Жұлдыздық астрономия негіздері.

Бұ л бө лімде абсолют жұ лдыздық шама мен жұ лдыздар жарқ ырауын есептеуге, жұ лдыздардың спектрлік класификациясына жә не «спектр-жарқ ырау» диаграммасына ерекше назар аудару қ ажет.

Спектр – жарқ ырау диаграммасында Кү ннің жә не белгілі ө те жарық жұ лдыздар орнын кө рсете білу керек. Кү н қ андай да бір ерекше емес, абсолют жұ лдыздың М=+4, 8, G2 спектрлік топтағ ы сары тү сті ергежейлі жұ лдыз екендігіне кө з жеткізу керек. Бұ л қ орытынды ә сіресе оқ ушылардың дү ниеге кө зқ арасын қ алыптстыруда маң ызды.

Жұ лдыздар жарқ ырауы ө те ү лкен 10 -10 шекте ө згеретіндігі, ал олардың диаметрлері 10 -10 , массалары 10 -10 шекарасында ө згеретіндігін, (Ө лшем Кү н бірлігімен алынады) бұ л жұ лдыздардың орташа тығ ыздығ ы шектері ә ртү рлі парадоксты еккенін тү сіндіретінін атап айту қ ажет. (Мысалғ а қ ызыл аса алыптар тығ ыздығ ы мен ақ ергежейлілер тығ ыздығ ын салыстырың дар).

Сонымен қ атар Кү н мен жұ лдыздардың физикалық табиғ атының бірлігі жә не физикалық жағ дайларының ә ртү рлілігі туралы қ орытынды жасау керек.

Бұ л бө лімде жұ лдздар массасы туралы біздің біліміміздің жалғ ыз сенімді кө зі ә зірге қ ос жұ лдыздар болып табылатындығ ын мең геру керек. Соң ғ ы жылдарғ ы зерттеулер табиғ атта жалқ ы жұ лдыздардан гө рі қ ос жұ лдыздар ә ллдеқ айда кө п екендігін кө рсетеді. Кө птеген Ғ 8-М спектрлік класының кейінгі жалқ ы жұ лдыздары аномальды жә й айналады, бұ л олардың айналасында планеталық жү йе болуының белгісі болып табылады.

Жаң а жұ лдыздарды соң ғ ы зерттеулерден мынадай дә йектемелер анық талды: кө пшілік жаң а жұ лдыздар қ опарылыстан кейін тынышталып қ ос жұ лдызғ а айналады. Бұ ның себебі ә зірге анық талғ ан жоқ, бірақ бұ л ө зіне ерекше назар аударуда. Галактикаларды зерттеуде радиоастрономиялық зерттеулер ү лкен жетістіктерге жетуде.