Практикалық жұмыс № 1

Оқ у жұ мысын жоспарлау.

Жаттығ у ү шін тапсырма.

жұ мыс дә птеріне жоспар қ ұ ру ү шін сағ ат торын жә не сызбасын кө шіріп ал.

мектептегі химия бойынша оқ ыту сағ атының торын, программасын жә не кітаптарын қ олданып, келесіні қ ұ рыныз:

а) сол класстың бір тақ ырыбына тематикалық жоспар

б) сабқ тардың біруіне жоспар жә не конспект.

Жылдық жоспар. Алғ ашында барлық программалық материалды оқ ыту торына сә йкес екі бө лікке жарты жылдық а бө леді. Бірінші жарты жылдық тың жоспарын оқ у жылының басына дейін (1 қ ыркү йекке дейін), екінші жарты жылдық тың жоспарын - басталуына дейін (10 қ аң тарғ а дейіе) қ ұ райды.

Темартикалық жоспар.

Тақ ырып жоспары «химиялық жаң а ұ ғ ымдар»

Сонымен қ атар программаның ә р тақ ырыбын жеке сабақ тарғ а бө леді, мысалы:

Сабақ жоспары. Сабақ жоспарын қ ұ руда. Бастапқ ы жә не ең жауапты жұ мыс бө лігі болып мақ саты мен онда оқ ылатын материал сипаттамасын (заттарды, негізгі тү сініктерді, заң дар мен химия теориясын, химиялық ө ндірісті, ауыл шаруашылығ ында химияны қ олдану, ғ алымдардың биографиясын жә не т.б.) дұ рыс бө лу, ол сабақ тағ ы жұ мыстың ә дісі мен жолын анық тайды.

Сабақ тың ашық жоспарын кө рсетілген сызба бойынга қ ұ ру ың ғ айлы.

Ашық жоспар сызбасы.

(сабақ тың бір типті).

... курс,... факультетінің студентімен (фамилия)...мектептің... сыныбына... таұ ырыпқ а берілген сабақ жоспары.

І. Сабақ мақ саты жә не берілетін материал сипаттамасы.

ІІ. Сабақ барысы.

1.кіріспе бө лімі (сыныптағ ы оқ ушыларды тү гендеу, сабақ қ а қ атыспағ андарды журналғ а жазу, ү й жұ мысын тексеру, сыныптық жұ мысқ а дайындығ ын тексеру жә не т.б.)

2. оқ ушылардың білімін тексеру.

а) сұ рақ ты қ ұ растыру

б)сұ раудың жолы мен ә дістері

3. жаң а тақ ырыпты жеткізу:

а) жаң а тақ ырыптың алдында ө ткен сабақ пен байланыстыру.

б) жаң а материалдың жеке бө лімдері

в) жаң а тағ ырыпты жеткізу жолы мен ә дісі.

4. Ү йге тапсырма: ә дебиеттерді кө рсету, жұ мыс сипаттамалары, қ айталауғ а, есепке, графикалық жә не тә жірибелік жұ мысқ а арналғ ан матеиалдар жә не т.б.

5. Сабақ та ө ткендібекіту:

А) бекітуге арналғ ан сұ рақ тар:

Б) жұ мыс ә дістемесі мен жолдары

6. жұ мысты қ ұ ралдармен қ амсыздандыру.

Конспектіде барлық пуктіні детальдап, конкреттейді. Онда келесілер қ арастырылуы керек:

А) мұ ғ алім сұ рақ қ ойғ анда шақ ырылатын оқ ушылардың фамилиясы, жаң а материалды айтқ анда ө ткенді бекіту.

Б) мү мкін болатын барлық оқ ушылар жауабын, мұ ғ алімнің айтқ аны мен тү сіндіргенін сө збен ө рнектеу.

В) анық тамаларды, ұ ғ ымдарды жә не химия заң дарын дә л қ ұ растыру:

Г) мұ ғ алім мен оқ ушылардың тақ тадағ ы суреттері мен сызбалары.

Д) барлық жү ргізілген тә жірибелердің, сабақ та қ олданылатын ә дістемелердің нақ ты сипаттамасы.

Сабақ анализі.

Сабақ тың анализі мақ сатты талқ ылаудан жә не одан оқ ылатын материалдың сипатынан бастайды.

Оны сабақ барысында жү ргізеді.

