізу жө ніндегі;

2) толық кезең ді (тө лді ө сіруден бастап) мал шаруашылығ ы мен қ ұ с шаруашыл ығ ының (соның ішінде асыл тұ қ ымды), ара шаруашылығ ының ауыл шаруашылық ө німдерін ө ндіру жө ніндегі, сондай-ақ ө зі ө ндірген осы ө німдерді ұ қ сату жә не ө ткізу жө ніндегі қ ызметіне қ олданылады.

Мына аталғ андардың ауыл шаруашылық ө німдерін ө ндіруші заң ды тү лғ аларғ а арналғ ан арнаулы салық режимін қ олдануғ а қ ұ қ ы жоқ:

1) еншілес ұ йымдары, филиалдары мен ө кілдіктері бар заң ды тұ лғ алар;

2) занды тұ лғ алардың филиалдары, ө кілдіктері мен ө зге де оқ шауланғ ан қ ұ рылымдық бө лімшелері;

3) осы арнаулы салық режимін қ олданатын басқ а заң ды тұ лғ алардың аффилирлендірілген тұ лғ алары больш табылатын занды тұ лғ алар.

Аффилирлендірілген тұ лғ а болып шешімдерді тікелей жә не жанама айқ ындауғ а жә не кө рсетілген арнайы салық режимін қ олданатын заң ды тұ лғ а қ абылдайтын шешімге, оның ішінде шартқ а жә не ө зге мә мілеге сә йкес байланысты, ьқ пал етуге қ ұ қ ығ ы бар заң ды тұ лғ а, сондай-ақ кө рсетілген арнайы салық режимін қ олданатын заң ды тұ лғ ағ а қ атысты осындай қ ұ қ ығ ы бар тұ лғ а танылады.

Арнаулы салық режимі салық тө леушілердің акцизделетін ө німді ө ндіру, ұ қ сату жә не ө ткізу жө ніндегі қ ызметіне қ олданылмайды.

Жоғ арыда аталғ ан қ ызметті жү зеге асыратын заң ды тұ лғ алар осы арнаулы салық режимін немесе салык салудың жалпы белгіленген тә ртібін дербес таң дауғ а кұ қ ылы.

Таң дап алынғ ан салық салу режимі салық кезең і ішінде ө згертілмейді.

Салық тө леушілер осы арнаулы салық режимі қ олданылмайтын қ ызмет тү рлерін жү зеге асырғ ан кезде кірістер мен шығ ыстардың (жалақ ыны есептеуді қ оса алғ анда), мү ліктің (соның ішінде кө лік қ ұ ралдары мен жер учаскелерінің) есебін бө лек жү ргізуге жә не қ ызметтің мұ ндай тү рлері бойынша тиісті салық пен бюджетке тө ленетін басқ а да міндетті тө лемдерді жал­пы белгіленген тә ртіппен жә не шағ ын бизнес субъектілері ү шін арнаулы салық режимінде есептеуді жә не тө леуді жү ргізуге міндетті.

Кү нтізбелік жыл патент кү ны есебіне енгізілген салық ты есептеуге арналғ ан салық кезең і болып табылады.

Патент беру тә ртібі.

Арнаулы салық режимін қ олдану ү шін салык тө леуші жыл сайын 20 ақ паннан кешіктірмей жер учаскесінің орналасқ ан жері бойынша салық органьна уә кілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша патент алуга ө тініш береді.

