Электрлі қыздыру құрылғылары

Электрлі қ ыздыру қ ұ рылғ ылары газ жү йесі тартылмағ ан зертханаларда маң ызды қ олданысқ а ие. Сонымен бірге қ ыздыру қ ажет болғ анда, бірақ газды жанарғ ыны қ олдануғ а болмайтын жағ дайда электрлі қ ұ рылғ ылар қ олданылады. Мыс: тез ұ шатын жә не тез буланатын органикалық еріткіштерді айдағ ан кезде қ олданылады.

Зертханалық электрлі қ ыздыру қ ұ рылғ ыларын реостат арқ ылы қ осып жә не оның кө мегімен қ ыздыру температурасын реттеуге болады. Сонымен бірге электрқ ыздыру қ ұ рылғ ыларының 2 жанасу нү ктесі болады. Электрлі қ ыздыру қ ұ рылғ ыларының ішінде плиталар, пештер, моншалар, кептіргіш шкафтар жә не т.б. кең қ олданылады.

Электрлі плиталар - ә р тү рлі кө лемде, дө ң гелек немесе тікбұ рышты пішінде, ашық немесе жабық бетті (спиральді) болып келеді.

Плита спиралін жауып тұ ратын пластинка металлды, асбестті немесе талькті – шамотты болады. Асбестті жә не талькті – шамотты плиткалар химиялық реагенттер ә серіне шыдамды, ө те ың ғ айлы. Асбестті қ ыздырғ ыш беті бар плиталарда «борттары» болады, олардан асбестті бетке қ ұ м салып, қ ұ м моншасын жасауғ а болады.

Ашық спиральді плиталардың тиімділігі оғ ан қ ыздырылатын заттардың тү сіп кету қ аупі болмағ ан жағ дайда қ олданады. Мұ ндай плиталардың тиімділігі олар жанып кеткен жағ дайда оны жө ндеу жең іл.

Ә детте плиталарды 127 В немесе 220 В кернеуге арнап жасайтынын еске ұ стау керек. Сондық тан зертханадағ ы электр жү йесінің вольтажына сә йкес келетінін қ олдану керек. Егер электрлі қ ыздыру қ ұ рылғ ысында ү ш штеккер болса, онда оны арнайы вилькасы мен 3 глильзасы бар электршнур кө мегімен жү йеге қ осады. Гильзаның біреуінде «0» деген белгі немесе қ ара сызық болып немесе гильзаның тү сі басқ алардан ерекше, мысалы: қ оң ыр болса, онда мұ ндай қ ұ рылғ ының 3 қ ыздыру дең гейі болуы мү мкін:

1. Минимальді қ ыздыру ү шін белгісі бар гильзаны ортаң ғ ы штеккерге, ал қ алғ андарының біреуін сол штеккерге қ ояды.

2. Ортаң ғ ы қ ыздыруғ а жету ү шін белгісі бар гильзаны оң штеккерге, ал қ алғ андарының біреуін – сол немесе ортаң ғ ы штеккерге қ ояды.

3. Максимальді қ ыздыруғ а қ ою ү шін белгісі бар гилбзаны оң штеккерге, ал қ алғ ан басқ аларын – сол немесе басқ а штеккерге қ ояды.

37- сурет. Электрлі плиталар

Су моншалары. Электрлі су моншаларының сыртқ ы тү рі газбен қ ыздырылатын қ арапайым моншағ а ұ қ сас. Бірақ олардың басқ а пішіндегі тү рлері де бар. Моншалар ө ртке қ ауіпті заттармен жұ мыс істегенде ө те тиімді. Оларды реостат арқ ылы жү йеге қ осып, қ ыздыру температурасын реттеуге болады. Моншалар сонымен қ атар арнайы термореттегіштермен жабдық талғ ан болуы мү мкін. Егер электрлі су моншасы сумен автоматты тү рде қ амтылса, онда моншадағ ы су дең гейін мұ қ ият бақ ылау керек. Ө йткені сусыз қ ыздыру моншаның бү лінуіне ә келеді. Су моншасының бірін-бірі жауып тұ ратын сақ иналы қ ақ пағ ы болады. Оғ ан шетіне 2-3 см қ алғ анғ а дейін су қ ұ йылады, дө ң гелек тү пті колбаның тү бі суғ а тиіп тұ ратындай етіп, (1, 5-2 см) бекітіледі. Колбаны ыдысқ а салғ анда артық сақ иналарды алып тастайды.