кіріспені анализдеу кезінде сыныптың сабақ ты ө ткізуге дайындығ ын бағ алайды: оқ ушыларда кітаптыі, дә птердің, жазу қ ұ ралдарының, бордың жә не тақ тадағ ы шү пекертің, қ ұ ралдардың бар болуын.

сұ рақ қ оюды анализдегенде келесіге кө ніл бө леді: барлық сыныпты жұ мысқ а баулы, сұ рақ тарды қ ұ растыру, сұ рақ та қ олданатын жолдарды, қ ажетті қ ұ ралдардың бар болуы, қ абілеті мен дағ дысын тексеру, жауаптарды дұ рыс бағ алау жә не анализдеу, сұ рақ тар мазмұ нына сә йкес жаң а материалғ а кө шу жә не т.б.

жаң а материалды жеткізу кезінде жаң а материалдың алдында ө ткен сабақ пен байланысының бар болуы мен дұ рыстығ ын белгілейді, барлық жоспар пункті бойынша қ орытындыларының болуын белгілейді, берілген материалдың ө мірмен, ө ндіріспен, ауыл шаруашылығ ымен байланысын белгілеу. Мұ ғ алім мен оқ ушы тілін оқ ушының сабақ тағ ы белсенділігін жә не т.б. белгілейді.

ү йге тапсырма беруді анализдегенде сабақ тың мә ніне сә йкес келетіндігін, мө лшері дұ рыстығ ын, оқ ушыларғ а қ ол жетімділігін, есептердің онда бар болуын, тә жірибе жұ мыстардың бар болуын, берілген ә дебиеттерді (кітап, сабақ тан тыс оқ уғ а арналғ ан ә дебиеттерді), графикалық тапсырмаларды, мұ ғ алімінің тү сіндіруін жә не оның орындалуын ескереді.

сабақ тың соң ғ ы бө лігін анализдеу бекітуге арналғ ан сұ рақ тарды, оның жолдарын мен қ ұ ралдарын, оқ ушылардың жауаптарының сапасын талқ ылайды.

Сабақ тың ә р бө лігінде кеткен уақ ытты белгілейді.

Сабқ тың ә р бө лігін анализдеу негізінде қ ойылғ ан мақ сат бойынша жетістіктер туралы, фактілерді кө рсетіп, сабақ тың жақ сы жақ тарын жә не кемшіліктері туралы жалпы қ орытындылар жасайды.

Практикалық жұ мыс № 2

Алғ ышқ ы химия ұ ғ ымдары мен заң дарын оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: білімді қ алыптастыру жә не оны іс жү щінде пайдалана білу.негізгі химиялық тү сініктер мен осы тақ ырыптағ ы заң дарды, атом – молекулалық ілімді, химиялық тілді ү йретіп, кабинеттегі қ ауіпсіздік техникасы ережесін сақ тай отырып, тә жірибелерді орындай білуге дағ дыландыру.

Дамыта оқ ыту міндеті. Ойлау қ абілетін дамыта отырып, тақ ырыпты оқ ығ анда немесе мұ ғ алімнің айтқ аны бойынша қ ысқ аша жоспар жасай білу. Оқ ығ анды есте саө тау, оны бір – бірімен салыстыра отырып қ орытындылап, оқ ылғ ан материалды ауызша айтып беру.

Табиғ аттағ ы заттардың кө п тү рлілігі, заттар қ асиетінің оның қ ұ рамына тә уелді екендігін жә не атом - молекулалық ідім тұ рғ ысында оның мә нін, мазмұ нын ашу.

Алғ ан біліге жә не рны іс жү зіне асыруғ а қ ойылатын талаптар.

Мына тү сініктердің «жай жә не кү рделі зат», «атом», «молекула», «валенттік», «химиялық реакция», «химиялық формула», «заттың сандық жә не сапалық қ ұ рамы», «салыстырмалы атомдық жә не молекулалық массасы», «молярлық масса» мазмұ нын тү сіндіріп, ә рқ айсысына анық тама бере білу.

Химиялық реакция кезінде қ ұ рам тұ рақ тылық заң ы мен зат массасының сақ тау заң ын оқ ып - ү йренудің ерекшелігі тү сіндіріледі.

Атом молекулалық ілімінің мазмұ нын ашып, оқ ып ү йренген білімді одан ары қ арай сабақ тарда қ олдана білу.

Бинарлы қ осылыстырдағ ы элементтің валеттігін біле отырып формула қ ұ ра білу, формулағ а қ арап атомның валенттігін анық тау.