Салық тө леушінің кө рсетілген мерзімде ө тініш бермеуі оның салық ты жә не жер учаскелерін пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ыны жалпы белгіленген тә ртіппен есептеуге жә не тө леуге келіскені бо­льш есептеледі,

Салық тө леуші осы арнаулы салық режимін қ олданудың алғ ашқ ы салық кезең інде ө тінішпен бірге жер учаскесінің орналасқ ан жері бойынша салық органына мынадай қ ұ жаттарды табыс етеді:

1) заң ды тұ лғ аны мемлекеттік тіркеу туралы куә ліктің нота­риат куә ландырғ ан кө шірмесін;

2) нотариат немесе жергілікті атқ арушы органдар куә ландырғ ан жер учаскесіне қ ұ қ ығ ын растайтын қ ұ жатгардың кө шірмелерін;

3) лицензиясын (қ ызметтің лицензияланатын тү рін жү зеге асырғ ан жағ дайда);

4) жұ мыс берушінің (жаң адан қ ұ рылғ андарын қ оспағ анда) мә лімделген қ ызметкерлер санына табыс тү рінде тө лейтін шы­ғ ындарын қ оса алғ анда, салық тө леушінің ө ткен бес жыл ү шін жылдық жиынтық табысы мен шығ ындарын растау ү шін қ ажетті есептерінің кө шірмелерін табыс етеді. Бұ л орайда аталғ ан табыс­тарғ а жұ мыс беруші материалдың, ә леуметтік игіліктер немесе ө зге де материалдық пайда тү рінде берген табыстарды қ оса алғ анда, жұ мыс беруші тө лейтін ақ шалай немесе заттай нысандағ ы кез- келген табыстар жатады;

5) салық тө леушінің уә кілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан мен тә ртіп бойынша толтырғ ан патент қ ұ нының есебі.

Жоғ арыда аталғ ан қ ұ жаттардың бә рі болғ ан жағ дайда салық органы бес жұ мьіс кү ні ішінде патент береді.

Келесі салық кезең дерінде салық тө леушілер салық органына патент алу жө нінде ө тініш берген кезде, жоғ арыда тапсырылатын қ ұ жаттардьщ 1-ден 5-ке дейін белгіленген қ ұ жаттарды олардағ ы деректер ө згерген кезде ғ ана табыс етеді.

Жаң адан қ ұ рылғ ан салық тө леушілер тіркеу есебіне қ ойылғ ан кезден бастап отыз кү нтізбелік кү н ішінде осы арнаулы салық ре­жимін қ олдану қ ұ қ ығ ына ө тініш береді.

20 ақ паннан кейін басқ а ә кімшілік-аумақ тық бірліктің аума­ғ ындағ ы жер учаскесіне қ ұ қ ық туындағ ан жағ дайда салық тө леуші осы жер учаскесі орналасқ ан жері бойынша тіркеу есебіне қ ойылғ ан кезден бастап кү нтізбелік отыз кү н ішінде салық органына арнайы салық режимін қ олдану қ ұ қ ығ ына ө тініш береді.

Арнайы салық режимі қ олданылмайтын қ ызмет тү рлерін жү зеге асыратын салық тө леушілерде 20 ақ паннан кейін жер учасесіне қ ұ қ ық туындағ ан жағ дайда салық тө леуші осы жер учаскесі орналасқ ан жері бойынша тіркеу есебіне қ ойылғ ан кезден бастап кү нтізбелік отыз кү н ішінде салық органына арнайы салық режимін қ олдану қ ұ қ ығ ына ө тініш береді.

Патент беру ә рбір салық кезең іне жү ргізіледі.

Патент қ ұ нының есебіне енгізілген салық ты жә не жер учаскелерін пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ыны есептеу тә ртібі.

Патент кұ нының есебіне корпорациялық табыс салығ ы, ә леуметтік салық (Қ азақ стан Республикасының мің детті сақ тандыру туралы заң намалық актісіне сә йкес Мемлекеттік ә леуметтік сақ тандыру қ орына есептелген ә леуметтік аударымдар сомасына азайтылғ ан), меншік, жерді тұ рақ ты пайдалану немесе бастапқ ы ө теусіз уақ ытша жер пайдалану қ ұ қ ығ ымен жер учаскесі болғ ан кезде тө лейтін жер салығ ы, уақ ытша ө теулі жер пайдалану учаскесі болғ ан кезде жер учаскесін пайдаланғ аны ү шін тө лейтін ақ ы, мү лік салығ ы, кө лік қ ұ ралдары салығ ы, қ осылғ ан қ ұ н салығ ы (салық тө леуші қ осылғ ан қ ұ н салығ ын тө леуші ретінде есепте тұ рғ ан жағ дайларда) енгізіледі.

