Олданбалы программаның дестелері

Программалық қ ұ ралдың берілген классы кө ріністі, яғ ни барлық сферада компьютерлік техника қ ұ ралының кең қ олданылуымен, ә р тү рлі пә ндік облыстағ ы автоматтандырылғ ан ақ параттық жү йені қ ұ руымен себепші болды.

Мә селелік-бағ дарланғ ан Қ ПП. Бұ л программалық азық тың ең кө рсеткішті класы, яғ ни ішінде ә ртү рлі белгілері бойынша классификация жү реді:

· Пә ндік облыстағ ы типтерге;

· Ақ параттық жү йелерге;

· Функцияларғ а жә не тапсырманың комплекстеріне, яғ ни программалық ә діспен қ алыптасатын, жә не т.б.

Кейбір пә ндік облыстар ү шін алгоритмді ө ң деу мен деректерді структурамен басқ ару функциялары мү мкін болады. Бұ л бірдей функциональдық белгілену Қ ПП маң ызды санын жасауды шақ ырады, осылайша программаның азық нарығ ы қ ұ рылады:

· Автоматтандырылғ ан бухгалтерлік есепке алу Қ ПП;

· Финанстық Қ ПП;

· Қ ПП-ның дербес басқ арылуы (кадрлық есеп);

· Материалдың артық басқ арудың Қ ПП;

· ө ндірісті басқ ару Қ ПП;

· банктік ақ параттық жү йелер жә не т.б.

· Мә селелік-бағ дарланғ ан программалық қ ұ ралдың даму облысындағ ы негізгі тенденциялар:

· басқ арушылық қ олданушыдағ ы автоматтандырылғ ан жұ мыс орны (АЖО) тү ріндегі программалық комплекстердің қ ұ рылуы;

· клиент-сервер архитектурасымен бір тұ тас программалық комплекске АЖО-ны біріктіретін есептеуіш желі мә ліметінде пә ндік облыстағ ы басқ арудың жинақ талғ ан жү йесін қ ұ ру;

· ЭЕМ желісінде мә ліметтер қ оры орналасқ ан тү рдегі ү лкен ақ параттық жү йенің деректер ұ йымы;

· Мә ліметтер қ орына сұ раныс ү шін соң ғ ы қ олданушының барлық қ арапайым тілдік қ ұ ралы;

· Соң ғ ы қ олданушының кү шімен ө ң деу функциясының баптауы (программалаушының қ атысынсыз);

· Программа мен деректерді қ орғ ау қ атынаудан (деректердің функция дең гейінде, жұ мыс режимінде паролдық қ орғ аныс).

Осындай программаның класы ү шін деректерді ө ң деудің жылдамдығ ына талабы жоғ ары, ақ параттың сақ талу кө лемі ү лкен, яғ ни мә ліметтер қ орының деректерді администрлеу қ ұ ралына жоғ ары талабы себеп болады. Берілген кластың программалық азығ ы ү шін достық интерфейсті соң ғ ы қ олданушылар ү шін қ ұ ру маң ыздырақ. Программаның азық тың берілген класы олармен қ алыптасқ ан функцияның қ ұ рылысы жә не қ олданылуы бойынша динамикасы. Уақ ыт ө те ақ параттың жү йені компьютерлеу шегі ереже бойынша кең ейеді, жә не де Қ ПП қ алыптасқ ан функцияның ө згеруіне алып келеді.

Автоматтандырылғ ан жобалау Қ ПП. Бұ л программаның класы сызуларды жасаумен, схеме, диаграмма, графикалық модельдеумен жә не қ ұ растырумен, сызудың стандартты элементтердің кітапханасын қ ұ руымен жә не олардың кө п қ олдануымен, суреттеу мен мультфильмдерді кө рсетуді қ ұ руымен қ ұ растырушылармен технологтардың жұ мысын қ олдау ү шін арналғ ан. Программалық азық тың бұ л кластың айырмашылық ерекшелігі деректерді ө ң деу жү йесінің техникалық бө лігіне жоғ арғ ы талабы, яғ ни объектілер, интерфейс, МҚ -мен жә не графикалық жү йелермен болып табылады.