Қ арапайым химия реакция тең деулерін қ ұ рып, оны тең естіре білу.

Спирт шамы жә не тұ рғ ымен жұ мыс істей білу жә не сол дағ дыны пайдаланып, оқ улық та кө рсетілген тә жірибелерді орындау.

Бағ дарламаларда кө рсетілген сандық есептерді шығ ара білу.

Оқ ушының дамуына қ ойылатын талаптар. Тақ ырыптан негізгіні бө ле білу.

Тақ ырыпты оқ и отырып, ө з бетінше жоспар қ ұ рып, оны айтып беру.

Оқ ылғ ан теориялық ұ ғ ымдарды бақ ылай отырып, басты мә селеге кө ң іл аудару арқ ылы салыстыра білу.

Оқ ушыны тә рбиелеуге қ ойылатын талаптар.

Бұ л тақ ырыпты ө тіп болғ ан соң оқ ушы табиғ аттағ ы кө п тү рліліктің себебін тү сіндіріп, бір - бірінен ажырататын зат қ ұ рамына оның қ асиетінің тә уелді екенін анық тап айтып бере білуге дағ дыланады.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады.

Химия пә ні. Заттар жә не олардың қ асиеттер. Таза заттар жә не қ оспалар.

Физикалық жә не химиялық қ ұ былыстар. Химиялық реакциялардың белгілері.

Атомдар жә не молекулалар. Химиялық элементтердің таң балары. Химиялық формулалар. Заттың салыстырмалы молекулалық массасы жә не ол бойынша есептеулер. Химиялық элеметтің валеттілігі. Элементтердің валенттіктері бойынша химиялық қ осылыстардың формуласын қ ұ ру. Заттардың қ ұ рам тұ рақ тылық заң ы. Химиялық реакция тең деулері. Зат массасының сақ талу заң ы. Атом – молекулалық ілім. Зат мө лшері. Моль. Авагардро заң ы. Молярлық масса. Химиялық реакция типтері. Химиялық реакция тең деулері бойынша есептеулер.

Бастапқ ы химиялық ұ ғ ымдар тақ ырыбын бекіту сұ рақ тары:

химия пә ні нені ү йретеді?

заттар, олардың тү рлері. Заттардың қ асиеттері.

қ оспалар, оның тү рлері. Қ оспаларды бө лу тә сілдері.

қ ұ былыстың тү рлері. Химиялық реакциялар.

атом – молекулалық ілім. Атом. Молекула.

химиялық элементтер, таң балары, атаулары, жазылуы.

салыстырамалы атомдық жә не молекулалық масса.

химиялық формула, индекс, кэффициент.

зат мө лшері, моль, молярлық масса.

қ ұ рам тұ рақ тылық заң ы мен зат массасының сақ таду заң ы.

химиялық тең деулер.

химиялық реакция типтері.

Практикалық жұ мыс № 3

Оттегіні жә не сутегіні оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: жеке алынғ ан жай заттардың қ асиеттерімен таныса отырып, бейорганикалық заттардың кластары, қ ұ рамы, табиғ атта таралуы, алынуы жайлы білімді одан ә рі дамыту.

Қ ұ ралдар мен ректиытер. Калий перманганаты, сутек пероксиді, ө ршіті МпО2.

Дамыту міндеті. Химиялық заттарды клсақ а жіктеуге негіз болатын салыстыру дағ дысын қ алыптастыру. Айналадағ ы химиялық қ ұ былыстарды байқ ап, оларды ө мірде жә не лабораториялда қ андай тә жірибелер арқ ылы анық тауғ а болатынын сипаттап айтып беруге дағ дыландыру.

Жаң а сабақ. Оттек табиғ атта кө п тарағ ан элемент. Ө сімдіктер мен жануарлардың тіршілігі ү шін маң ызы зор. Сондық тан да осы тарауда оттектің жай зат жә не элемент ретіндегі сипаттамасы, табиғ атта таралуы, физикалық жә не химиялық қ асиеттері, табиғ аттағ ы айналымы мен қ олданылуы қ арастырылады. Оқ ушылар тотығ у процесі мен оксидтер жайлы мә лімет алады. Оттектің аллотропиялық модификациясы – озон жайлы алғ аш рет мағ лұ мат беріледі.