Салық кезең інің басында патент кұ нының есебіне енгізілген салық сомаларын есептеу:

1) корпорациялык табыс салығ ын жә не қ осылғ ан қ ұ н салығ ын белгілеу кезінде еткен бес жыл ішіндегі шаруашылық тың табысы мен шығ ындарының кө рсеткіштері негізінде жү ргізіледі. Жаң адан қ ұ рылғ ан салық тө леушілер табыс пен шығ ындар кө рсеткіштерін осығ ан ұ қ сас шаруашылық тардың орташа кө рсеткіштері бойынша анық тайды.

Табыстар мен шығ ындар кө рсеткіштерін анық тау тә ртібін уә кілетті мемлекеттік орган белгілейді;

2) ә леуметтік салық ты анық тау кезінде - белгіленетін табыстар тү рінде жұ мыс берушінің қ ызметкерлерге тө лейтін шығ ыстарына кестеде белгіленген ставканы қ олдану арқ ылы жү ргізіледі.

Бұ л орайда жер берушінің қ ызметкерлерге табыс тү рінде тө лейтін шығ ындары осы шаруашылық бойынша еткен жыл ішіндегі орташа жалақ ыны ағ ымдағ ы жылда мә лімделген қ ызметкер санына кө бейту жолымен анық талады.

Жаң адан қ ұ рылғ ан кә сіпорындар ү шін мә лімделген орташа жалақ ының мө лшері Қ азақ стан Республикасының заң актілерімен белгіленген ең тө менгі жалақ ы мө лшерінен тө мен болмауы тиіс;

3) жер салығ ының, жер учаскелерін пайдаланғ аны ү шін тө лейтін ақ ының мү лік салығ ы мен кө лік қ ұ ралдары салығ ының со­масы жалпы белгіленген тә ртіппен жү ргізіледі.

Патент қ ұ нын есептеу кезінде бюджетке тө ленуге тиісті салық жә не жер учаскелерін пайдаланғ аны ү шін тө лейтін ақ ы сомасы 80 пайызғ а азайтылады. Осы арнаулы салық режимін қ олданатын салық тө леушілер, қ осылғ ан қ ұ н салығ ын қ оспағ анда, патент қ ұ ны есебіне енгізілген салық жә не жер участкесін пайдаланғ аны ү шін ақ ы тө леу жө ніндегі есептілік тапсырудан босатылады.

Ағ ымдағ ы салық кезең і ішінде салық салу объектілері жә не патенттің қ ұ ны есебіне енгізілген салық бойынша жә не жер участкелерін пайдаланғ аны ү шін тө ленген ақ ы бойынша салық база­сы ө згерген жағ дайда, салық тө леушілер мұ ндай салық жә не жер учаскелерін пайдаланғ аны ү шін ақ ы сомаларына қ айта есептеу жү ргізеді.

Салық жә не жер учаскелерін пайдаланғ аны ү шін ақ ы тө леудің тә ртібі мен мерзімдері.

Патент қ ұ ны есебіне енгізілген салық жә не жерді пайдаланғ аны ү шін ақ ы сомаларын бюджетке тө леу 20 мамырдан жә не 20 қ азаннан кешіктірілмей, патент қ ұ ны есебінде кө рсетілген салық жә не жерді пайдаланғ аны ү шін ақ ы сомаларыньщ тиісінше 1/6 жә не 1/2 мө лшерінде жә не патент қ ұ ны есебіне енгізілген салық жә не жерді пайдаланғ аны ү шін ақ ы бойынша берілген қ айта есептеулерді ескере отырьш, патент қ ұ нының қ алғ ан бө лігі мө лшерінде келесі салық кезең інің 20 наурызында жү ргізіледі.

