Ерік –жігерді шыңдаудың жолдары туралы болжам жасаңыз

Адамның еркi белгiлi бiр қ асиеттермен, сапалармен сипатталады. Ендi жеке адамның ерiктiк қ асиеттерiнiң негiзгiлерiн қ арастырып кө рейiк. Алғ а қ ойылғ ан мақ сатқ а жету жолында туындайтын елеулi қ иындық тарды жең у қ абiлетiнен кө рiнетiн ерiк сапасын ерiк кү шi д.а. Мақ сатқ а жету жолында сiздiң жең ген кедергi, бө геттерiң iз неғ ұ рлым кү штi болса, соғ ұ рлым сiздiң ерiк кү шiң iз мық ты. Ерiктiк кү ш салу арқ ылы жең ген кедергiлер ерiк кү шiнiң объективтi кө рсеткiшi боп табылады. Iс-ә рекеттiң белгiлi бiр нә тижесiне жете бiлуден кө рiнетiн, тұ лғ аның мақ сатқ а саналы жә не белсендi бағ ыттылығ ы мақ сатқ а ұ мтылушылық д.а. Мақ сатқ а талпынғ ан адам ұ сақ -тү йекке кө ң iл бө лмей, алғ ан бетiнен қ айтпай қ айткен кү нде де оғ ан жетудi кө здейдi. Мақ сатты таң дау мен оғ ан жету жолын анық таудың шапшаң дығ ы мен ақ ылғ а сайлығ ынан кө рiнетiн жеке адамның ерiктiк қ асиетi батылдық д.а. Батыл адам ә рекет мақ саттары мен оларғ а жету тә сiлдерiн жан-жақ ты жә не терең ойлап, қ абылданатын шешiмнiң маң ызын тү сiнiп, олардың мү мкiн болар нә тижесi жө нiнде ө зiне-ө зi есеп берiп отырады. Батылдық - жеке адамның еркiнiң жоғ ары дә режеде екендiгiн кө рсететiн қ асиет. Батылдық ә сiресе мақ сатқ а бет алыс сә тiнде, сол сияқ ты, қ абылданғ ан шешiмдi жү зеге асыру барысында айқ ын кө рiнедi.Мiнез-қ ұ лық ты ұ зақ уақ ыт бойы белгiлi бiр мақ стқ а сай бағ ыттап, бақ ылап отыру қ абiлетiнен кө рiнетiн жее адамның ерiктiк қ асиетiн табандылық д.а. Мұ ндай қ асиеттке ие адам, қ ойылғ ан мiндеттi ү немi санасында ұ стап, ө з мiнез-қ ұ лқ ын соның шешiмiн тездететiндей етiп қ ұ рады. Табанды адам жағ дайды дұ рыс бағ алайды., одан мақ сатқ а жетуге кө мектесетiн нә рселердi таба бiледi. Ұ стамдылық н/е сабырлылық деп мақ сатқ а жетуге бө гет жасайтын психикалық кө ң iл-кү йдi ж/е шаршап-шалдығ уды жең е бiлу қ абiлетiнен кө рiнетiн жеке адамның ерiк сапасын айтады. Адамғ а кейде кү рделi жағ дайларда, мысалы денсаулығ ы мен ө мiрiне зиян келтiретiн жеке басының жә не қ оғ амның намысын, абыройын қ орғ ауғ а тура келетiн т.б. осындай жағ дайда ә рекет жасауғ а тура келедi. ұ стамды адам мұ ндай кезде жағ дайғ а сай келетiн ж/е ө з қ ылығ ын ақ тайтын белсендiлiк дә режесiн таң дап алады. Ө зi талаптанып алдына мақ сат қ оя, оғ ан жету жолдарын таба бiлетiн жә не қ абылданғ ан шешiмдердi практикалық орындай алатын адамның ерiктiк қ асиетi дербестiк д.