Бұ рын алғ ан білімді еске тү сіре отырып, оттектің физикалық қ асиетін, оны алу жолдарын ү йренеді. Бұ л тақ ырыпты семинар – сабақ ретінде ө ткізуге немесе дең гейлі сұ рақ тар мен тест сұ рақ тарын даярлауғ а да болады. Осының бә рі жеке элемент қ асиетін зерттеу тә сілдеріне алғ ашқ ы бастама болады.

Оттек тақ ырыбын ө ту жоспарымен алдын ала таныстыруғ а болады.

Оттек химиялық элемент жә не жай зат.

Оттектің табиғ атта кездесуі.

Физикалық қ асиеттері.

Химиялық қ асиеттері.

Алу жолдары.

Қ олданылуы.

Оттек – атмосферада бос кү йде сонымен қ атар қ осылыс тү рінде су буы, кө мірқ ышқ ыл газ, литосферада - ***, тау жынысы, биосферада кө мірсулар, май, белок, гидпросферада – 89% судың қ ұ рамында болатыны айтылады. Бос кү йде атмосферада 21% шамасындай болады. Қ осылыс кү йінде жер қ ыртысында оттек 49% қ ұ рады. Оттек газының 1 литрі шамасен 1, 43г/л болады, - 1830С сұ йық кү йге, ал – 2180С-та қ атты кү йге айналады. 200С-та атмосфералық қ ысымда 1 л суда 44 мг оттек ериді.

Элементті сипаттау жоспарын оқ ушылар дә ріптеріне жазып алғ ан соң, осы жоспар бойынша оттекті сипаттайды. Мұ ғ алім олардың айтқ анын толық тырады. Осы жерде озон жайлы, оның табиғ атта таралуы жә не аллотропия жайлы тү сінік беріледі.

Бейорганикалық заттарды сипаттай отырып, жеке ө кілдерінің ерекше жә не жалпы қ асиеттерімен бірге табиғ аттағ ы заттардың алуан тү рлілігі жайлы кө зқ арасты қ алыптастыра отырып ө мірмен байланыстырады.

Бұ л сабақ та келесі сабақ тар қ амтылады:

Оттектің физикалық қ асиеттері жә не алу жолдары.

Оттектің химиялық қ асиеттері. Жану.

Оксидтер, олардың аталуы.

Оттектің табиғ аттағ ы айналымы. Озон – оттек аллотропиясы. Ауа – газдар қ оспасы.

Оттегі жә не сутегі тақ ырыбына бекіту сұ рақ тар:

Оттек химиялық элемент жә не жай зат.

Оттектің табиғ атта кездесуі.

Физикалық қ асиеттері.

Химиялық қ асиеттері.

Алу жолдары.

Қ олданылуы.

Сутектің табиғ атта таралуы, алыну жолдары.

Практикалық жұ мыс мақ саты: сутектің химиялық элемент жә не жай зат ретіндегі тү сінігін қ алыптастыру. Элеметті сипаттауғ а ерекше мә н беріп, білімдерін одан ә рі дамыту. Сутек ең жең іл газ болғ андық тан табиғ атта таралуы жайлы біліге баса назар аудару. Лабораториялық қ ұ ралдарды пайдалана білуді еске тү сіру. Экзо-, эндотермиялық реакцияларды қ айталау. Оқ ыту кезінде қ ойылғ ан талаптарды орындау ү шін білімді одан ә рі қ арай дамыту.

Қ ұ ралдар мен ректиытер. Газ жинайтын қ ұ ралдың жұ мыс істеу тә ртібін білу. Тұ рғ ы, сынауық, мырыш, тұ з қ ышқ ылы немесе кальций, стақ анда су. Кипп аппараты.

Жаң а сабақ. Оқ ушылар бұ дан бұ рынғ ы «оттек» тақ ырыбын ө ткенде химиялық элемент жә не оның қ осылыстарын қ андай реттілікпен оқ ығ андарын еске тү сіреді. Мұ ғ алім сутектің ашылу тарихына қ ысқ аша тоқ талады. Сутекті алғ аш ХҮ І ғ асырда неміс дә рігері Парацельс ашқ анын, 1776 ж.ағ ылшын ғ алымы Г.Кавендиш сутектің қ асиетін анық тап, басқ а газдардан айырмашылығ ыг кө рсеткенін арап ө ткен жө н. Оқ ушыларғ а алдын ала «Сутектің ғ арышта жә не Жер бетінде таралуы», «Сутекті алу жолдары», т.б.хабарламалар дайындауғ а тапсырма беруге болады. Мұ ғ алім сутек жайлы оқ ушының біліміне сү йене отырып, сутектің – жай зат екенін тү сіндіреді. Оның табиғ атта бос кү йде таралуын, ең жең іл газ екенін айтады. Оқ улық пен ө з бетінше жұ мыс істеуге де болады. Ө неркә сіпте, техникада кө п қ олданатындық тан сутекті алудың 1 – 2 тә сілін айтып кетеді.

