Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Жазда көмекші етістігі.
|
|
жазда- тек қ ана кө мекшілік қ ызметте қ олданылатын етістік, оның толық, негізгі мағ ына қ олданылуы тілде жоқ, яғ ни тұ рақ ты кө мекші етістік. Бұ л етістіктің де кө не кездерде лексикалық мағ ынасы болғ ан. Жазда кө мекші етістігі тілде қ имылдың ө з сипаты категориясының кө рсеткішіне жататын- жазда аналитикалық форманты болып қ алыптасқ ан. –й жазда аналитикалық форманты жетімсіз қ имыл білдіреді. Жетімсіз қ имыл деп қ имылдың жасалуғ а жақ ындап барып, тіпті жартылай жасалып, аяғ ына жетпей тоқ тауын, ү зілуін білдіріп аталады. Қ ұ лай жваздады, жығ ыла жаздады, кете ұ ала жаздады т.б.
· Маманов
Қ азақ тілінде кө мекші етістіктер лексикалық мағ ынасына қ арай екі топқ а бө лінеді. Бірінші топқ а е, ет, жазда, де кө мекші етістіктері жатады. Бұ лар сө йлемде дербес қ ызмет атқ ара алмайды, лексикалық мағ ынасы жоқ, тек басқ а толық мағ ыналы атауыш сө здермен тіркесіп, солардың шылауында қ олданылады да, тіркескен сө здеріне грамматикалық мағ ына ү стейді. Бұ лардың ә рқ айсысының сө з тіркесінде атқ аратын грамматикалық қ ызметі мен семантикасы ә р басқ а. Сонымен қ атар кейбіреулерінің лексикалық мағ ынасы бү тіндей жоқ болса, кейбіреулерінікі жартылай. Сондық тан бұ лар мә нсіз кө мекші етістіктер деп аталады.
Е кө мекші етістігінің сө здік мағ ынасы бү тіндей жоқ жә не ол жедел ө ткен шақ (едім, едің, еді) жә не ө ткен шақ есімше (екен) формаларымен ғ ана тү рленеді де, етістіктің басқ а формаларымен ө згермейді. М: Осы кезде бұ лар Қ ұ нанбай пә теріне де жетіп, қ ораның ішіне кіріп еді.
Ет кө мекші етістігі істе, қ ыл етістіктерімен синонимдес, бірақ соң ғ ы екеуі толық мағ ыналы атауыш сө здер де, ет сө зінің мағ ынасы жартылай жә не ол ө з алдына сө йлем мү шесі бола алмайды. Ет кө мекші етістігі есім сө здер жә не еліктеуіш сө здермен тіркесіп, тіркесті тү бір етістң ктер жасайды. М: Кә рі ә жей ә шейінде Абайдың дегеніне кө не берсе де, бұ л тұ ста ырық бермей, қ атты бұ йрық еткен.
Де кө мекші етістігі – айт, сө йле етістіктерінің синонимі, бірақ оның олардан айырмасы грамматикалық қ ызметте жұ мсалуында. Яғ ни, де кө мекші етістігі сө йлемде дербес қ ызмет атқ ара алмайды, басқ а сө здермен тіркесіп айтылады. Сө йлеуші бө где адамның сө зін, не ойын екінші біреуе айтқ анда, осы де кө мекші етістігін қ олданады. М: Жұ мабек ертең келемін, - деді.
Де кө мекші етістігі ө ткен шақ кө семше (деп) формасында сө з бен сө зді, сө йлеммен мен сө йлемді байланыстыру ү шін дә некерлік қ ызмет атқ арады. М: Мұ ндай масқ араны естимін деп кім ойлағ ан.
Жазда кө мекші етістігі келер шақ кө семше(-а, -е, -й) формасымен тіркесіп, кү рделі етістік жасайды. М: жығ ыла жаздау, кү ле жаздау, ө ле жаздау т.б. М: Ащы даусы қ ұ лағ ымды жара жаздады.
