Тереклек, именлек бирер нәмә.

Тимә к, ҡ от кешенең эске донъяһ ы, кү ң ел тыныслығ ы менә н бә йле. Ниҙ ә н дә булһ а ныҡ ҡ урҡ ыу, даими кө нлә шеү, ү ҙ ең де кә мһ етеү, оялыу тойғ оһ о, хә ү ефлә неү, икелә неү, шиклә неү, берә й нә мә гә ныҡ ымһ ыныу, яуапһ ыҙ мө хә ббә т, оло юғ алтыу кисереү, ө мө т һ ү неү, илағ ы килгә н саҡ та илауҙ ан тыйылыу һ ә м башҡ а шундай кире хистә р кү ң ел ҡ отон осора. Кеше тыныслығ ын юғ алта, йә шә ү ҙ ә н йә м тапмай башлай. Кү ҙ ҙ ә ренең нуры, йө ҙ ө нө ң алһ ыулығ ы юғ ала, бойоҡ, ө ндә шмә ҫ кә ә йлә нә. Йә шә ү енә н йә м тапмаһ а, кү ң ел бушлығ ы барлыҡ ҡ а килһ ә, сиргә һ абыша.

Тынысһ ыҙ бала тә рбиә лә гә н, иренә н кә мһ етелеү кү ргә н, ҡ айны-ҡ ә йнә менә н һ ү ҙ гә килешкә н, эшендә даими уң ышһ ыҙ лыҡ ҡ а осрағ ан йә ки хеҙ мә ттә штә ре менә н уртаҡ тел тапмағ ан; тә биғ и һ ә лә тен ү ҫ терә алмай, икенсе йү нә леш менә н хеҙ мә т юлы башлап, кү ң ел ҡ ә нә ғ ә тлеге алмағ ан; балаһ ының тә рбиә һ еҙ леге ө сө н кө йгә н һ ә м башҡ а шундай тормоштоң бихисап ығ ы-зығ ыһ ына бирешкә н кешелә р йә н тыныслығ ын юғ алта — йә шә ү ҡ ото китә.

Ошондай осраҡ та боронғ олар ҡ от ҡ ойғ ан. Кеше тынысланғ ан. “Ҡ ото кире ҡ айтты”, — тигә ндә р. Уны ҡ ото ҡ айтыу тигә н ырым менә н тынысландырғ андар, эске рухын нығ ытҡ андар, ү ҙ кө сө нә ышанысын ҡ айтарғ андар. Һ ә м ул яң ынан сә лә мә т тормош менә н йә шә п алып киткә н, тормош юлында осрағ ан ауырлыҡ тарғ а бирешмә й, унан сығ ыу юлы эҙ лә й башлағ ан.

Ө йҙ ә тыныслыҡ юғ алһ а, ү ҙ -ара ыҙ ғ ыш-талаш башланһ а, ө лкә ндә р “ө йө гө ҙ ҙ ө ң ҡ ото киткә н” тиҙ ә р. Йорт хужалары ҡ арттарҙ ы йыйып, ризалыҡ алып, “Ҡ ө рьә н” сү рә лә ре уҡ ыта. Йорт хужаларына йә н тыныслығ ы ҡ айта.

Яуапһ ыҙ мө хә ббә т, ө мө тһ ө ҙ ғ ашиҡ булыу ҙ а эске тыныслыҡ китеү енә — ҡ от юғ алтыуғ а килтерә. Ғ ашиҡ лыҡ ғ азаптары ябай ғ ына нә мә тү гел. “Йософ менә н Зө лә йха” дастанында бик оҫ та һ ү рә тлә нгә н ул. Зө лә йха ү ҙ енең мө хә ббә тен аң латыу ө сө н, Йософтоң ҡ амсыһ ын алып, шуғ а тыны менә н ө рө п кире бирә. Йософ, ҡ амсыны ҡ улына алғ ас, уның ҡ айнарлығ ына ғ ә жә пкә ҡ ала һ ә м Зө лә йханың ысын һ ө йө ү енә ышана. Йә ки “баҫ ҡ ан ерҙ ә ү лә н кө йә, эсемдә ге ялҡ ынғ а” тип йыр сығ арылғ ан икә н, уны ла нигеҙ һ еҙ, ҡ оро һ ү ҙ тип уйларғ а ярамай. Тойғ о кешенең тотош булмышына, сә лә мә тлегенә тә ьҫ ир итә.