Лабораторияда аз мө лшерде сутекті белсенді металдар: магний, мырыш жә не темірді сұ йылтылғ ан тұ з қ ышқ ылы НСІ немесе кү кірт қ ышқ ылымен Н2SО4 ә рекеттестіріп алатынын айтады. Сондай – ақ ө те белсенді металдар: натрий, калий, кальцийдің сумен тікелей ә рекеттесууі арқ ылы сутек газын алып оны сынауды ү йретеді. Қ ауіпсіздік техникасы ережесін сақ тай отырып, сутекті алу тә сілімен жә не тазалығ ын тексерумен, Кипп қ ұ ралғ ысының қ ұ рылысымен таныстырады. Басқ а да сутекті алудың ә дістері туралы мағ лұ мат беруге болады. Мысалы, суды электр тогының кө мегімен айыру. Уақ ыт болса Авогадро заң ын қ айталай суды айырып қ анша кө лем (қ.ж) сутек газын алуғ а болады? 2 – есеп: 320 г оттекті жағ у ү шін қ.ж.-да қ анша кө лем, қ анша масса жә не сутектің қ анша зат мө лшері қ ажет?

Оқ ытудың жоспарланғ ан нә тижесі. Оқ ушылар эксперименттік тә жірибелердің орындалуын мұ қ ият қ адағ алап, қ ауіпсіздік техникасы ережесін еске тү сіреді жә не есеп шығ аруды қ айталайды.

Дамытудың жоспарланғ ан нә тижесі. Ө зі бақ ыланғ ан лабораториялық тә жірибелерден дұ рыс қ орытынды жасап, тиісті реакция тең деулерін жазып, реакция типін анық тай білуі тиіс.

Сутектің физикалық жә не химиялық қ асиеттері.

Сутегі тақ ырыбына бекіту сұ рақ тары:

Магний мен тұ з қ ышқ ылы жә не алюминий мен кү кірт қ ышқ ылы арасында жү ретін реакция тең деулерін жазың дар?

Суды жә не ауаны ығ ыстыру тә сілімен сутекті қ алай жинауғ а болады?

Сутек алуғ а болатын екі реакция тең деуін жазың дар?

Практикалық жұ мыс №4

Су жә не ерітінділерді оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: адам ө міріне ең қ ажетті су жайлы білімді одан ә рі дамыту. Ерітінді, еріткіш, еритін зат, ерітінді концентрациясы ұ ғ ымдарын қ алыптастыру. Массалық ү лестері ә р тү рлі ерітінді даярлауды ү йрену.

Суды тазартуғ а байланысты іс – шаралар туралы мағ лұ мат беру.

Табиғ аттану, георгафи пә ндерінен су жайында алғ ан білімді одан ә рі жетілдіру, реферат, хабарлама даярлау.

Оқ ытудың жоспарланғ ан нә тижесі. Қ оршағ ан ортадағ ы, кү нделікті тіршіліктегі судың маң ызына тоқ талу. Табиғ атта кездесетін таза заттар мен қ оспалар жайлы еске тү сіре отырып, судың физикалық қ асиеттеріне тоқ талу.

Дамытудың жоспарланғ ан нә тижесі. Тақ ырып бойынша негізгі мә селені бө ле білу, оқ ушы ө з бетінше жоспар жасап, тақ ырыпты баяндай алуы қ ажет. Табиғ аттағ ы суды қ орғ аудың экологиялық іс – шараларын назар аударғ ан жө н.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады:

Су – еріткіш

Ерітінділердің концентрациясы. Еріген заттардың массалық ү лесі.

Судың қ ұ рамы. Судың физикалық жә не химиялық қ асиеттері.

Негіздердің қ ұ рамы жә не жіктелуі. Негіздердің химиялық қ асиеттері, қ олданылуы.

Судың маң ызы

Бекіту сұ рақ тары:

Ерітінді деген не? Кү нделікті ө мірде кездесе ме?

Еріткіш, еритін затқ а мысалдар келтірің дер.

Ерігіштікті тездетуге бола ма?

