Лекция 12

Балалардың заттың массасы туралы тү сініктерін қ алыптастыру

Мақ саты: Студенттерге заттың массасы туралы ұ ғ ым беру. Ауыр-жең іл, масса ұ ғ ымдарымен таныстыру.

Лекцияғ а керекті қ ұ ралдар: оқ улық тар, оқ у-ә дістемелік қ ұ ралдар.

Студенттерді ойландыратын сұ рақ тар:

Заттың массасы туралы ұ ғ ым не ү шін керек? Заттың массасын қ алай анық тауғ а болады? Қ андай негізгі ұ ғ ымдарды білесің дер?

Лекцияның жоспары:

1. Заттың массасын сенсорлық негізде қ абылдау ерекшеліктері

2. Заттың массасын ө лшеу ә дістері.

3. Тү рлі кү йдегі заттардың массасын анық тау.

Лекцияның барысы:

Масса туралы тү сінікті қ алыптастыру, онымен байланысты қ абілетті дамыту сабақ барысында да, кү нделікті ө мірде де іске асырылады. Сабақ тар балалар тексеру ә діс тә сілдермен, сұ рақ -жауаптарды тұ жырымдаумен, сө здің анық тамалармен таныстыру ү шін мақ сатты қ олдану қ ажет. Білімді, қ абілетті бекіту ойындар, жаттығ улар барысында сабақ тан бос уақ ытта балалармен ә ң гімелесу арқ ылы іске асыру қ ажет.

Балаларды оқ ытуды ұ йымдастыра отырып, тексеру тапсырмаларын практикалық жә не танымдық жұ мысқ а қ осып ө ткізу керек. Бұ л ойын тапсырмалары болуы мү мкін: салмақ тары ә ртү рлі немесе тең болатын заттарды табу қ уыршақ қ а сә йкес келетін ойыншық ты табу тең ін табу. Заттардың ұ қ састығ ын терең танысудың оны зерттеудің қ ажеттілігін тү сінуге кө мектеседі. Сабақ тарда ә рбір баланың заттармен белсенді жұ мыс жасауын, тә рбиешінің немесе баланың зерттеудің ә діс-тә сілімен жолдарын кө рсетуді, балалардың зерттеу барысында жаттығ уын қ амтамасыз ету керек.

Сабақ тағ ы тапсырмалар мен жаттығ улар басқ а бағ дарламалық тапсырмалармен ү йлестіріп жү ргізіледі. Жаң а тә сілдермен таныстыруды сабақ тың басында жү ргізген дұ рыс. «Алынғ ан білім мен дағ дыларды бекіту сабақ соң ында жү ргізіледі. Тапсырмалар ойын тү рінде ө ткені дұ рыс салыстыру ү шін ә ртү рлі жұ мыс тү рінде қ олдана алатын заттар алынады (кө кө ністер, жемістер, қ ораптар, ойыншық тар т.б) кө рсетілетін материалдар біртіндеп қ иындатылады.

Салыстырмалы заттар тү рінің кө беюі, олардың массаларының қ атынасының азаюы, балалардың олардағ ы ө згерістерді тез қ абылдауын дамытады. Заттардың бұ л қ асиетін атап кө рсетуге қ ызық тырады. Алынғ ан біліммен қ абілетті басқ а жұ мыс тү рлерінде (ойын, жұ мыс, тұ рмыс) қ олдануғ а мү мкіндік береді. 1-ші кезекте заттардың массасын олардың арасындағ ы қ атынасты салыстыру арқ ылы ашып, ажыратуды, нә тижені сө збен айта білуді оқ ыту керек. Салмақ тық ө лшеу шамасы ретіндегі (ө лшеу шамасы ретіндегі) жалпы қ асиетін ашуғ а ә р тү рлі денелермен заттардың массасын ө лшеу ә дістерімен шамалары туралы білімді дамытатын ө лшеу жұ мысы кө мектеседі. Бұ л негізгі бағ ыттар бойынша жұ мыстар барлық топтар да ұ йымдастырылады. 4 жасар балалармен жұ мыс істейтін тә рбиешілер алдында тө мендегідей міндеттерді шешеді:

Салмақ ты заттың қ асиеті ретінде тү сінік қ алыптастыру, оны басқ а қ асиеттерімен ажырата білу;

Заттардың арасында анық талғ ан қ атынас орната отырып, қ арама-қ арсы жә не бірдей массалы заттарды салыстыру;

Салыстыру нә тижесін жең ілдету – ауырлау, жең іл-ауыр, бірдей, тең деген сын есімдерді қ олдана отырып, баланың тіліне енгізу;