Кә мһ етелеү, кә мһ енеү, ү ҙ ең де башҡ аларҙ ан тү бә н тойоу, оялыу ҙ а сә лә мә тлек юғ алыуғ а килтерә.

Халҡ ыбыҙ Ҡ ОТ тигә н тө шө нсә не аң лағ ан һ ә м һ ә р саҡ ярҙ ам итергә тырышҡ ан. Бө гө нгө психологик ярҙ ам ул.

Кешенең эске кисерештә ренең тотош булмышына тә ьҫ ир иткә нлеген яҡ шы белгә н халыҡ кү ң ел йыуатыу, албырғ атыу-ә ү рә теү, ҡ айғ ы ең елә йтеү ө сө н тө рлө йолалар уйлап тапҡ ан.

Ө лкә ндә рҙ ең һ ө йлә ү енә ҡ арағ анда, ҡ айғ ынан һ арығ а һ абышҡ ан кешене кө слә п һ ө рә нлә ткә ндә р. Ә сә йемдә н дә, уның апаһ ы Ә сҡ ә пъямал Ҡ олмө хә мә тованан да ошо йола тураһ ында һ орашҡ аным булды. “Ҡ айғ ынан һ ө йлә шмә ҫ, ҡ уҙ ғ алмаҫ булып ҡ атып ҡ алғ ан саҡ тары йыш ине кешелә рҙ ең. 1921 йылғ ы аслыҡ та ғ аилә һ е-ғ аилә һ е менә н ҡ ырылдылар. Граждандар һ уғ ышы ваҡ ытында ҡ ыҙ ылдар башҡ орт ауылдарында аяуһ ыҙ лыҡ кү рһ ә тә: кү ҙ алдында туғ андарын ғ азаплап ү лтерә лә р. Ошо ҡ айғ ыларҙ ы кисерә алмай быуынһ ыҙ ланып һ ығ ылып тө шә лә, кү ҙ ҙ ә ре ҙ ур булып асылып, хә рә кә тһ еҙ ҡ ата ла ҡ ала торғ айнылар. Йә ат егә һ алып, йә икенсе ә мә л менә н тау битенә алып сығ ып китер инек тә һ ө рә нлә тергә тырышыр инек. Ү ҙ ебеҙ ҙ ә ҡ ысҡ ырабыҙ, ауырыуҙ ы ла кө слә п ҡ ысҡ ыртабыҙ. Аҙ ғ ына тауышы сығ а башлаһ а, ҡ ыуанабыҙ. Ҡ айһ ы берә ү ҙ ә рҙ ең ике-ө с һ ө рә нлә ү ҙ ә н ҡ аны яҙ ылып, хә рә кә тлә неп, кү ҙ керпектә ре һ елкенә башлай торғ айны. Ҡ айһ ыларын етешә р ҡ ысҡ ырта инек”.

Кү п кенә халыҡ тарҙ а махсус илатыу йолаһ ы бар.

Һ уғ ыштан ҡ айтҡ ан яугирҙ ә рҙ е ҡ аршы алғ анда ла махсус йола кү ҙ ә телгә н. Оҙ аҡ ваҡ ыт һ уғ ыш тураһ ында һ орашмаҫ ҡ а, яуҙ а ятып ҡ алғ ан дуҫ тарын хә тергә тө шө рмә ҫ кә тырышҡ андар; тыныс тормош йә шә йешенә тиҙ ерә к кү сереү, икенсе хә л-ваҡ иғ алар менә н албырғ атыу сараһ ын кү ргә ндә р. Ҡ унаҡ йыйғ андар, ө йҙ ә н-ө йгә йө рө тө п һ ыйлағ андар, ҡ ыҙ ыҡ -мә ҙ ә к һ ө йлә ү гә маһ ир йор һ ү ҙ ле кеше саҡ ырғ андар, ул кө лә мә стә р һ ө йлә п кү ң ел кү тә рер булғ ан. Был йола ла онотолоп бара. (Киҫ кен ваҡ иғ алар эҙ лә ү се, шул юл менә н ү ҙ ҙ ә ренә танылыу табырғ а ынтылыусы журналистар, фажиғ ә гә, оло ҡ айғ ығ а дусар булыусының ай-вайына ҡ уймай, ауыр хә л тураһ ында һ ө йлә тһ ендә рме, телевидение аша кү рһ ә тһ ендә рме, кешегә тыныс ҡ ына ҡ айғ ырырғ а, иларғ а ла форсат бирмә й, интервью алһ ындармы...)