Жалпы Қ ПП-ң белгіленуі. Берілген класта соң ғ ы пайдаланушылардың ақ параттық технологиясын қ олдайтын программалық азық тың кең тізімі бар. Соң ғ ы пайдаланушыдан басқ а бұ л программалық азық пен технологиялық программалау есебінде деректерді ө ң деудің кү рделенген программасын қ ұ ру ү шін программалаушылар да қ олданады.

Программалық ө німнің берілген кластың кө рсеткіштері:

1.МҚ -мен басқ арудың ү стелділік жү йелері (МҚ БЖ), ұ йымды қ амсыздандыратын жә не автономды жұ мыс істейтін компьютерде локальды МҚ -ның сақ талуы немесе файл-серверде МҚ -ның орталық тандырылғ ан сақ талуы жә не оларғ а желілік қ атынау.

2. Есеп беру генераторы-программа қ ұ ралының дамуының ө зіндік бағ ыты, яғ ни сұ раныстардың қ алыптасуын қ амсыздандыратын жә не желі шартында клиент-сервер архитектурасымен баспалық немесе экрандық тү рде есеп беруін қ алыптастыру.

3.Мә тіндік процессорлер-қ ұ жатты автоматты форматтау, суреттелген обьектілердің қ ойылуы жә не графиктердің, орфографияны тексеру, қ ұ жаттың ү лгісін дайындау.

4.Кестелік процессор-соң ғ ы қ олданушының кү шімен есептелуі ү шін ың ғ айлы ортасы болып табылады; іскерлік графиктер жабдығ ы, мамандандырылғ ан ө ң деу (қ ұ рамдас функциялар, МҚ -мен жұ мыс, статикалық деректерді ө ң деу жә не т.б.).

5.Презентациялық графиктер жабдығ ы-мамандандырылғ ан программалар, бейнелеуді қ ұ ру жә не олардың экранда кө рсетілуі, слайд-фильм, мультфильм, видеофильмдерді дайындау жә не оларды редакторлау ү шін арналғ ан. Презентация диаграмма мен графиктердің кө рсетілуін қ осуы мү мкін, презентациялық графиктердің барлық программалары слайд-шоуды дайындау ү шін жә не мультимедиа презентациясын дайындау ү шін программалар шартты тү рде бө лінеді. Презентация кө рсету жоспарының алдын-ала қ ұ рылуын талап етеді. Ә рбір слайд ү шін жобалау орындары: слайд мазмұ ны анық талды, ө лшемі, элементінің қ ұ рамы, оларды безендірудің жолы.

6.Жинақ талғ ан дестелер-бірнеше программалық азық тың жинағ ы, яғ ни бір-бірін функциональды тү рде толық тырғ ан, ортақ есептеуіш жә не операциялық платформада қ алыптасқ ан ақ параттық технологияның біртұ тастығ ын қ олдайтын.

Жинақ талғ ан дестелердің компоненттері:

·МҚ БЖ;

·Мә тіндік редактор;

·Кестелік процессор;

·Органайзер;

·Электронды поштаны қ олдау жабдығ ы;

·Презентацияны қ ұ ру программасы;

·Графиктік редактор.

Жинақ талғ ан дестенің қ олданушылары интерфейстің ә ртү рлі компоненті ү шін ү йлестіруші болады, оларды ұ ғ ынудың салыстырмалы жең іл процесі қ амсыздандырылады.