38-сурет. Электрлі су моншалары

Қ ұ м моншасы. Электрлі қ ұ м моншалары – пішіні борты бар плиткаларғ а ұ қ сас, 100 °С – тан жоғ ары температурадан асатын ә р тү рлі заттарды қ ыздыруғ а арналғ ан қ ұ рылғ ы. Бұ л моншадағ ы қ ыздырғ ыш қ ұ ралы болып ұ сақ талғ ан, таза қ ұ м саналады. Кварцты қ ұ мды тартпалы шкафта балқ ыту арқ ылы тазалайды. Қ ұ м моншасын қ ұ м борт шетінен тө гілмейтіндей етіп толтырады. Зат салынғ ан ыдысты ол ыдыс моншасының артық шылығ ы: ол қ ыздырудың салыстырмалы тұ рақ ты температурасын ұ стап тұ руғ а мү мкіндік береді. Кемшілігі: 400 º С-тан артық жоғ ары температурада қ ызбайды жә не қ ұ м газ кө мегімен қ ыздыруғ а қ арағ анда ө те жай қ ыздырылады.

Ауалы моншалар.Электрлі ауалы моншалар қ айнау температуралары 100 С-тан жоғ ары сұ йық тарды қ ыздыруғ а арналғ ан. Қ ыздыру ортасы берілген жағ дайда ауа болып табылады. Электрлі ауа моншасында қ ыздырғ ан кездегі максимальді температура шамамен 205 °С болады.

39 сурет.

Колба қ ыздырғ ыштар. Ол зертханада дө ң гелек тү пті колбаны қ ыздыру ү шін қ олданылады. Олар кә дімгі дө ң гелек плиталардан биік жә не конус тә різді ортасынан ойысталып келеді. Конустың бетінде ә детте керамиканы тү гел алып жататын қ ыздыру спиралі орналасқ ан.

Ыстық сү зуге арналғ ан қ ұ йғ ыштар. Электрлі қ ыздырғ ышы бар қ ұ йғ ыштар от қ ауіпті еріткіштермен жұ мыс істеген жағ дайда ө те тиімді.

40 сурет

Муфельді пештер. Электрлі муфельді пештер жоғ ары температурағ а дейін қ ыздыру қ ажет болғ ан жағ дайда жә не ерітіп, балқ ытқ анда қ олданылады.

Пеш – шамоттан жасалғ ан муфель немесе басқ а отқ а тө зімді материалдан жасалып, сыртынан қ ыздыру сымымен оралғ ан жә не металл корпусқ а салынып, бекітілген қ ұ рылғ ы. Корпус қ абырғ асы мен муфель арасындағ ы кең істік жылуоқ шаулағ ыш материалмен толтырылғ ан. Пеш бақ ылау ү шін қ ойылғ ан терезесі бар (шағ ын қ уыс) керамикалық есікпен жабылады. Пештің астың ғ ы бө лігі ә рқ ашан горизонтальді. Муфельдің астың ғ ы жағ ына реостат қ ойылғ ан. Реостатты қ озғ ау тұ тқ асы сыртқ а шығ ып тұ рады. Жаң а ү лгідегі пештерде автоматты реттеуіш пен сигналдық шамдар бар. Мысалы: жасыл - шампеш қ осылды деген белгіні, қ ызыл – белгіленген температура шамасынан асып қ ызғ ан деген белгіні білдіреді. Реттегіш болмағ ан жағ дайда пешке мысалы: биметаллды термореттеуіш жалғ ауғ а болады.

Муфельді пештерде ә детте температураны 1000 – 1200 С-қ а, ал арнайы мақ саттағ ы муфельді пештерде одан да жоғ ары температурағ а дейін қ ыздыруғ а болады.

Муфельді пештердің артқ ы қ абырғ асында термобулар енгізуге арналғ ан тесік болады. Ол муфельді пешті кез келген жерде температураны тексеруге мү мкіндік береді.

Пешті реостат тұ тқ асын біртіндеп қ озғ ай отырып, қ осу қ ажет. Егер пешті бірден іске қ осса, ол жанып кетуі мү мкін. Пештің астына асбесттің қ алың бетін немесе асбоцементті плитка немесе кірпіш шамот қ ою керек. Жұ мыс кезінде пеш іске қ осылып тұ рса, оның есігінің жабық болуын қ адағ алау қ ажет. Муфельді пештер ә сіресе платиналы тигельдерді балқ ытуғ а ө те ың ғ айлы.