Ә борон, ғ ө мү мә н, кеше кү ң елендә ҡ от — йә н тыныслығ ы һ аҡ лауғ а ныҡ иғ тибар ителгә н. Бигерә к тә бала кү ң еле хаҡ ында ныҡ хә стә рлә гә ндә р. Баланың ү тә ныҡ тынысһ ыҙ ланыуы, ҡ урҡ ыуы, тө ндә рен йоҡ лай алмауы шунда уҡ борсоуғ а һ алғ ан һ ә м оҙ аҡ ҡ а һ уҙ май ҡ от ҡ ойҙ ортҡ андар. Бынан тыш бала бә лә кә йҙ ә н таяныслы, ышаныслы, маҡ сатлы ү ҫ һ ен ө сө н дә һ ә р тө рлө саралар кү ргә ндә р. Уны нимә нә ндер, кемдә ндер ҡ урҡ ытыу, был маҡ сатҡ а ө лгә шергә телә п, ү ҙ ең дә ҡ урҡ ып маташыуҙ ан да насар нә мә юҡ. Бала һ инең “бабай килә, милиция килә, бапаҡ килә ” тиеү ең ә ҡ арағ анда ү ҙ ең дең ҡ урҡ ып маташыуың а нығ ыраҡ боросола башлай. “Атайым йә ки ә сә йем дә мине ул ҡ урҡ ыныстан һ аҡ лай алмағ ас, кемгә таянайым? ” тигә н ҡ от осҡ ос тойғ олар билә п ала уның бә лә кә й генә йө рә ген. Ул тыныслығ ын юғ алта. Ҡ от фә ҡ ә т тыныс кү ң елдә генә ныҡ һ аҡ лана.

Ә бала кү ң елен ә сә йҙ ә р тә рбиә лә й. Шуның ө сө н дә Ө фө лә йә шә ү се бер тө ркө м зыялылар ҡ атын-ҡ ыҙ ҙ ар ө сө н махсус баҫ ма асыу эшен башлағ айныҡ. Журнал юллап ҡ ултамғ алар йыйыуҙ а ә ү ҙ ем генә ҡ атнашҡ айным.

Рә ми Ғ арипов:

— Һ еҙ был баҫ маның ә һ ә миә тен нисек кү ҙ алдына килтерә һ егеҙ ҙ ер, минең сә, ул халҡ ыбыҙ яҙ мышында бик ҙ ур ү ҙ гә реш индерергә тейеш. Миллә ттең килә сә ген ә сә лә р тә рбиә лә й. Ә беҙ ҙ ең журнал башҡ орт ә сә йҙ ә рен тә рбиә лә ргә тейеш. Илле-алтмыш йыл эсендә беҙ башҡ ортто сифат яғ ынан да, һ ан яғ ынан да йылдам рә ү ештә кү тә рергә, халҡ ыбыҙ ҡ аҙ аныштарын донъя кимә ленә сығ арырлыҡ йә штә р ү ҫ терергә бурыслыбыҙ. Журнал теленең шул тиклем бай һ ә м һ утлы булыуы мө һ им, уны уҡ ығ ан рус телле башҡ орттар ү ҙ телдә ренә ғ ашиҡ булып, ө йрә нә башлаһ ындар, ә ә сә йҙ ә р ү ҙ балаларын туғ ан телдә н яҙ ҙ ырмау ө сө н бө тө н сараларҙ ы кү рһ ендә р. Быны фә ҡ ә т журнал ғ ына эшлә й ала. Матбуғ аттың аң ғ а тә ьҫ ир итеү кө сө иҫ китмә ле бит ул! — тине.

Шулай итеп, ҡ атын-ҡ ыҙ ҙ ар ө сө н сығ арыласаҡ журнал халҡ ыбыҙ ғ а ҡ от ҡ айтарыу бурысын да ү тә ргә тейеш ине.

От – айырым кешенең дә, миллә ттең дә, кешелек донъяһ ының да йә шә ү ендә тө п шарт. Шуғ а ла халыҡ ҡ отто ағ астың һ уты менә н сағ ыштырғ ан. “Ағ асты – һ ут, халыҡ ты ҡ от йә шә тә ” тигә н ә йтем бар.

