WGS – 84 жүйесі

Ғ аламдық геодезиялық жү йе WGS–84 (World Geodetic System–84) АҚ Ш Қ орғ аныс Министрлігінің Ә скери–картографиялық агенттігімен жасалғ ан. WGS–84 жү йесі доплерлік ө лшемдер арқ ылы жасалғ ан NSWC – 9Z–2 координата жү йесін модификациялау жолымен іске асты. Ол ү шін NSWC – 9Z–2 жү йесі Z осі бойынша -4, 5 метрге жылжытылғ ан, батысқ а қ арай 0, 814" -қ а бұ рылғ ан жә не масштабы –ге ө згерген.

WGS – 84 жү йесінің бастапқ ысы Жер салмақ тарының орталығ ында орналасқ ан. Z осьі шартты жерлік полюсіне бағ ытталғ ан, Х осьі WGS-84-тің тірек меридианы жазық тығ ы мен УЗП экватора жазық тығ ы қ иылысқ ан жерде орналасқ ан. Тірек меридианы 1984 жылғ ы дә уірге анық талғ ан бастапқ ы меридиан болып табылады. Y осьі жү йені оң жағ ынан толық тырады, яғ ни шығ ысқ а қ арай 90°-пен бағ ытталғ ан. WGS-84 координаталар жү йесінің бастапқ ысы мен оның осьтері геометриялық орталық жә не референц-эллипсоид осьінің қ ызыметін атқ арады. Бұ л эллипсоид айналу эллипсоиды болып табылады. Оның параметрлері GRS-80 халық аралық эллипсоидының параметрлерімен бірдей.

Кө птеген мемлекеттерде WGS–84 жү йесіне кө шу анық талғ ан, себебі ол GPS жабдық тарын қ олдануғ а жең ілдік жасайды. WGS–84 жалпы жергілікті геоорталық жү йесімен жергілікті параметрлердің арасында жә не референциалды жү йе СЖ-42 арасында байланысқ ан. Осы байланыс арқ ылы екі жү йеде де белгілі бірнеше пункттердің координаталарын анық тауғ а болады. Ө ту параметрлері координата остерінің бұ рылу бұ рыштарының бір жү йеден екінші жү йеге қ атынасын жә не жү йе ортасының екінші жү йе ортасына, масштабтар арасындағ ы айырмашылық тарды білдіреді. Бірақ бұ л кө рсетілген параметрлері орташа болғ андық тан олар Ресей аумағ анда ғ ана пайдаланылады, шығ ыс жә не батыс аудандарда қ олданылмайды. Себебі, Ресейдің мемлекеттік-геодезиялық торы ү лкен аумақ ты қ амтиды жә не созың қ ы пішінді. Дә стү рлі ә дістермен жасағ андық тан онда кө птеген қ ателіктер бар жә не ол қ азіргі заманғ а сай сұ рақ тарғ а сә йкес келмейді. Ө ту параметрлері нақ ты анық талуы тиіс жә не оларды белгілі аумақ тарда қ олдану қ ажет. Сондық тан GPS аспатары WGS–84 координаталарын геодезиялық пункттерден алады. Оның екі жолы бар: созың қ ы орташа ө лшем арқ ылы жә не координаталарды жақ ын аумақ қ а жіберу арқ ылы, бірақ мемлекеттік геодезиялық тор пункттері WGS–84 жү йесінде анық талмағ андық тан кейбіреулерінің координаталары болмайды. Сонымен қ атар Ресейде ә лі де жақ сы дамығ ан пункттер жоқ.