Екінші топқ а жататын кө мекші етістіктер- ө з алдына лексикалық толық мағ ына білдіретін, дербес сө йлем мү шесі қ ызметін атқ аратын тү бір етістік тұ лғ асындағ ы атауыш сө здер. Кө мекші етістіктің бұ л тү рі мә нді кө мекші етістіктер деп аталады. Мә нді кө мекші етістіктер арқ ылы жасалғ ан кү рделі етістіктердің қ ұ рамындағ ы алдың ғ ы сың ары кө семше формаларында қ олданылып, лексикалық мағ ынағ а ие болады, соң ғ ы сың ары – кө мекші етістіктер етістіктің басқ а формаларымен тү рленетін констуктивтік элемент қ ызметін атқ арады. Кү рделі етістік қ ұ рамындағ ы мә нді кө мекші етістіктеркейде сө здік мағ ынасын бү тіндей жойса, кейде жартылай сақ тап қ алады. М: кетіп қ алу, келе жату, оқ ып шығ у, оқ и алмау, айта тү су т.б. Ә жем қ артайғ андық тан, инені де сабақ тай алмайды.
· Оралбай
Кө мекші етістіктердің даму дә режесі бірдей емес. Осымен байланысты кө мекші етістіктер 2 топқ а бө лінеді. Олар: толымды, толымсыз кө мекші етістіктер. Толымды кө мекші етістіктер деп дербес етістік кезіндегі дыбыстық қ ұ рамын сақ тағ ан, бірақ лексмкалық мағ ынасынан айрылғ ан, қ азіргі тілде грамматикалық мағ ына білдіріп, тү рлі категориялардың кө рсеткіштері қ ызметінде қ олданылатын кө мекші етістіктер аталады. М: оқ ығ ысы келеді, ө сіп барады, адам болды, қ алып қ ойды т.б. Толымды кө мекші етістіктер тілде 30 шақ ты. Олар: ал, бар, баста, бақ, бер, бол, бө л, біл, біт, жү р, жө нел, жібер, қ ал, қ ара, қ ой, кө р, кет, кел, отыр, тұ р, жат, таста, тү с, сал, ө т, шық.
Толымды кө мекші етістіктер қ имылдың жасалуының қ ай сатыда, қ андай дә режеде екенін білдіреді. М: сө йлей бастады, жаза бастады қ имылдың бастапқ ы сатысын яғ ни басталуын білдірсе, жазып отыр, ұ йық тап жатыр қ имылдың жасалу ү стінде екенін, бітіріп қ алды, айтып қ ойды қ имылдың соң ғ ы сатыда екенін білдіреді.
Толымды кө мекші етістіктер бұ йрық рай мағ ыналарын да білдіреді. М: беруші болма, айта кө рме, келе кө р сияқ ты қ олданыста қ алау мағ ынасы, бұ йрық мағ ынасы, бұ йрық тың тілек тү рі сияқ ты мағ ыналар берілген.
Толымды кө мекші етістіктер шартты рай мағ ынасын да білдіреді. М: Ә кең айтпай, ө зің білген болсаң, батамды берейін. Ол келсе болды, жиналысты бастай береміз.
Толымды кө мекші етістіктер нақ осы шақ жасайды. М: кө ріп отырмын, ә ндетіп жатырсың, келіп жү рсіз т.б.
Толымсыз кө мекші етістіктер деп дербес сө з кезіндегі дыбыстық қ ұ рамын сақ тамағ ан, етістіктің тү рлі грамматикалық тұ лғ аларында қ алыптасып, қ азір сол тұ лғ ада тү бір сө з ретінде қ олданылатын кө мекші етістіктер аталады.Олар саны жағ ынан ө те аз, атап айтқ анда: еді, екен, емес, ет, жазда.
Еді толымсыз кө мекші етістігі шақ, рай кө рсеткіштерімен тіркесіп, олардан кү рднелі аналитикалық форманы жасайды: -қ ан еді, -атын еді, - ар еді, -са игі еді, -п жатыр т.б.
Екен толымсыз кө мекші етістігі есім сө збен де, шақ, рай кө рсеткіштерімен де тіркесіп, кү рделі аналитикалық формант жасайды. М: мұ ғ алім екен, бай екен, ү леһ кен екен- еді екен, -ген екен, - атын екен, - а жатыр екен, кім екен?
Ет кө мекші етістігі есім сө зден қ ұ ранды етістік жасайды. М: жә рдем ет, кө мек ет, арман ет, сә лем ет т.б.
