Тақырып: Бірлескен кәсіпорындардағы үлес есебі. 31ҚЕХС

Бірлескен кә сіпкерлік мақ сатында салынғ ан немесе алынғ ан жә не бірлескен кә сіпкерлік мақ саттарына жетуге арналғ ан бір немесе бірнеше активтерді бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушыдың бірлесе иеленуін кө здейді. Бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушы ол активтерді пайда табу ү шін пайдаланады. Ә рбір бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушы активтермен ө ндірілген ө німнен ү лес алуына болады жә не ә рбір бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушы шығ ыстардың келісілген бө лігін ө з мойнына алады.Бірлескен кә сіпкерліктің мұ ндай тү рлері корпорация, серіктестік немесе ө зге ұ йым, немесе бірлескен кә сіпкерлікке

қ атысушылардың ө здерінен бө лек қ аржы қ ұ рылымын қ ұ руды қ ажет етпейді. Ә рбір бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушы болашақ тағ ы экономикалық пайдалар ү лесін бірлесе бақ ыланатын активтегі ө з ү лесі арқ ылы бақ ылайды.

Бірлесе бақ ыланатын активтерге қ атысу ү лесі жө нінде бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушы ө зінің қ аржы есептілігінде:

1)активтердің сипатына сә йкес сараланғ ан бірлесе бақ ыланатын активтердегі ө з ү лесін; 2)ө зі қ абылдағ ан кез келген міндеттемені;

3)бірлескен кә сіпкерлік жө нінде басқ а да бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушылармен қ атар кез келген міндеттемедегі ө з ү лесін;

4)бірлескен кә сіпкерлік нә тижесінде ө ндірілген ө німдегі ө з ү лесін, бірлескен кә сіпкерлікке байланысты жұ мсалғ ан кез келген шығ ыстағ ы ө з ү лесімен бірге, сатудан немесе пайдаланудан алынғ ан кез келген табысты;

5)бірлескен кә сіпкерлікке қ атысудағ ы ө з ү лесі жө нінде, мысалы, кә сіпкердің активтердегі ү лесінің қ аржыландырылуына, ө ндірілген ө німдегі ө з ү лесін сатуғ а байланысты ол жұ мсағ ан кез келген шығ ыстарды мойындауғ а міндетті.

Бірлесіп бақ ыланатын ұ йым – корпорация, серіктестік немесе ә рбір қ атысушылардың ө з қ атысу ү лесі бар басқ а ұ йым қ ұ руды кө здейтін бірлескен кә сіпкерлік тү рі. Ондай ұ йым, бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушылар арасындағ ы келісімшарттық мә міле оның экономикалық қ ызметіне бірлескен бақ ылау орнататыннан басқ а жағ дайларда, ө зге ұ йымдар сияқ ты жұ мыс істейді. Бірлесе бақ ыланатын ұ йым бірлескен кә сіпкерліктің активтерін бақ ылайды, міндеттемелер қ абылдайды, шығ ындар жұ мсайды жә не пайда алады. Ол ө з атынан бірлескен кә сіпкерлік мү дделерінде шарттар жасайды жә не қ аржы алады. Ә рбір бірлескен кә сіпкерлікке қ атысушы бірлесе бақ ыланатын ұ йым пайдасының бір бө лігін алуғ а қ ұ қ ылы, алайда кейбір бірлесе бақ ыланатын ұ йымдар бірлескен

кә сіпкерлік нә тижесінде алынғ ан ө німнің бө лінуін кө здейді.

Мысал:

Дыбыс жабдық ьары бойынша инженер Q компаниясы мен инженер электрик R компаниялары ө з жұ мыстарын жү зеге асыру ү шін бірлескен компания қ ұ рды. Q компаниясы бірнеше радиомикрафондарды 400$ жә не концерттік билеттер мен концертік программа жасағ аны ү шін 150$ тө леген. R компаниясы компьютерлік жарық тандыру қ ондырғ ыларын 600$ -ғ а, орындаушыларғ а 2000$ ж/е клуб жалдағ аны ү шін 800$ тө леген. Q компаниясы 200билетті ә рқ айсысын 12$-дан, R 500билет сатқ ан.Олар жабдық тард қ алдыру туралы шешім қ абылдап, микрафонды 150$ -ғ а, жарық тандыруу қ ондырғ ысын 350$ -ғ а бағ алап, алынғ ан пайданы 2/3 қ атынасы б/ша бө луге келіскен.

QR бірлескен қ ызмет жө ніндегі меморандум:

1)Кіріс: (200+500)*12=8400

2)Жабдық тар қ ұ ны: 600+400= 1000

3)Жабдық тардың қ алдық қ ұ ны: 150+350= 500

4)Жабдық тардың таза қ ұ ны(2-3): 500

5) Билеттер мен бағ дарламалар: 150

6) Жалдық тө лемі: 800

7) Этрада ә ншілері: 2000

3450(3+4+5+6+7)

8) Таза пайда: 8400-3450= 4950

Q = 1980(2/5*4950)

R=2970(3/5*4950)

Бірлескен кә сіпорын шоттары:

Бухгалтерлік балансы:

МЫСАЛ:

ж/е кә сіпорындары - бірлескен серіктестігін қ ұ рып, -ғ а 60 %-ын, ал -ғ а 40%-ын. - бірлеск. кә сіпорынғ а жер телімін 2 млн долларғ а сатты, ал о/ң баланстық қ ұ ны – 500 000 долл., жыл соң ында жер телімі -ғ а болды.

Табу к/к: тобының шоғ ырланд. есептілігінде жер телімінің сатылуы қ алай кө рсетілуі тиіс?

Шешуі: -ның сатудан тү скен тү сімінің бір бө лігі: 40%* 500 000 = 200 000

Ал қ алғ ан пайда 60 %, яғ ни 300 000-ды шоғ, есептіліктен алып тастаймыз. Мынадай тү зетулер енгізілуі тиіс:

ДТ пайда/зиян 300 000

КТ жер 300 000

Пайданың қ алдығ ы – 1 500 000 * 60 % =900 000