Һ уң ғ ы йылдарҙ а халҡ ыбыҙ бә кә ленә һ уғ ыусы тағ ы бер хә ү еф ҡ алҡ ып сыҡ ты.

Беҙ, тө п дошманыбыҙ — эскелек йә ки кө ндә н-кө н киң ерә к ҡ олас ала башлағ ан наркомания икә н тип, миллә т тамырына унан да ҡ урҡ ынысыраҡ балта сабыусы, ә ммә йә мә ғ ә тселек тарафынан ың ғ ай баһ а алыусы кү ренешкә иғ тибар итмә йбеҙ. Ул – аҡ сағ а табыныу сире. Был да заманыбыҙ, бер ҡ оролоштан икенсеһ енә кү скә н осор тыуҙ ырғ ан сир.

Ә лбиттә, аҡ са туплау, мул йә шә ргә ынтылыу — ың ғ ай кү ренеш. Йә мғ иә тебеҙ менә н бергә капитализмғ а яраҡ лашыу, яң ыса йә шә ргә һ ә м аҡ са эшлә ргә ө йрә неү, яҙ мышың, ғ аилә ң ө сө н иң элек ү ҙ ең яуаплы икә нлеген аң лау ул. Матди байлыҡ туплап ҡ ына ла ҡ ә нә ғ ә тлек, йә шә ү йә ме тапҡ андар бар. Лә кин аҙ һ анлы миллә ттә р рә тенә ингә н башҡ орт халҡ ы матди байлыҡ туплауҙ ы рухи ҡ иммә ттә р иҫ ә бенә алып бара икә н, ул аҡ са ҡ олона ә йлә неү генә тү гел, ысынлап та, миллә т тамырына балта сабыусы ла. Сө нки миллә тте рухи байлыҡ, рухи ҡ аҙ аныш, рухи ү ҫ еш һ аҡ лай. Һ уң ғ ы йылдарҙ ағ ы ү ҙ гә рештә ргә кү ҙ һ алғ анда, халҡ ыбыҙ ҙ ың бер ө лө шө нө ң рухи байлыҡ тың бө тә ҡ иммә ттә рен аҡ сағ а хеҙ мә т итеү гә алмаштыра башлауы хә ү ефлә ндерә.

Был кү ренештең, ә лбиттә, объектив сә бә птә ре бар. Башҡ орттар аҙ аҡ ҡ ы ике быуат самаһ ы ваҡ ыт һ уҙ ымында ү ҙ хә лә л кө сө нө ң емешен ү ҙ е файҙ алана алмағ ан. Ниһ айә т, ундай мө мкинлек тыуҙ ы, һ ә м халҡ ыбыҙ аҡ са эшлә ү гә тотондо. Лә кин, кү п осраҡ та был ың ғ ай кү ренеш аҡ сағ а табыныу, урлашыу, алдау, хатта иң яҡ ындарың ды ла оторғ а тырышыу һ ә м ошо сифаттарҙ ы мә ртә бә гә, ниндә йҙ ер ҡ аҙ анышҡ а — йә шә й белеү гә һ анау кеү ек милли ү ҙ енсә легебеҙ гә ят булғ ан кү ренешкә – аҡ са сиренә килтерә. Һ ә м был сиргә дусар булыусыларҙ ың артҡ андан-арта барыуы хә ү ефкә һ ала, сө нки ул сир йоҡ ҡ ан кешелә р ү ҙ ҙ ә ренең булмыштары менә н милли холҡ обоҙ ғ а ла ү ҙ гә рештә р индерә, нә ҫ елен дә боҙ а.

Халҡ ыбыҙ ү ҙ енең йә шә ү дауамында һ ә р саҡ рухи байлыҡ ты, рухи азатлыҡ ты матди байлыҡ тан юғ ары ҡ уйғ ан. Быны беҙ халыҡ ижадынан ғ ына тү гел, ә реаль тарихыбыҙ ҙ ан да кү рә беҙ. Башҡ орт ихтилалдарында тө п етә кселә р бай һ ә м дә рә жә ле ә һ елдә р булғ ан тинек. Ә тыныс йә шә ү мә лендә шул уҡ ҡ атлам кешелә ре аҡ саның бер ө лө шө н тотош халыҡ мә нфә ғ ә тен кү ҙ уң ында тотҡ ан юғ ары маҡ сат ө сө н файҙ аланғ ан. Мә ҫ ә лә н, билдә ле тау промышленнигы Исмә ғ ил Тасимов миллә ттә штә рен техник белемгә ылыҡ тырып, ү ҙ еренең ҡ аҙ ылма байлыҡ тарынан ү ҙ ҙ ә ре файҙ а кү рһ ен ө сө н тырышҡ ан. Дворян династияһ ынан булғ ан Ҡ ыуатовтар башҡ орт егеттә рен уҡ ытыу, белем биреү ө сө н ү ҙ аҡ саларын йә ллә мә гә н. Бындай миҫ алдар бик кү п.