Электршамдарымен қ ыздыру. Қ ыздыруды онша қ атты емес, ептеп жү ргізу ү шін қ арапайым электр шамдарын қ олданады. Электршамдармен қ ыздыру қ ауіпсіз, сондық тан оны ө те қ ауіпті заттармен жұ мыс кезінде қ олдануғ а болады. Қ ыздыру қ ұ рылғ ысын саздан немесе қ атты конус ыдыстан жасап, оғ ан электрлі шамды бекітеді. Зертханалық сараманда қ атты заттарды сусыздандырып, сұ йық тарды буландырып, қ ыздыру ү шін инфрақ ызыл сә улелендіргіштер қ олдану ө ртке қ ауіпті заттармен жұ мыс істегенде ө те тиімді. Қ ыздыру дең гейін қ ыздырылатын зат немесе қ ұ рылғ ының сә улелендіргіштен арақ ашық тық ұ зындығ ы бойынша реттейді. Қ ыздыру ү шін қ уаттылығ ы 250 – 500 вт болатын сә улелендіргіштер қ олданылады.

41- сурет

Қ абырғ алы электрлі су қ ыздырғ ыштар. Қ абырғ алы су қ ыздырғ ыштарды ә детте су жү йесімен жабдық талғ ан раковина маң ына орнатады. Суқ ыздырғ ышты жү йеге барлық электрлі қ ыздыру қ ұ рылғ ысы сияқ ты қ осады. Су температурасын қ ұ рылғ ының қ ыздыру тү тікшесі арқ ылы ө ткен су жылдамдығ ы арқ ылы реттейді.

Электрлі қ ұ рылғ ылармен жұ мыс істеген кезде мыналарды ескеру қ ажет:

1. Қ ұ рылғ ыны оның вольтажына сә йкес келетін вольтажы бар жү йеге қ осу керек.

2. Қ ажет емес уақ ытта қ ұ рылғ ыны қ оспау керек.

3. Қ ұ рылғ ығ а қ ышқ ыл немесе тұ здар, сілтілер жә не т.б. заттар ерітінділерін қ ұ юғ а, тамызуғ а болмайды.

4. Электрліқ ыздыру қ ұ рылғ ыларын ағ аштан жасалғ ан ү стел бетіне қ оюғ а болмайды, тек жылуоқ шаулағ ыш қ абатқ а (асбест, шамот жә не т.б.) қ ою керек.

5. Прибор тазалығ ына кө ң іл аударып, қ ұ рылғ ыны іске қ осар алдында оның ішінде нә рселердің жоқ екеніне кө з жеткізу керек.

6. Пешті реостат тұ тқ асы «0»- ге келтірілген жағ дайда ғ ана қ осады.

7. Реостат тұ тқ асын пешті жү йеге қ осқ аннан соң бірден қ озғ ауғ а болмайды. Алдымен пеш біртіндеп қ ызып, сонан соң жоғ арылата қ озғ айды.

42 - сурет

Газды қ ыздыру қ ұ рылғ ылары. Газды жанарғ ылар– зертханада кең қ олданылады. Олардың Бунзен жә не Теклю газ жанарғ ысы деп аталатын екі тү рі бар.Сонымен бірге Меккер газ жанарғ ысы да жиі қ олданылады. Газды жанарғ ылар кү йелі жарқ ырағ ан жалынмен («суық») жә не жарқ ырамайтын жалынмен де («ыстық») жанады. Газ жанарғ ының тө менгі бү йір бө лігінен келіп, жанарғ ығ а газ шү мегін ашқ аннан кейін ғ ана келеді. Бунзен жанарғ ысында оның тө менгі бү йір бө лігінен жоғ арылау жерде ауа келіп тұ руын қ амтамассыз ететін 2 тесік қ уыс болады. Ауа еркін, жеткілікті келіп тұ рса, жарқ ырамайтын кө гілдір жалынмен, ал ауа аз келсе, кү йеленіп жанады.

Бунзен жанарғ ысының 2 типі болады: 1) ауа ағ ынын реттегіші бар жә не реттегіші жоқ жанарғ ылар. Реттегіші бар Бунзен жанарғ ысында реттеуіш гильза болады. Оны бұ рау немесе мү лде жабу арқ ылы ауа ағ ынын бақ ылап, кү йелі жалынды, ал гильзаны ашу арқ ылы ә р тү рлі кө лемдегі ішкі конусты жарқ ырамайтын жалынды алуғ а болады.