Суда шақ пақ қ ант тез ери ме, қ ұ мшекер тез ери ме?

Белгілі кө лемде алынғ ан еріткіште зат шексіз ери ала ма?

Практикалық жұ мыс №5

Галогендердің оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: сілтілік металдар жайлы білімді мысалдар келтіре отырып нақ тылау жә не жү йелеу. Жай зат – натрийді сипаттаудан алғ ан теориялық білімді пайдалану.

Жаң а сабақ. Натрийдің жай жә не кү рделі заттарының қ ұ рамын нақ ты мысалдар келтіру арқ ылы тү сіндіреді. Металл атомдарды сипаттайтын ө зіне тә н қ ұ рылысын талдайды. Оғ ан валенттік электронның аз болуы жә не атомның мө лшерінің ү лкен болуы жатады. Атомның осы жағ дайы оның электронды оң ай бере отырып, оң зарядталуына ә сер етеді.

Дамыту мақ саты. Алғ ан теориялық білімді нақ тылау мақ сатында оқ улық пен жұ мыс істей білуі жә не конспект жасау жоспары мен сызбанұ сқ алар қ ұ ра білуі тиіс. Тә жіррибеден кө пір – білгенін қ орытындылап, кестеге тү сіріп, жү йеге келтіре білуге ү йренуі керек. Ең белсенді типтік жү йеге келтіре білугеү йренуі керек. Ең белсенді типтік металл – ең кү шті тотық сыздандырғ ыш болып саналады, сілітілк металдарғ а тә н қ асиетті нақ тылау, оны атом қ ұ рылысы тұ рғ ысынан тү сіндіру. Сонымен қ атар натрийдің ө зіне тә н ерекше қ асиеттерді жә не табиғ атта таралуы мен қ олданулуын айтып бере білу керек.

Дамутыдың жоспарланғ ан нә тижесі. Натрийді толық спаттау реттілігін теориялық білімге сү йене отырып іске асыру.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады:

Натрий қ осылыстары

Периодтық жү йедегі галогендердің орны, табиғ атта таралу, қ асиеттері.

Хлрдың алынуы мен қ олданылуы, қ осылыстарының қ асиеттері.

Хлорсутек. Тұ з қ ышқ ылы, қ асиеттері.

Маң ызды хлоридтер. Хлорид – ионды анық тау.

Галогендердің салыстырмалы сипаттамасы. Қ асиеттері, қ олданылуын.

Бекіту сұ рақ тары:

галогендердің физикалық қ асиеттері қ алай ө згереді?

Тотық тырғ ыш қ асиеті ең жоғ ары қ ай галоген?

Хлор сутекпен, металдармен реакцияғ а тү скенде тотығ у дә режесі қ андай болады?

Практикалық жұ мыс №6

Кү кірт жә не оның қ осылыстарын оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: периодтық жү йедегі кү кірттің орнына қ арай оны Ү І топ элементі ретінде сипаттау: оқ ушыларды оның аллотропиялық тү р ө згерістерімен, физикалық жә не химиялық қ асиеттерімен ә р тү рлі тотығ у дә режесінесә йкес келетін кү кірттің маң ызды қ осылыстарымен, кү кірт жә не оның қ осылыстарының қ олдануымен танысу.

Бұ л сабақ ты екіге бө ліп қ арастыруғ а болады:

Кү кірт, оның физикалық жә не химифлқ қ асиеттері, алынуы, қ олдануы.

Кү кірсутек, кү кіртсутек қ ышқ ылы жә не оның тұ здары, олардың алынуы, қ олданылуы. Уақ ыттың аздығ ына байланысты бұ л сабақ оқ ушылар алатын ақ патар мө лшері кө п болып табылады.

Кү кірттің химиялық қ асиеттерін оқ ушы химиялық элементтердің периодтық жү йедегі орнымен байланыстырады. Кү кірт ә р тү рлі жағ дайда ө зі ә рекеттесетін элементтің электртерістігіне байланысты тотық тырғ ыш та, тотық сыздандырғ ыш та қ асиет кө рсетеді.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады:

Кү кірт. Кү кіртсутек жә не сульфидтер.

Кү кірт (Ү І) оксиді, кү кірт қ ышқ ылы жә не сульфаттар.

Бекіту сұ рақ тары:

кү кірт, оның физикалық жә не химиялық қ асиеттері қ андай?

Кү кірт сутек, кү кіртсутек қ ышқ ылы жә не олардың қ асиеттері.