Программалық қ ұ ралдың берілген класындағ ы айырмашылық ерекшеліктері болып табылады:

· Соң ғ ы қ олданушылар ү шін ақ параттық технологияның толық тығ ы;

· Барлық программалар ү шін соң ғ ы қ олданушының бір типті интерфейсі, яғ ни жинақ талғ ан дестенің қ ұ рамына кіретін-ортақ командалар менюде, стандартты пиктограммалар, стандартты тұ рғ ызу жә не диалогтық терезелермен жұ мыс жә не т.б.

· Жинақ талғ ан десте программасы ү шін ортақ сервис (мысалы, сө здік жә не орфография қ ұ ралы емлені тексеру ү шін, диаграмманы тұ рғ ызушылар, деректер конверттері жә не т.б.);

· Айырбас жең ілдігі жә не объектілерге аударылуы, яғ ни жинақ талғ ан дестенің программамен қ ұ рылғ ан екі ә діс қ олданылады: DDE-динамикалық деректермен алмасу жә не OLE объектілермен динамикалық қ ұ растыру объектілер тасымалы (drag-and-drop ә дісімен);

· Қ олданушылар программаның макрокомандасын қ ұ ру ү шін тілдік платформаның біртұ тастығ ы бар;

· Қ ұ жатты қ ұ ру мү мкіндігі, яғ ни жинақ талғ ан десте қ ұ рамына кіретін, ө зіне ә ртү рлі программа мү мкіндігін жинақ тайтын.

· Жинақ талғ ан дестелер кө п қ олданушылар желісінде топтық жұ мыс кезінде тиімді. Қ олданушы болатын қ олданбалы программадан қ ұ жатты жә не деректер файлын басқ а қ олданушығ а жіберуге болады, сонда объектілер тү рінде жө нелту стандарттары желі бойынша немесе электронды пошта арқ ылы қ олдайды.

Ә дістік-бағ дарланғ ан Қ ПП. Берілген класс программалық азық ты қ осады, яғ ни пә ндік облыстан жә не ақ параттық жү йенің функциясынан математикалық, статикалық ә дістер тә уелсіз қ амсыздандыратын. Кө бінесе математикалық программалау ә дісі таралғ ан, дифференциялдық тең деу, имитацияланғ ан модельдеу, операцияны зерттеу. Статикалық ө ң деу мен деректер анализінің ә дістері ү лкен қ олданыста болды. Қ азір кестелік процессорлар қ ұ рамдас функцияның жиынтығ ын кең ейтті, яғ ни статиканың ө ң деуді қ алыптасқ ан, статикалық анализдің ақ параттық технологиясын ұ сынады. Сонымен бірге жоғ арғ ы нақ тылық ты қ амсыздандырғ ан статикалық ө ң деудің программалық қ ұ ралын қ олдануда жә не статикалық ә дістің кө птү рлілігінің қ ажеттілігі ө сіп жатыр. Ә дістер базасында желілік жоспарлау экономикалық кө рсеткішпен есеп берудің ә ртү рін қ алыптастыру жобасы программалық қ ұ ралдың жаң а бағ ытына бет алды-жобаны басқ ару, бұ л программаның қ олданушылары жобаның менеджерлері болып табылады.

Офистік Қ ПП. Программалық азық тың берілген класы программаны қ амтиды, яғ ни ұ йымдық басқ ару офисін қ амсыздандыратын:

1.Органайзерлер (жоспарлауыштар)-жұ мыс уақ ытын жоспарлау, кездесу хаттамасын қ ұ ру, кесте, жазбалық жә не телефондық кітапшаларғ а кіріспе ү шін программалық қ амсыздандыру. Органайзер программалық қ ұ рамына кіреді: калькулятор, жазбалық кітапша, сағ ат, календарь жә не т.б.