43 - сурет

Теклю жанарғ ысы – тағ аннан жә не тағ анғ а бекітілген тү тіктен тұ рады. Тағ ан жанарғ ыны ұ стап тұ рады. Оның бү йірінде газ келетін тү тік орналасқ ан. Ол резең ке тү тік арқ ылы газ шү мегімен жалғ асады. Қ арсы жағ ында жанарғ ығ а келетін газды реттейтін винт бар. Винтті бірте-бітре ашып, газды кө п немесе аз жіберуге болады. Жанарғ ы тү тігінің тө менгі бө лігінде бұ ранда ойығ ы болады, сол арқ ылы тү тік тағ анғ а бекітіледі. Тү тіктің осы тө менгі бө лігінде реттегіш сақ ина бұ ралғ ан. Жанарғ а тү тігінің ортасы кең ейген, жуандау болады. Кең ейген бө лімнің тө менгі жағ ы тесіктері бар пластинкамен жабылады. Ол тесіктер арқ ылы жанарғ ы тү тігіне ауа кіреді жә не кең бө лікте тө меннен келетін газбен араласады. Тү тіктің кең ейген бө лігін ауа мен газды аралсатырғ ыш деп атайды. Жанарғ ығ а келетін ауа сақ ина арқ ылы реттеледі. Реттегіш сақ ина араластырғ ыштың тесіктерін тығ ыз жапқ ан кезде, жанарғ ығ а ауаның келуі тоқ татылады. Сақ инаны сыртқ а қ арай бұ рау арқ ылы ауаның ішке енуін реттейді.

Жанарғ ыны жағ у ү шін, резең ке тү тіктің бір ұ шын газ шү мегіне, екінші ұ шын жанарғ ы тағ анының газ жү ретін тү тігіне кигізу керек. Газдың келуін реттейтін винтті бастапқ ы кү йінен бір-екі айналдырып бұ райды. Ауа келуін реттейтін сақ инаны ақ ырына дейін бұ рап жабады да, газ жібергеннен кейін қ айта ашып реттейді. Сонан соң шырпыны жағ ып, газ шү мегін ашады да, жанағ ан шырпыны жанарғ ының бү йір жағ ынан аузына апарады. Ауа реттегішті жалын тү ссізденгенше ашып қ ою керек. Газ жанарғ ысын сө ндіру ү шін, газ келетін шү мекті жабады. Газды пайдаланбағ анда шү мек ә рдайым жабық тұ руы керек.

Ә р жаң а жанарғ ыны тексеріп отыру керек. Ә сіресе жанарғ ының газ жібермеу мү мкіндігін қ адағ алау маң ызды. Ол ү шін жанарғ ыны газ кранымен жалғ ап, жағ ып қ арап, газ жү руін реттейтін винттің жұ мысын тексереді. Реттеуіш винттің маң ында шырпы жағ ып, тексеріп, ол газды жіберіп тұ рса, мұ ндай жанарғ ыны жұ мысқ а қ олдануғ а болмайды. Жанып тұ рғ ан жанарғ ы тұ сынан газ иісі білінсе, сол уақ ытта бірден оның дұ рыс жұ мыс жасайтынын тексеру керек. Егер жанарғ ының резина тү тігінің жарамсыздығ ы анық талса, жанарғ ыны сө ндіріп, тү тікті ауыстырады.

Колба немесе басқ а да ыдыстарды жең іл қ ыздыру керек болғ ан жағ дайда сақ иналы газды жанарғ ыларды қ олданғ ан тиімді. Ол муфтамен жабдық талғ ан жә не оны штативке бекітуге болады. Муфтаның болуы жанарғ ыны қ ыздыру дең гейін реттей отырып, жоғ ары не тө мен қ озғ ауғ а мү мкіндік береді. Жалын шамасын жанарғ ының резина тү тіктен жалғ асқ ан жері маң ындағ ы кран арқ ылы реттейді.

Сұ йық ты жанарғ ылар. Спиртті жанарғ ылар ә р тү рлі болып келеді. Солардың ішінде шыныдан жасалғ ан спиртті жанарғ ылар жиі кездеседі. Бұ л жанарғ ының тү рі кү шті жалын бермейді. Тағ ы бір кең таралғ ан – металлды сприт жанарғ ысы да қ олданылады. Олар резервуарлы немесе жанарғ ының тө менгі бө лігіне орнатылғ ан резервуарлы болып келеді.