Жазда толымсыз кө мекші етістігі дербес етістіктерге кө семшенің –а, -е, -й жұ рнағ ы арқ ылы ғ ана тіркесетін-а (-е, -й) жазда аналитикалық формант ретінде қ олданылады. Жазда кө мекші етістігінің бастапқ ыы тө ркіні жаз оғ ан дә лел- жаздым, жаң ылдым, жазығ ым не сияқ ты сө здер.
Билет
•Исаев
Заттың санын, мө лшерін, ретін білдіріп қ анша? неше? нешеу? нешінші? тә різді сұ рақ тағ а жауап беретін сө з табын сан есім дейміз. М: Бұ л Жамбыл жасап отыр тоқ сан жасты деген сө йлемде тоқ сан деген сан есім жас деен зат атаулының санын білдіріп тұ р.
сан есімдер қ ұ рамына қ арай дара сан есім жә не кү рделі сан есім болып екіге бө лінеді. Бір тү бірден қ ұ ралғ ан негізгі жә не туынды сан есімдер дара сан есім деп аталады. М: он, ү ш, бес, мың, жү з т.б.
Екі я оданда кө п тү бірдің тіркесінен я қ осарлануынан жасалғ ан сан есімдер кү рделі сан есім деп аталады. М: екі жү з, оннан бір, ү штен екі, ү ш-тө рт т.б.
• Сан есімнің тү рлері
Сан есімдер мағ ынасына қ арай 6 тү рге бө лінеді: есептік сан есімдер, реттік сан есімдер, жинақ тық сан есім, бө лкештік сан есім, топтау сан есім, болжалды сан есім.
1)Есептік сан есім
Есептік сан есім заттың нақ тылы санын білдіріп, қ анша? неше? деген сұ рақ тарғ а жауап береді. М: бес, он екі, жү з жиырма сегіз т.б. Есептік сан есімдер дара да, кү рделі де болып, сан есімнің басқ а тү рлерін жасауғ а негіз болады.
2)Реттік сан есім
Реттік сан есім заттың саналу ретін білдіріп, нешінші? деген сұ рақ қ а жауап береді. Реттік сан есімдер есептік сан есімдерге дауысты дыбысқ а бітсе –ншы, -нші, дауыссызғ а аяқ талса –ыншы, -інші жұ рнағ ы жалғ ану арқ ылы жасалады. М: бір-інші, тоғ ыз-ыншы, екі-нші, жү з отыз бес-інші т.б.
Реттік сан есімдер кейде цифрмен де беріледі.
1) Реттік сан есімдер араб цифрмен берілсе, ыншы, - інші, - нші, жұ рнағ ының орнына дефис қ ойылады. М: Ол 6- қ атардан орын алды. Біз 3- қ абатта тұ рамыз.
2) Реттік сан есімдер рим цифрмен берілсе, жұ рнақ тың орнына дефис қ ойылмайды. М: VI класс оқ ушылары жиналыста отыр
3) Жыл, ай аттарының алдынан келген сан есімдер араб цифрмен берілсе де, одан кейін дефис қ ойылмайды. М: 1961 жылы Ю. Гагарин космосқ а ұ шты.
3)Жинақ тық сан есім
Жинақ тық сан есім заттың жинақ талғ ан санын білдіріп, нешеу? деген сұ рақ қ а жауап береді. Жинақ тық сан есім бірден жетіге дейінгі есептік сан есімдерге –ау, -еу жұ рнағ ы арқ ылы жасалады. М: біреу, екеу, ү шеу, тө ртеу, бесеу, алтау, жетеу.
4)Болжалдық сан есім
Болжалдық сан есімдер заттың санын дә л білдірмей, шамамен болжалдап кө рсетеді де, қ анша? неше? қ ай шамалы? қ аншадан? сияқ ты сұ рақ тарғ а жауап береді.
5)Топтау сан есім
Топтау сан есімдер заттың санын жекелеп емес, топтап кө рсетеді де нешеден? қ аншадан? деген сұ рақ тарғ а жауап береді. Топтау сан есімдер дара сан есімдер мен қ осарланғ ан сан есімдерге шығ ыс септік жалғ ауы арқ ылы жасалады. М: екіден, жү зден, он-оннан т.б.