Бө гө нгө кө ндә иһ ә, киреһ енсә, матди байлыҡ туплау ынтылышы рухи байлыҡ ты ҡ ыҫ ырыҡ лап сығ ара бара. Кү п кенә ә һ елдә ребеҙ “Халыҡ мә нфә ғ ә те ө сө н! ” тигә н лозунг аҫ тында ү ҙ мә нфә ғ ә ттә рен генә хә стә рлә й. Ҡ айһ ы бер осраҡ та хатта башҡ орт халҡ ының милли тойғ оларын ҡ уҙ ғ ытып ебә рерлек лозунгыларҙ ың да, яҡ шы ниә т менә н бү ленгә н сығ ымдарҙ ың да аҡ сағ а табыныу сире йоҡ ҡ ан айырым кешелә рҙ ең, хатта халыҡ, тип ауыҙ һ ыуын ҡ оротоп ҡ ысҡ ырып йө рө гә н ҡ айһ ы берә ү ҙ ә рҙ ең шә хси мә нфә ғ ә те ө сө н хеҙ мә т иткә нлеге асыҡ лана. Һ ө ҙ ө мтә лә, бер-берең ә ышанмаусанлыҡ, шиклә неү барлыҡ ҡ а килә, был этнопсихологияғ а кире йоғ онто яһ ай.

Ә бер-берең ә ышаныс юғ алтыу, шик тигә н тө шө нсә нең башланыуы – миллә тте тарҡ атыусы, юҡ ҡ а сығ арыусы, рухты ҡ аҡ шатыусы тө п сә бә птә рҙ ең береһ е.

Яу, ихтилал, һ уғ ыш, аслыҡ кеү ек бик кү п афә ттә ргә бирешмә гә н, берҙ ә млеген, рухи юғ арылығ ын һ ә м кеше булыу бә ҫ ен юғ алтмағ ан башҡ орттоң аҡ сағ а табыныу сиренә н арына алыуына, бының ваҡ ытлыса ғ ына шашыныу осоро булыуына ышанғ ы килә. Сө нки рухи донъябыҙ нигеҙ лә нгә н ғ ә йә т бай традицияларыбыҙ ҙ а бындай мә ғ ә нә һ еҙ леккә тамыр йә йергә мө мкинлек бирмә ү ү ҙ ебеҙ ҙ ең ҡ улда. Быуаттар буйы бер ниндә й ят кү ренештә ргә лә бирешмә й миллә т булып һ аҡ ланып килерлек кө с-ҡ еү ә т тапҡ анбыҙ икә н, башҡ аларҙ ан артта ҡ алмай яң ыса йә шә рлек, яң ыса эшлә рлек, халыҡ мә нфә ғ ә тен кү ҙ ҙ ә тотҡ ан юғ ары маҡ сатҡ а хеҙ мә т иттерерлек балалар тә рбиә лә ү гә ихтыярыбыҙ етер, тигә н ө мө т бар.

Бө гө нгө кө ндә иң мө һ име – рухи яҡ тан һ ынмау һ ә м атай-олатайҙ арыбыҙ ҙ ың ихтыяр кө сө н ҡ айтарыу. Ҡ айтарыу ө сө н нигеҙ бар, ул беҙ ҙ ең ҡ аныбыҙ ҙ а, тик йоҡ омһ орап ятҡ ан ҡ иммә ттә рҙ ең береһ е. Халыҡ тың рухи донъяһ ын мә ғ рифә те, фә не, мә ҙ ә ниә те, ә ҙ ә биә те, традициялары, философияһ ы, фольклоры, дине, сә нғ ә те билдә лә й.