Практикалық жұ мыс №7

Химиялық реакциялардың жү ру заң дылық тарын оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: химиялық реакцияның жылдамдығ ы жеке оның негізгі сатылары гетерогендік реакциялар ү шін туралы тү сініктерді қ алыптастыру. Химиялық реакциялардың жылдамдығ ы туралы оқ ушылардың білімдерін терең дету жә не жү йелеу; гомогенді жә не гетеоргенді реакциялардың жылдамдығ ына ә сер етуші масалар заң ы мен Вант – Гофф ережесін тұ жырымдау.

Енгізілген тү сініктер: жылдамжық константасы, қ арапайым реакциялар, реакцияның кинетикалық тең деуі, қ арапайым акт, химиялық реакцияның температуралық коэффициенті (Вант – Гофф коэффициенті), белседіру, белсендіру энергиясы, жай жә не белсенді молекулалар, белсенді соқ тығ ысулар, ауыспалы кү й.

Оқ ушыларды ә сер етуші массалар заң ымен таныстыра отырып, мына мағ лұ маттарғ а назар аудару керек.

1.ә сер етуші массалар заң ын бірінші рет голландия ғ алымдары Гульдберг жә не Вааге теория жү зінде емес, сол кеө ең де жинақ талғ ан біршама тә жірибе материалдарын қ орытындылау жолымен енгізді.

2.ә сер етуші массалар заң ы қ арапайым механизм бойынша жү ретін жай биомолекулалық реакциялар ү шін ғ ана дұ рыс.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады:

Химиялық реакциялардың жылдамдығ ы.

Химиялық реакцияның жылдамдығ ына ә сер ететін факторлар.

Химиялық тепе – тең дң к жә не оның ығ ысу шарттары.

Химиялық процестерді басқ ару ү шін химиялық реакциялар туралы білімнің мә ні.

Бекіту сұ рақ тары:

Химиялық реакцияның жылдамдығ ы туралы тү сінік?

Химиялық реакция жылдамдығ ына ә серететін факторларды талдау?

Тура жә не кері реакциялар мен химиялық тепе – тең дік туралы тү сініктерді қ алыптастыру жә не химиялық тепе – тең дікке ә р тү рлі факторлардың ә серін талдау.

Практикалық жұ мыс №8

Азот жә не олардың қ осылыстарын оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс №9

Фосфор жә не оның қ осылыстырын оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс №10

Кө міртегі жә не олардың қ осылыстарын оқ ыту ә дә стемесі.

Практикалық жұ мыс №11

Электролиттік диссоциацияны оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс №12

Металдарды оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: металдар мен бейметалдардың атом қ ұ рылысына қ арап, олардың қ асиеттерінің сипаттамалары туралы оқ ушылары білімін жү йелеу жә не қ орытындылау; атомдар жә не кристалдар қ ұ рылысының қ асиеттеріне ә сері туралы кө зқ арасты жә не қ осымша топша металдары мысалына дамытуды жә не қ алыптастыруды одн ә рі жалғ астыру.

«Металл» жә не «бейметалл» тү сініктері затқ а немесе химиялық элементке қ олданылатынына оқ ушылардың назарын аудару керек. Себебі жалпылама қ абылданғ ан анық тамаларда металдық қ асиетті тек зат қ ана кө рсетуі мү мкін, онда оларды металдар мен бейметалдарғ а бө луідің физикалық мә ні болады.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады:

Металдар мен бейматалдар.негізгі жә не қ осымша топшалардың металдары.

Металдардың қ ұ рылысы мен физикалық қ асиеттері.

Металдардың химиялық қ асиеттері.

Электролиз электролиздің қ олданылуы.

Металдар коррозиясы жә не онымен кү рес.

Бекіту сұ рақ тары:

Элемент – металл мен зат – металдың арасындағ ы айырмашылық қ андай? Ә р жағ дайда қ асиеттері неге байланысты?

Металл кристалдарының қ ұ рылысы. Кристалл торының тү рлері.

Металдарының жалпы физикалық қ асиеттері. (электрө ткізгіштік, жылуө ткізгіштік, созылғ ыштығ ы, металдың жылтыры) олардың тү сіндір.