6)Бө лшектік сан есім
Бө лшектік сан есімдер заттың бө лшектік санын білдіреді. Бө лшектік сан есімдер жай бө лшек жә не ондық бө лшек болып екі тү рде қ олданылады.
• Сан есімнің емлесі
1) Кү рделі сан есімнің ә р сың ары бө лек жазылады. М: жү з бір, жиырса бесінші т.б.
2) Цифрмен табылатын дара жә не кү рделі сан есімдерге жалғ анатын жалғ аулар дефис арқ ылы жазылады. М: Ол 25-ке толды, мен 6- дан 7- ге кө штім.
3) Реттік сан есімдер араб цифрмен берілсе, -ыншы, - інші, -нші, -нші жұ рнағ ының орнына дефис қ ойылмайды. М: 5- класс, 23- қ атар, XX ғ асырдағ ы ә дебиет т.б.
4) Екі, алты, жеті деен сандарғ а болжалдық сан есімнің –ау, еу жұ рнағ ыи жалғ анғ анда, тү бірдің соң ғ ы қ ысаң ы, і дыбыстары тү сіп қ алады. М: екі- екеу, алты алтау, жеті- жетеу
5) Болжалдық сан есімдер цифрмен азылғ анда, оларғ а жалғ анатын қ осымшалар дефис арқ ылы жазылады. М: 100- деген, сағ ат 5- терде т.б.
6) Қ осарланып айтылғ ан топтау сан есімдері сө збен берілсе де, цифрмен берілсе де дефис арқ ылы жазылады. М: он-оннан, 10-15 тен т.б.
• Сан есімнің сө йлемдегі қ ызметі
1) сан есім заттың санын, мө лшерін, ретін білдіретіндіктен, ә детте, сө йлемде анық тауыш болады.
2) Сан есім жіктеліп келіп немесе кө меші етістіктермен тіркесіп келіп баяндауыш та болады.
3) Сан есім атау септікте тұ рып бастауыш болады. М: Алтау ала болса, ауыздағ ы кетеді, тө ртеу тү гел болса, тө бедегі келеді.
4) Сан есімдер септік тұ лғ асында да, септелмей е етістіктің алдында келіп пысық тауыш та болады. М: кездесіп жетпіс ү ште іздегенім.
5) Сан есім барыс, табыс, жатыс, шығ ыс, кө мектес септіктердің бірінде келіп, толық тауыш қ ызметін де атқ арады. М: Білікті бірді жығ ар, білімді мың ды жығ ар.
6) Сан есім зат есімнен я қ атыстық сан есіммен тіркесіп келіп, сө йлемнің кү рделі мү шесі қ ызметін де атқ арады. М: Біз ү ш тү рлі кедергіден ө ттік.
• Оралбай
Сан есімдер-сандық ұ ғ ымды білдіретін, есімдер тобына жататын сө з тобы. Сан есімдер заттың сандық белгісін білдіретін болғ андық тан, ол белгіні білдіретін сө здер тобына жатады. Бұ л тұ рғ ыдан сан есім сын есімге жақ ын, ө йткені сын есім де заттың белгісін білдіретін сө з табы. Бірақ сан есім заттың сандық белгісін білдірсе, сын есім сындық белгісін білдіреді.
Ә р сө з табы белгілі бір жалпы мағ ынаны білдіретін сө з табы болғ анымен, іштей мағ ыналық ерекшеліктері болады. Сан есімнің де сан атауын ә р тү рлі білдіруіне қ арай бірнеше мағ ыналық топтары бар. Олар:
1) есептік сан есім
2) реттік сан есім
3) жинақ тау сан есім
4) топтау сан есім
5) болжалдық сан есім
6) бө лшектік сан есім
• Ахмеди Ысқ ақ ов
Сан есім – есімдер тобына жататын сө з таптарының бірі. Ө зінің мағ ынасы мен функциясы жағ ынан сан есім ө зге сө з таптарына қ арағ анда, сын есімге біршама жақ ын. Бірақ сын есім заттың сапасын, сипатын, қ асиетін, тү р-тү сін т.б. сыр- сипаттарын білдіретін сө з табы болса, сан есім- заттың сан мө лшерін, ретін, шамасын білдіретін лексика-грамматикалық сө з табы.