Спиртшам –спирт қ ұ ятын резервуардан, дискісі бар метелл тү тікке орнатылғ ан білтеден жә не қ ақ пақ тан тұ рады. Резервуардағ ы спирт жанып кетпеуі ү шін, оның тесігін дискінің тығ ыз жауып тұ ратынын қ адағ алау керек. Спиртшамды жұ мысқ а мына ретпен дайындайды: қ ұ йғ ыш арқ ылы резервуарғ а спирт қ ұ яды (кө лемі 2/3- тен асырмай); тү тікке мақ та-мата жіптерінен білте кигізеді. Металлды спирт жанарғ ысында тө менгі бү йір тү тік бойына бірнеше мыс сымы салынады. Осы сым топшамасымен спирт реттеуіш винт маң ында орналасқ ан тесікке қ арай келеді.

Жанарғ ыны жақ қ ан кезде оның тө менгі бө лігінде орналасқ ан сақ ина тә різді белдеушеге аздағ ан спирт қ ұ йып, оны жағ ады. Жанарғ ы қ ызғ ан кезде, спирті бар ьбаллон шермегі ашылады. Жанарғ ы бү йіріндегі винт арқ ылы жалын реттеліп отырады. Бұ л жанарғ ы спиртшамғ а қ арағ анда жоғ ары температураны береді.

Бензинді немесе керосинді жанарғ ылар.Спиртті жанарғ ылар ө те ү лкен температурадағ ы жалын бермейді. Сондық тан газ жү йесі жоқ зертханаларда бензинді немесе керосинді жанарғ ылар кең қ олданылады. Олар ә р тү рлі болғ анымен, олармен жұ мыс істеу принципі бірдей. Барлық жанарғ ыларда спирт немесе бензин қ ұ юғ а арналғ ан сақ ина тә різді белдеуше болады. Жанарғ ы жеткілікті қ ызғ ан кезде, бензин немесе керосинге берілетін ауа сорылады.

Жанарғ ыны сө ндіру ү шін баллоннан барлық ауаны шығ арып, клапанды ашады жә не бензин мен керосин буы шығ атын винтті жауып, резервуардан ауаны шығ арады.