2.Аударма-программасы, орфографиясы жә не мә тінді тексеру жабдығ ы қ осады:

· Аудармашылар- программасы, бастапқ ы мә тінді кө рсетілген тілде қ ұ ру ү шін арналғ ан;

· Мә тінді тексеру кезінде қ олданылғ ан орфография сө здігі;

· Мә тіннің стильдік тү зету ү шін қ олданылғ ан синонимдер сө здігі;

· Мә тіндік кө рсетілімді тү рлендіру мен санаулы сканермен ақ паратты тануғ а арналғ ан программалар. Оларғ а қ атысты:

· Қ ПП OCR CuneiForm 2.0 –орыс-ағ ылшын аралас мә тіндік тануды қ амсыздандырады;

· Қ ПП OCR Tiger-кө п бетті мә тінді енгізуді қ амсыздандырады;

· Қ ПП Stylus Lingvo Office-бү кіл циклды «беттен бетке дейін» қ алыптасты-сканер кө мегімен басылғ ан бетте болғ ан мә тіндік бейнелеу санағ ы пайда болды.

3.Коммуникациялық Қ ПП-жойылғ ан абоненттермен жә не желінің ақ параттық ресурсымен қ олданушының ө зара байланысының ұ йымы ү шін арналғ ан. Глобальдық ақ параттық Internet желісінің даму шартында программалық қ амсыздандыру-браузерлер, WWW-бетті қ ұ ру жабдығ ының жаң а класы пайда болды. Олар HTML тілімен айрық шаланады, тү сті қ олданумен фонды қ ойғ анда, мә тінді қ алыптастыруда, графикалық форматты бейнелеуді қ олданумен, кесте, фондық дауыс, мультипликация жә не т.с.с. кө бінесе броузерлер Java тілін пайдаланады.

Қ ПП электронды поштаның кең таратылғ ан тү рлері:

· Eudora 2.1.2 (Qualcomm);

· Pegasys Mail 2.4 (David Haris);

· DML (Demos).

Мультимедияның программалық қ ұ ралы. Программалық азық тың бұ л класы жаң а болып табылады, ол деректерді ө ң деу ортасының ө згеруімен, лазерлік дисклердің пайда болуымен, шалғ айлық жабдық тың кең еюімен яғ ни дербес компьютерге қ осылғ ан, ө ң деудің желілік технологиясының дамуымен, региональды жә не глобальды ақ параттық желісінің пайда болуымен байланысты қ алыптасқ ан. Программалық азық мультимедияның негізгі белгіленуі-қ олданушының ақ параттық кең істігін кең ейту ү шін аудио, видео ақ параттардық олданумен қ ұ ру. Программалық азық тың мультимедиясы нарық та кітапхананың ақ параттық қ ызмет ету сферасында, оқ ыту процесінде, демалыс ұ йымдарында озаттық орын алды. МҚ -ң компьютерлік бейнелеуінің шығ армашылық ө нері, дауыс жазба кітапханалары қ олданбалы оқ ыту жү йелері, компьютерлік ойыны, кітапханалық каталог пен фонд ү шін негіз қ ұ рады.

Ө нер зердесінің жү йелері. Программалық азық тың берілген класы адам зердесінің жеке функциясын қ алыптастырды. Ө нер зерде жү йелерінің негізгі компоненттері білім базасы болып табылады.

Оларды қ ұ ру келесі бағ ыт бойынша жү реді:

· Логикалық қ орытынды ережесімен білім базасын толық тыру жолымен сарапшы жү йені қ ұ ру ү шін қ оршам-программасы;

· Анық талғ ан пә ндік облыс жақ тауында шешім қ абылдау ү шін дайын сарапшы жү йелер;

· Семантикалық модельдерді (процедуралық, семантикалық желілер, фреймдік, продукциондық жә не т.б.) қ олдау ү шін білім базасын басқ ару жү йелері;

· Анализ жә не сө здер жү йелері;

· Табиғ и тілдегі диалогтық процессор;

· Білім базасының ақ параттың негізінде программаны орындауда сипаттама тапсырмаларын тү рлендіретін жоспарлауыш;

· Интерфейс компоненттерінің басқ аруы бар, монитор.