6 тү рі бар. Олар:
1) есептік сан есім
2) реттік сан есім
3) болжалдық сан есім
4) жинақ тау сан есім
5) топтық сан есім
6) бө лшектік сан есім
№35- Етіс категориясы дегеніміз – амалдың (іс-ә рекеттің) субьекті мен обьектіге қ атысын, сондай-ақ, керсінше, субьекті мен обьектінің амалғ а(іске) қ атысын білдіретін формалардың жү йесін айтамыз.
Етістің тү рлеріне байланысты ғ алымдар арасында тү рлі пікір қ айшылығ ы бар.
| Ғ алымдар: | Етістің тү рлері: |
| Ахмет Байтұ рсынов етістің 10 тү рін кө рсетті: | 1)сабақ ты етіс-еткен іске бір нә рсе сабақ таулы болса, мә селен, хат жаздым, шө п шаптым, қ армақ салдым |
| 2)салт етіс-ө ткен іске сабақ талып, байланып тұ рғ ан еш нә рсе болмаса, мә селен, мен жү рмін, сен тұ рсың, ол отыр. | |
| 3)ортақ етіс–іс жеке істелмесе, мә селен, бала жарысты, жау соғ ысты, балуан кү ресті. | |
| 4)ө здік етіс – істеуші басқ ағ а іскерлік ісін ө зіне істесе, мә селен, мен жуындым, сен тарандың, ол мақ танды. | |
| 5)ө згелік етіс-біреудің ісіне себепкер болуды, мә селен, атты жү ргізді, қ ойды ө ргізді, тү йені тұ рғ ызды | |
| 6)беделді етіс- істі біреу арқ ылы істеуді. Мә селен, хат жаздырды, ө лең айттырды, ү й салдырды, кітап алдырды. | |
| 7)ырық сыз етіс- істелі арқ ылы ырқ ы істеушіден басқ ада болғ ан істі. Мә селен, ат жегілді, қ оян қ уылды, қ озы сойылды дегендегі ат ырық сыз жегіліп тұ р, қ оян ырық сыз қ уылып тұ р. | |
| 8)шығ ыс етіс- ортақ істі істеуге себепкер болуды. Мә селен балаларды кү рестірдім, елді табыстырдым. | |
| 9)дү ркінді етіс- қ айта-қ айта істелетін істі, мә селен хат жазғ ыладым, қ олынан жұ лқ ыладым. | |
| 10)ө сің кі етіс кү шейген істі білд. Мә селен ат жү рің кіреді, су тасың қ ырады, бала ұ йық таң қ ырады. | |
| Ахмеди Ысқ ақ 5 тү рін кө рсетті: | 1)негізгі етіс-ө зге етіс формаларына таяныш-негіз болатын, солардың тү рлерін, мағ ыналарын, қ ызметтерін салыстырып айқ ындайтын форманы айтамыз.. Оның арнаулы кө рсеткіші болмайды.(бар, кел, сө йле, ақ та, арала т.б) |
| 2)ортақ етіс- амалды(істі) кемі 2 я одан да аса субьекті қ атысып жү зеге асыратындық ты білдіреді. -ыс, -іс, -с жұ рнағ ы арқ ылы жасалады. Мысалы(таныс, кө ріс, апарыс т.б) Ескерту: лас(-лес, -дас, -дес, -тас, -тес) біріккен қ ұ ранды жұ рнақ тарда ортақ етістің семантикасын білдіереді. | |
| 3)ө згелік етіс- амалдың (істің) басқ а бір бө где адам арқ ылы істелуін білдіреді -т, -тыр, (-тір, -дыр, -дір), -қ ыз, -кіз, -ғ ыз, -гіз жұ рнақ тары арқ ылы жасалады. -ыр, -ірқ осымшасы ө згелік етіс деп есептелініп жү р. Негізгі бастапқ ы толық тү ры –тыр, -тір. Мысалы Адам баласын заман ө сіреді. | |
| 4)Ырық сыз етіс–амалдың ырық сыз істелетіндеймә н жамайды, бірақ ол формадан амалды кім істегені, яғ ни субьектісі кө рінбейді, кө бінесе логикалық обьекті есебінде қ ызмет етеді. Мысалы қ ой қ амалды, кір жуылды, қ ар кү релді. -ыл, -іл, -л жұ рнақ тары жә не етістік негізінде л дыбысы болса –ын, -ін.-н арқ ылы жасалады Ескерту: -лын, -лін, -ныл, -ніл формалары ырық сыз етіс мағ ынасын береді. Мысалы ізделінді, байланылды, желінді т.б | |