Практикалық жұ мыс №13

Қ ұ рамында оттегі жә не азот бар органикалық қ осылыстарды оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс №14

Кө мірсутектердің оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: метан қ атары кө мірсутектерінің жалпы формуласы, анық тамалы, гомологтық қ атары, гомологтық айырылымы, радикалдар, тү рлері, изомерлердің формуласын қ ұ растыру ережесімен танылады жә не кө мірсутектердің халық аралық атауларына сә кес формула кұ уды ү йренеді. Табиғ атты танып – білу жә не дү ниетанымдық ғ ылыми кө зқ арастары одан ә рі дамиды.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады:

Алкандардың қ ұ рылысы. Табиғ атта кездесуі мен алынуы.

Алкандардың қ асиеттері. Алкандардың жеке ө кімдері жә не олардың қ олданулуы.

Алкандардың жеке ө німдері жә не олардың қ олданылуы.

Циклоалкандар: циклоалкондардың изомерлері мен атаулары, табиғ атта кездесуі мен алынуы, қ асиеттері. Циклоалкандардың жеке ө кілдерді жә не олардың қ олданылуы.

Алкендер. Алкендердің қ ұ рылысы. Изомерлері мен атаулары. Алкендерің алынуы.

Алкендердің химиялық қ асиеттері. Алкендердің жеке ө кілдері жә не олардың қ олданылуы.

Алкандендер. Алкадиендердің қ ұ рылысы. Алкадиендердің алынуы, қ асиеттер.

Алкендер. Алкиндердің қ ұ рылысы. Аминдердің изомерлері мен атаулар. Аминдердің алынуы. Акиндердің қ асиеттері, жеке ө німдері.

Ацетиленді кө мірсутектер.

Бекіту сұ рақ тары:

Метан молекуласы қ ұ рылысының ерекшелігі неде?

Метан молекуласындағ ы байланыстың берік болу себебі неде?

Кө міртек атомдарының ара тістес қ ұ рылысты болып орналасуын электрондық теория тұ рғ ысынан тү сіндірің дер.

Органикалық заттардың қ андай тү рлері болады?

Изомерилер, гамологтар деп қ андай заттарды атайды?

Қ анық қ ан кө мірсутектерге қ андай изомерлер тә н?

Практикалық жұ мыс №15

Оттекті азотты органикалық қ осылыстарды оқ ыту ә дістемесі.

Практикалық жұ мыс мақ саты: оттекті органикалық қ осылыстар жайлы мә ліметтер бере отырып бір атомды спирттер, қ ұ рамында – ОН тобы бар кө мірсутектердің туындысы екенімен танысу. Спирттерде болатын функционалдық топ жә не оның спирттердің қ асиетіне ә серін жалпы формуласын, ережесін білу. Сутекті байланыстардың табиғ атын, оның спирттің физикалық қ асиетіне ә серін салыстыра білу. Органикалық қ осылыстардың жаң а бір масына жататын азоты бар аминдер жә не олардың қ ұ рылымы, атауылары, қ ұ рылыстары, қ олданылуымен танысу. Салыстыра білу. Солекуладағ ы атомдардың ө зара бір – біріне ә серін білу арқ ылы химиялық қ асиеттері мен олардан алынатын ө німдердің қ олданылатын жерлерін оқ ып ү йрену.

Бұ л сабақ та келесі тақ ырыптар қ амтылады:

Қ анық қ ан бір атомды спирттер қ ұ рамы, қ ұ рылысы, изомері.

Спирттерді алу жолдары. Оның физикалық жә не химиялық қ асиеттері.

Кө патомды спирттер

Фенолдар қ ұ рылысы, қ асиеттері, маң ызды ө німдері мен қ олданылады.

Электроқ осылыстар. Аминдер қ асиеттер

Аминқ ышқ ылдары, қ ұ рылысы, атаулары, қ асиеттері, қ олданылуы.

Қ ұ рамында азоты бар гетероциклді қ осылыстар туралы тү сінік.

Бекіту сұ рақ тары:

Спирттердің химиялық қ асиеттері қ алай сипатталады жә не функционалдық топ деген не?

Алканолдарғ а қ андай реакция типтері сә йкес келетінін мысалдар келтіріп тү сіндірің дер.

Нитроқ осылыстарғ а анық тама берің дер.

Аминдердің физикалық қ асиеттері мен қ олданылуы.

Аммиак пен металамин молекуласының электрондық, қ ұ рылымдық формулаларын салыстырың дар.

Аминдердің химиялық қ асиеттерін салыстыра отырып тү сіндірің дер.

Аминдер қ андай қ осылыстар, аминдердің негізділігі деген не?