Термометр - дененің температурасын ө лшеуге арналғ ан қ ұ рал дененің, заттың, ауаның температурасын ө лшеуге арналғ ан аспап. Термометрді ойлап тапқ ан адам ретінде Галилео Галилейді атайды. Оның ө з қ олымен жазғ ан ең бектерінде термометрдің нақ ты сипаттамасы жоқ, бірақ оның шә кірттері Нелли мен Вивиани Галилейдің 1597 жылы термоброскопқ а ұ қ сас бір нә рсе жасап шығ арғ анын байқ ағ ан. Галилей бұ л кездері ө зі жасап шығ арғ ан аспапқ а ұ қ сайтын қ ұ ралдың сипаттамасы кездесетін Герон Александрийскидің ең бектерін зерттеп жү рген еді, бірақ ол денелердің температурасын ө лшеу ү шін емес, судың температурасын жылыту арқ ылы кө теру ү шін арналғ ан еді. Термоскоптың қ ұ рылысы трубкағ а жабыстырылғ ан шыныдан жасалғ ан шариктен тұ рды. Шарикті аздап қ ыздырып, трубканың соң ын су қ ұ йылғ ан ыдысқ а сү ң гітеді. Аздағ ан уақ ыттан кейін шариктің ішіндегі ауасалқ ындайды, оның қ ысымы тө мендеп, су атмосфералық қ ысымның нә тижесінде трубка бойымен жоғ ары кө теріледі. Одан кейін біраз уақ ыт ө ткен соң, шариктің ішіндегі ауаның температурасы тө мендеп, судың дең гейі тү се бастайды. Термоскоптың кө мегімен тек дененің жылу дең гейін ғ ана білуге болатын еді, температураның сандық мә нін білу мү мкін емес еді, ө йткені шкала жоқ еді. Оғ ан қ оса, судың дең гейі тек дененің температурасынан ғ ана емес, атмосфералық қ ысымғ а да байланысты еді. 1657 жылдары Галилейдің термоскопын флоренциялық ғ алымдар жетілдірді. Олар аспапқ а шкала орнатып, шариктағ ы жә не трубкадағ ы суды алып тастады. Бұ л тек сапалық жағ ынан емес, сандық жағ ынан денелердің температурасын салыстыруғ а сү мкіндік берді. Осының нә тижесінде аспап мү лдем ө згеріп сала берді: термоскопты шаригімен тө мен қ аратып, трубкағ а судың орнына спирт қ ұ йылды жә не ыдысты алып тастады. Бұ л аспаптың қ ызметі денелердің кең еюіне негізделді, «ү немі» сақ талып тұ ратын нү ктелер ретінде жазғ ы ең ыстық температура мен қ ысқ ы ең суық температура алынды. Термометрды ойлап табушылардың қ атарында лорд Бэкон, Роберт Фладд, Санкториус, Скарпи, Корнелио Дреббельдің есімдері де аталады жә не Галилеймен жақ сы қ атынаста болғ ан Порте мен Соломон де Каус та бар. Бұ л барлық термометрлар қ ұ рылғ ы ішіндегі ауа мен суғ а байланысты еді. Олар температура мен атмосфералық қ ысымғ а байланысты ө з кө рсеткіштерін ө згертіп отырды. Бұ дан кейін де біраз италия жә не франция ғ алымдары термометрді дамытты. Ал термометрді қ азіргі тү ріне 1723 жылы Фаренгейт келтірді жә не оны қ алай істейтінін суреттеп берді. Басында ол да ө з трубкаларын спиртпен толтырды, сосын барып сынапқ а кө шті. Ө зінің шкаласында нө л деп ол қ ар мен нашатыр немесе ас тұ зымен араласқ андағ ы температураны алды. Ал судың қ атуының бастауы деп 32° градусты, ал сау адамның денесінің температурасы ретінде ол 96° алды. Сосын ол судың қ айнау температурасын анық тады, ол 212° тең болды. Мұ здың еруі мен судың қ айнау температурасын 1742 жылы Цельсий нақ тылап кө рсетті, бірақ басында ол 0°-ты қ айнау, ал 100°-ты қ ату температурасы ретінде кө рсетті сосын Штремердің кең есі бойынша оларды керісінше орналастырды. Фаренгейттің термометрлары жасалуы бойынша ә демі істелінген, бірақ Цельсийдің жасағ ан термометрлары ың ғ айлырақ болды. Реомюрдің 1736 жылы жасағ ан жұ мыстары Фаренгейттің жасағ андарынан бір қ адам артта тұ рғ андай болды. Реомюрдің термометрі ү лкен, қ олдануғ а ың ғ айсыз, ал оның шкалалары нақ ты температураны кө рсете алмады. 1848 жылы ағ ылшын ғ алымы Уильям Томпсон (лорд Кельвин) температуралардың абсолютті шкаласын жасауғ а болатынын дә лелдеді, бұ л жағ дайда нө л, судың қ ұ рамына немесе термометрді толтырып тұ рғ ан сұ йық тық қ а еш қ атысы болмайды. «Кельвин шкаласында» есептеу нү ктесі ретінде абсолют нө л ұ ғ ымы алынды. Оның мә ні: -273, 15°С-қ а тең. Бұ л температурада молекулалардың жылулық қ озғ алысы тоқ тайды, ө з кезегінде денелердің бұ дан ә рі салқ ындауы мү мкін емес. Қ азір термометрлардың кө п тү рі бар:

Сұ йық заттар арқ ылы жұ мыс істейтін термометрлар – сыртқ ы температураның ө згеруіне байланысты термометрдың ішіне қ ұ йылғ ан сұ йық тық тың кө лемінің ө згеруіне негізделген.

Электрлі термометрлар – бұ л термометрлердің жұ мыс істеу принципі сыртқ ы температура ө згергенде ө ткізгіште пайда болатын қ арсылық қ а байланысты.

Механикалық термометр – бұ л термометрлардың жұ мыс істеу принципі жоғ арыда айтып ө ткен термометрлар сияқ ты, тек бір айырмашылығ ы мұ нда датчик орнына металды спираль немесе биметалдан жасалғ ан лента қ олданылады.

Инфрақ ызыл термометрлар – инфрақ ызыл термометрлер денеге жанаспай-ақ температураны анық тай алады. Дамығ ан елдерде сынапты термометрларды медициналық дең гейді былай қ ойғ анда, ү й жағ дайында да қ олданбайды. Инфрақ ызыл термометрлардың мү мкіндіктері ө те зор:

• Қ олдануда қ ауіпсіз

• Барынша нақ ты нә тиже кө рсетеді