| 5)ө здік етіс- амалдың шарпуы я нә тижесі оны жасаушы субьектінің ө зіне тиетінін білдіретіндей мә н жамайды. Мысалы таран, жкын, оран, киін. -ын, -ін, -н жұ рнақ тары арқ ылы жасалады. Ескерту: -лан, -лен, -дан, -ден, -тан, -тен жұ рнақ тары ө здік етіс мағ ынасында жұ м-ы. Мысалы. мейір+лен, ә уре+лен т.б -ырқ ан, -іркен, -сын, -сін қ ұ ранды жұ рнақ тары да ө здік етіс мағ ынасында жұ мсалады. (ашыр+қ ан, аз+сын, кө п+сін, жү рек+сін, шім+іркен: | |
| Сейілбек Исаев жә не Ыбырай Маманов етістің 4 тү рін кө рсетті: | 1)ө здік етіс |
| 2)ө згелік етіс | |
| 3)ортақ етіс | |
| 4)ырық сыз етіс | |
| Нұ ржамал Оралбай | Етісті салт, сабақ ты етістік жасау қ ызметіне қ арай алдымен екіге бө леді: 1)салт етіс жасайтын етістер: А)ө здік етіс В)ырық сыз етіс 2)сабақ ты етіс жасайтын етістер: А)ө згелік етіс тілдегі бір ғ ана ө згелік етіс жасайтын ең ө німді, ең жиі қ олданылптын тә сіл. Ортақ етісті бұ л топтарғ а қ оспайды, себебі ол қ имылдық бірнеше субьектіге қ атысын білдіріп. Салт, сабақ тылық қ асиеттін ө згертпейді. Ғ алым Н.Оралбаева А.Ысқ ақ ов пен А.Қ алыбаеваның етіс тү рлеріне қ осқ ан негізгі етісті етістің қ ұ рамында қ арастырмайды. Негізгі етістің кө рсеткіші жоқ, ө зіндік мағ ынасы да жоқ., ол тү бір етістік қ ана, сол себепті оны етістің бір тү рі санау дұ рыс емес, себебі ә р етістің ө з мағ ынасы, ө з кө рсеткіші бар, ал бұ л белгі негізгі етістікте жоқ дейді. |
| Қ.Жұ банов етістің 7 тү рін кө рсетеді. | Етістіктің тү п негізі мен болымсыздық тү рлеуішінің арасына сыйыса алатын ү стеулер- етіс ү стеулері. Оның 7 тү рі бар: Тү п негіздің етістері: салт етіс, сабақ ты етіс Туынды негіздің ү стеулері: ө здік етіс, ырық сыз етіс, ө згелік етіс, ортақ етіс. Ғ алым ө сің кі етіс дегенді ө осады. Ол -ың қ ыра, -ің кіре арқ ылы жасалады. Мағ ынасы жағ ынан етіс болмаса да, қ ұ рылысы жағ ынан етіске ұ қ сас болғ андық тан оны етістің жетінші тү ріне қ осады. |
«Қ азіргі қ азақ грамматикасында»: етістің негізгі тө рт тү рі кө рсетілген. Бұ л ең бекте ырық сыз етіс қ осымшалары сабақ ты етістікке жалғ анып оны салт етістікке айналдырады деп кө рсетілген. Мысалы кітап оқ ылды, ү й тазаланды дегенде ырық сыз етістің жұ рнақ тары жалғ ану арқ ылы сабақ ты етістік салт етістікке айналғ ан. Ө здік етіс пен ырық сыз етіс жұ рнақ тарының ұ қ састығ ы:
1)қ осымшаларының бірдей болып келетіні, тек контекст арқ ылы ажыратамыз.
2)екеуі де сабақ ты етістікті салт етістікке айналдырады.
Айырмашылығ ы: Ө здік етісте логикалық субьект(іс иесі) субьект-грамматикалық субьект(бастауыш) болады да, ал ырық сыз етісте грамматикалық бастауыш логикалық обьект болады.