Патент қ ұ ны есебіне кірмеген салық тар жә не басқ а да міндетті тө лемдердің жекелеген тү рлерін есептеу, тө леу ерекшеліктері жә не олар бойынша салық есептілггін табыс ету.

Тө лем кө зінен ұ сталатын жеке табыс салығ ын есептеу жеке табыс салығ ын есептеудегі ережеге сә йкес жү ргізіледі. Жинақ таушы зейнетақ ы қ орларына міндетті зейнетақ ы жарналарын есептеу Қ азақ стан Республикасының зейнетақ ы заң дарында белгіленген тә ртіппен жү ргізіледі. Қ оршағ ан ортаны ластағ аны ү шін тө лемақ ы жә не жер бетіндегі кө здерден су ресурстарын пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ыны есептеу осы тө лемақ ыларды есептеуде белгіленген тә ртіппен жү ргізіледі.

Тө лем кө зінен ұ сталатын жеке табыс салығ ы, жинақ таушы зейнетақ ы қ орларына міндетті зейнетақ ы жарналары, Мемлекеттік ә леуметтік сақ тандыру қ орына ә леуметтік аударымдар сомаларын тө леуді, қ оршағ ан ортаны ластағ аны ү шін тө лемақ ы мен жер бетіндегі кө здерден су ресурстарын пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ыны, бюджетпен есеп айырысуды патент негізінде жү зеге асыратын салық тө леушілер мынадай тә ртіппен жү ргізеді:

1) ағ ымдағ ы салық кезең інің 1 қ аң тарынан 1 қ азанына дейінгі кезең ү шін есептелген сомалар 20 қ азаннан кешіктірілмейтін мерзімде тө ленеді;

2) 1 қ азан мен 31 желтоқ сан аралығ ындағ ы кезең ү шін есеп­телген сомалар есепті кезең нен кейінгі салық кезең інің 20 наурызынан кешіктірілмей тө ленеді;

3) Тө лем кө зінен ұ сталатын жеке табыс салығ ын тө леу жер учаскелері орналасқ ан жерлер бойынша жү ргізіледі.

Арнаулы салық режимін қ олданатын ауыл шаруашылық ө німдерін ө ндіруші заң ды тұ лғ алар ө ткен салық кезең і ү шін 15 наурыздан кешіктірілмейтін мерзімде мынадай салық есептілігін:

1) жер бетіндегі кө здерден су ресурстарын пайдаланғ аны ү шін тө лемақ ы бойынша декларацияны;

2) қ оршағ ан ортаны ластағ аны ү шін тө лемақ ы бойынша декларацияны табыс етеді.

Арнайы салық режимін қ олданатын ауыл шаруашылық ө німдерін ө ндіруші заң ды тұ лғ алар тө лем кө зінен ұ сталатын жеке та­быс салығ ы бойынша есепті, жинақ таушы зейнетақ ы қ орларына міндетті зейнетақ ы жарналары бойынша есептілікті жә не Мем- лекеттік ә леуметтік сақ тандыру қ орына ә леуметтік аударымдар бойынша есепті мынадай мерзімдерде:

1) ағ ымдағ ы салық кезең інің 1 қ аң тарьнан 1 қ азанына дейінгі кезең ү шін есептелген сома бойынша — 15 қ азаннан кешіктірілмейтін мерзімде;

2) 1 қ азан мен 31 желтоқ сан аралығ ындағ ы кезең ү шін есеп­телген сома бойынша есепті кезең нен кейінгі салық кезең інің 15 наурызынан кешіктірмей тапсырады.

Осы арнаулы салық режимі қ олданылатын қ ызмет тү рлері бойынша патент қ ұ ны есебіне енгізілмеген жә не осында кө рсетілмеген салық пен басқ а да міндетті тө лемдер бойынша есеп­теу, тө леу жә не салық есептілігін тапсыру жалпы белгіленген тә ртіппен жү ргізіледі.