Башҡ орт халҡ ының һ уң ғ ы йылдарҙ ағ ы рухи ҡ аҙ аныштарына кү ҙ йомоп ҡ арарғ а ярамай, ә лбиттә. Аҙ ғ ына мө мкинлек булыу менә н ҡ анат ҡ ағ ып, сә млә неп юғ ары осорғ а ғ ына тора ул. Ә ле лә байтаҡ ҡ аҙ аныштарғ а ө лгә ште: ү ҙ телендә белем ала, ү ҙ мә ҙ ә ниә тен донъя кимә ленә ү ҙ телендә алып сығ а, профессиональ музыка, кино, театр сә нғ ә тен булдырҙ ы, бө тө н донъя ҡ аҙ анышына ла туғ ан теле аша эйә була бара. Ғ алимдарыбыҙ тырышлығ ы менә н халыҡ ижады томдарының донъя кү реү е лә, тарихыбыҙ ҙ ың ныҡ лап тикшерелеү е лә, Зә ки Вә лиди хеҙ мә ттә ренең ҡ айтарылыуы ла, Башҡ орт энциклопедияһ ының нә шер ителеү е лә, археология ө лкә һ ендә ге яң ы асыштар ҙ а, бына тигә н опералар яҙ ылыуы, том-том романдар сығ ыуы, бейеү сә нғ ә тенең бө тө н донъяғ а билдә ле булыуы һ ә м донъя сә хнә лә рендә сығ ыш яһ ау кимә ленә кү тә релгә н сә нғ ә т ә һ елдә ребеҙ ҙ ең барлығ ы – барыһ ы ла һ анап һ ә м баһ алап бө ткө һ ө ҙ оло ҡ аҙ аныш. (Матбуғ ат баҫ маларының һ аны ишә йеү е лә ҡ ыуаныслы хә л. Тик, ү рҙ ә ә йтелгә н фекерҙ е раҫ лау ө сө н, һ ү ҙ ың ғ айы ә йтеп китергә кә рә к — матди яҡ тан мохтажлыҡ кисермә гә н “яң ы башҡ орт” миллә ттә штә ребеҙ ҙ ең почта йә шниктә рендә башҡ орт телендә ге матбуғ ат баҫ маларына урын юҡ).

Матди байлыҡ – бә хет нигеҙ е булһ а, рухи байлыҡ – йә шә ү ҡ ото.

Халыҡ тың рухи донъяһ ы ниндә й – уның бә ҫ е лә шундай. Беҙ ҙ ең бә ҫ ебеҙ йө ҙ ҡ ыҙ арырлыҡ тү гел, атай-олатайҙ арҙ ың васыятын ү тә йбеҙ тип хаҡ лы рә ү ештә ә йтә алабыҙ.

Йә шә ү мә ғ ә нә һ е бә хетең дең ҡ отло булыуында. Ҡ отһ оҙ бә хет ысын бә хет тү гел. Мә ң ге йә шә р йә небеҙ матди байлыҡ тан тү гел, ҡ оттан кө с-ҡ еү ә т, нур ала.

Һ инең ө йө ң дә башҡ ортса һ ө йлә шкә н, башҡ ортлоғ он юғ алтмағ ан бала ү ҫ ә икә н – уны бер кем дә тыймай. Ү ҙ ейә нең дең башҡ орт булыуын телә йһ ең һ ә м балаң а шул бурысты маҡ сат итеп ҡ уяһ ың икә н, бер кем дә ҡ аршы тормай, миллә тселектә ғ ә йеплә мә й һ ә м эҙ ә рлә мә й.

Байтаҡ ғ ү мер йә шә лде. Ошо ваҡ ыт арауығ ында ә ллә кү пме китап уҡ ылды, байтаҡ кешелә рҙ ең тормоштары кү ҙ алдынан ү тте. Бө йө к аҡ ыл эйә лә ренең, донъяғ а танылғ ан мә шһ ү р педагогтарҙ ың, исемдә ре мә ң гелеккә кешелек донъяһ ы тарихына яҙ ылғ ан классик яҙ ыусыларҙ ың халыҡ, миллә т һ ә м туғ ан тел тураһ ындағ ы фекерҙ ә ре менә н танышҡ ан һ айын, ә сә йем һ ә м уның кеү ек ябай ғ ына кешелә рҙ ең ошо юҫ ыҡ тағ ы ҡ араштарының ауаздаш булыуына аптырайым. Джек Лондон, Лев Толстой, Ф. Достоевский, А. Пушкин, Иоахим Дю Белле, К. Ушинский һ ә м башҡ а, һ ә м башҡ а бө йө к ә һ елдә р ү ҙ телдә ренең ысын патриоттары булғ ан, ү ҙ миллә тен сикһ еҙ яратҡ ан һ ә м тел белмә ү арҡ аһ ында халыҡ тан, уның традицияларынан айырылыуҙ ы оло фажиғ ә гә һ анағ ан. Уильям Шекспир “Король Лир” ә ҫ ә рендә былай тигә н:

...Природа, что пренебрегает

корнем,

Сама себя в границах уж

не сдержит.

Ствола живящего, тот лишь

как хворост

Годится для сожженья.

Был яҡ ты донъяғ а тыуыуҙ ың һ ә м йә шә ү ҙ ең иң беренсе маҡ саты һ ә м иң ҙ ур бә хете – ү ҙ рухың ды дауам итеү се балалар ҡ алдырыуҙ а икә нлеген ү ҙ ебеҙ аң ларғ а тейешбеҙ. Ошо була ла инде йә шә ү ҡ ото.

Беҙ ҙ ең быуын вә килдә ре ү ҙ бурысын хә ленә н килгә н тиклем ү тә не. Беҙ артабанғ ыһ ы хаҡ ында уйланырғ а тейешбеҙ. Килә сә к быуынғ а таяныс булырҙ ай туғ анлыҡ, дуҫ лыҡ, халыҡ тойғ оһ о ҡ алдырҙ ыҡ мы? Рухи аҙ ыҡ алыр традицияларыбыҙ ҙ ы, телебеҙ ҙ е ө йрә ттекме? Халыҡ ты берлә штереп торорлоҡ уртаҡ рухи символдарыбыҙ ҙ ы юғ алтманыҡ мы? Халҡ ыбыҙ ҙ ы миллә т итеп тотҡ ан һ ә м тө п тә рбиә йү нә лешенә һ алынғ ан, ә хлаҡ и норма нигеҙ ен тә шкил иткә н рухи байлыҡ ҡ а ынтылыш тә рбиә лә й алдыҡ мы?

Шундай бер хә ҡ иҡ ә т бар: Шә хес кү тә релә башлаһ а, бө тө н булдыҡ һ ыҙ ҙ ар берлә шеп, уғ а ҡ аршы кү тә релә. Тимә к, миллә т ҡ отона ҡ аршы кү тә релә лә р, уны юҡ ҡ а сығ арырғ а тырышалар. Ошо ҡ от осҡ ос хә л килеп сыҡ маһ ын ө сө н, һ ә р беребеҙ гә АРҒ ЫМАҠ лы булырғ а кә рә к.

АРҒ ЫМАҠ лы, тимә к,

Аң лы,

Рухлы,

Ғ ә мле,

Ырыҫ лы,

Моң ло,

Аҡ ыллы,

Ҡ отло

булһ ын, кү ң ел донъяһ ы балҡ ып торһ он, ү ҙ ҡ ә ҙ ерен дә, миллә т ҡ отон йө рө тө ү се Шә хестә ренең дә ҡ ә ҙ ерен белһ ен, халыҡ бә ҫ ен тө шө рмә һ ен, халҡ ыбыҙ ғ ү мере ҡ ояш ғ ү мере менә н тиң лә шһ ен, тигә н телә ктә ошо яҙ маларымды тамамлайым.

АРҒ ЫМАҠ ЛЫ БУЛАЙЫҠ, ЙӘ Ш ДУҪ ТАРЫМ, Һ Ә М “ШОҢ Ҡ АР”ЛЫ! МИЛЛӘ ТЕБЕҘ ГӘ Ҡ ОЯШ Ғ Ү МЕРЕ ТЕЛӘ ЙЕК. ЙЫЛ Һ АЙЫН КИЛӘ ТОРҒ АН ЯҢ Ы ЙЫЛДАР МЕНӘ Н БЕР-БЕРЕБЕҘ Ҙ Е, БАЛАЛАРЫБЫҘ, ЕЙӘ НДӘ РЕБЕҘ БЕҘ Ҙ Е ТУҒ АН ТЕЛДӘ Ҡ ОТЛАҺ ЫН.

ЯҢ Ы ЙЫЛ МЕНӘ Н!