а. Дербес адам мә селелердi бө теннiң жетегiнде кетпей, ө з бiлiмiмен, сенiм-қ абiлетiмен шешуге тырысады. Дербес адам басқ аның кө мегiнсiз-ақ проблемалық жайттың бетiн ашады, оны ескере отырып, алдына мақ сат қ ояды. Ол ө зiне басқ а адамдардың айтуын, нұ сқ ауын кү тiп отырмайды. Мұ ның ү стiне ол ө з кө зқ арасын, мiндет, мақ сат ж/е оны жү зеге асыру жө нiндегi ө з тү сiнiгiн жалтақ сыз дә лелдеп қ орғ ай алады. Адамның еркi батылдық, ер жү ректiлiк, ерлiк, тө зiмдiлiк, тә ртiптiлiк сияқ ты басқ а да қ асиеттермен сипатталады. Бiрақ олар, едә уiр дә режеде жоғ арыда қ аралып ө ткен ерiк сапаларының даралана ұ штасуы болып есептеледi. Ерiктiң дамуы мен оны тә рбиелеу адамның бү кiл ө мiр iс-ә рекетi процесiнде жү рiп отырады. Ерiк ө зге де жоғ ары психикалық процестер сияқ ты адамның жас кезең iне байланысты қ алыптасады. Мә селен, жаң а туғ ан балада шартсыз рефлектер тү рiндегi ырық сыз қ озғ алыстар ғ ана болады. Сондық тан шын мә нiсiндегi ерiктi ә рекеттер бұ л кезең де болмайды. Ерiктiк, саналы ә рекеттер кейiн қ алыптасады. Алғ ашқ ы кездерде баланың тiлектерi тұ рақ ты болмайды, тез бiр-бiрiне алмасып отырады. Тек 4 жасқ а қ арағ ан шағ ында баланың тiлегi азды-кө птi тұ рақ ты сипат ала бастайды. Баланың еркiн тә рбиелеудi неғ ұ рлым жас кезiнен бастау қ ажет. Ерiк тә рбиесiнде баланы жастайынан ең бек сү юге баулу, ең бең адамдарын қ астерлеп, сыйлауғ а ү йретудiң маң ызы зор. Ерiктi қ алыптастырудың негiзгi жолдары қ андай? Ең алдымен бұ л процестiң табысы болуы ата-анағ а байланысты. Зерттеулер кө рсеткендей, баласының жан-жақ ты боп дамуына кө ң iл бө лген ата-аналар оларғ а жеткiлiктi жоғ ары талап қ оя бiлетiнiн кө рсеттi, нә тижеде балада iс-ә рекеттi ерiктiк реттеуде еш қ иын проблемалар болмайды. Отбасындағ ы терiс тә рбиеге байланысты бала да қ ың ырлық пен кiрпияздық, шолжаң дағ ан еркелiк қ алыптасады. Бала тiлегiн қ айтармай, қ ұ р мә пелей беру, iс-ә рекетiн ұ йымдастырып отырмаушылық ерiктiң жеткiлiксiз дамуына ә кеп соғ ады. Баланы отбасында тә рбиелеудiң қ ажеттi шарты ода саналы тә ртiптi қ алыптастыру. Ата-ананың балада ерiктiк қ асиеттердi дамытуы оның iшкi тә ртiптiлiгi қ алыптасуының алғ ы шарты боп табылды. Ө зiнiң тiлегiн нақ ты жағ дайлармен салыстыру, ө згелердiң ырқ ына бағ ындыра алу қ абiлетi дамиды. Ерiктiк қ асиеттiң дамуында маң ызды рө лдi мектеп алады. Мектеп балағ а оқ ыту процесi жү зеге асуғ а қ ажет бiрқ атар талаптар қ ояды. Мә селен, мектеп оқ ушысы партада белгiлi бiр уақ ыт отыруғ а тиiстi, мұ ғ алiмнiң рұ қ сатынсыз ол сыныптас жолдастарымен сө йлесе алмайды, орынан ө з қ алауынша тұ рып далағ а шығ ып кете алмайды. Осы талаптардың бә рi баладан ерiктiк қ асиеттердiң жоғ ары дең гейде дамуына ә сер етедi. Баланың еркi дамуында дене тә рбиесiнiң де маң ызы зор. Спортқ а ә уестендiру, дене шынық тыру жұ мыстары ретiне қ арай жү рiп отыруы тиiс. Сонымен бiрге, ө зiн-ө зi тә рбиелеу қ ажеттiлiгiн ұ ғ ындыру, ұ лы адамдардың ө негелерi мен iстерiне елiктеу ерiктi шың дауғ а кө мектеседi. Ерiктiк қ асиеттердiң қ алыптасуы адам есейген соң тоқ тап қ алмайды. Ең бек жолына дербес кiрiскен жас маманның ерiктiк қ асиетi осы ең бек iс-ә рекетiнде жоғ ары даму дә режесiне жетедi. Сө йтiп, ерiктi қ алыптастыру адам ө мiрiнде маң ызды рө л алды екен.