Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Тұлғалық даму деңгейлеріңізге сызба құрыңыз
⇐ ПредыдущаяСтр 21 из 21
|
|
Тұ лғ а дамуының кезең дері (Э.Эриксон бойынша)Даму кезең і Дамудың қ алыпты желісі Дамудың аномалды желісі:
| 1-кезең | Ерте нә рестелік шақ (туылғ аннан 1 жасқ а дейін) Адамдарғ а деген сенім. Ө зара махаббат, ү йір болу, ата-ана мен баланың бірін бірі тануы, балалардың араласудағ ы жә не басқ а да қ ажеттіліктерін қ анағ аттандыру Анасының баласына нашар қ арауының нә тижесі ретінде баланың адамдарғ а сенбеуі, мә н бермеушілік, немқ ұ рай-лық, махаббаттан айыру. Баланы ана сү тінен ө те ерте жә не кү рт айыру, баланы эмоционалдық оқ шаулау. |
| 2-кезең | Кейінгі нә рестелік шақ (1 жастан 3 жасқ а дейін) Дербестік, ө зіне ө зі сену. Бала ө зін дербес, жеке, бірақ ә лі ата-анасына тә уелді адам деп санайды. Ө з ө зіне сенбеу, ө те ұ ялшақ болу. Бала ө зінің бейімділмегендігін сезініп, қ абілеттеріне кү діктенеді. Қ арапайым қ имыл ә деттерінің дамуында кемшіліктерді сезінеді, мысалы жү ргенде. Оның сө йлеу қ абілеті нашар дамығ ан, кемшіліктерін қ оршағ андардан ө те қ атты жасыруғ а тырысады. |
| 3-кезең | Ерте балалық шақ (3-5 жас шамасында) Қ ызығ ушылық жә не белсенділік. Қ оршағ ан ортаны қ ызығ а зерттеп, бейнелерді елестету, ересектерге еліктеу, тү рлі рольдерге қ осылу. Пассивтілік жә не адамдарғ а мә н бермеу. Инициативаның болмауы, салбыр болу, басқ а балалардан қ ызғ ану, ұ сыныстардан бас тарту, рольдерге қ осылу белгісінің жоқ тығ ы. |
| 4-кезең | Орта балалық шақ (5 пен 11 жас аралығ ы) Ең бекті сү ю. Мойнына жү ктелген парызды сезіну, табыстарғ а ұ мтылу. Танымдық жә не коммуникативті білім мен ә деттердің дамуы. Ө з алдына шынайы мақ сат қ ойып, оғ ан жетуге тырысу. Инструменттерде ойнауды белсенді мең геру, шешімдер қ абылдау. Ө зін ө зі кемсіту. Ә лсіз дамығ ан ең бек ету қ имылдары. Кү рделі тапсырманы орындаудан, басқ алармен жарысудан бас тарту. “Дауыл алдындағ ы” немесе жыныстық жетілу кезең і алдындағ ы тыныштық сезімі. Біреуге бағ ынушылық. Тү рлі есептерді шешкенде жұ мысы зая кететіндей сезіну. |
| 5-кезең | Жыныстық жетілу, жеткіншек жасы жә не бозбалалық (11 мен 20 жас аралығ ы) Ө з болашағ ын анық тау. Уақ ытша перспективаның –болашақ қ а жоспардың дамуы. Қ андай болу? Кім болу? деген сұ рақ тарғ а жауап іздестіру. Білім алу, ү йрену. Тұ лғ ааралық тә ртіп формаларындағ ы жыныстық ерекшеліктер. Дү ниеге кө зқ арастың қ алыптасуы. Қ ұ рбылар арасында лидер болу, қ ажет болса оларғ а бағ ыну. Рольдердің шатасуы. Уақ ытша перспективалардың ығ ысуы жә не араласуы: болашақ пен осы шақ туралы ғ ана емес, ө ткен шақ туралы да ойлардың пайда болуы. Рухани кү штерді ө зін ө зі тануғ а жұ мсау, сыртқ ы ә лем, қ оршағ ан адамдармен қ арым-қ атынас орнатудың орнына ө зін ө зі тү сінуге тырысу. Ең бек белсенділігін жоғ алту. Жыныстық айырмашылық ты кө рсететін рольдердің ауысуы, лидер болуғ а ұ мтылмау. Мораль мен дү ниеге кө зқ арастың шатасуы. |
| 6-кезең | Ерте ересек шақ (20 мен 45 жас аралығ ы) Адамдарғ а жақ ын тарту, оларғ а кө мектесуге тырысу. Бала сү йіп, оларды тә рбиелеу, махаббат пен жұ мыс. Жеке бас ө мірімен қ анағ аттану. Адамдардан оқ шаулану, олардан қ ашу, ә сіресе жақ ындардан, олармен жыныстық қ атынасқ а тү суден қ ашу. Мінездің ауыр болуы, адамдарды таң дамай араласу, болжамғ а келмейтін ә рекеттер жасау. Мойындамау, оқ шаулану, ә лем қ ауіптерге толы-мыс деген ойлардың ә серінен психика ауытқ уының, жан дү ниесі кү йзелуінің алғ ашқ ы белгілері. |
| 7-кезең | Орта ересек шақ (40-45 жә не 60 жас аралығ ы) Шығ армашылық. Ө зімен ө зі жә не басқ а адамдармен ө німді жә не шығ армашылық жұ мыстар жү ргізу. Толық қ ұ нды, ә р қ илы ө мір. Отбасылық қ атынастармен қ анағ аттану, ө з балалары ү шін риза болу. Жаң а ұ рпақ ты ү йрету жә не тә рбиелеу. Тоқ тап қ алу. Эгоизм жә не эгоцентризм. Жұ мыстың ө німсіздігі. Ерте мү гедек болу. Ү немі ө зіне кешірімді болып, тек ө зіне ғ ана кү тім жасау. |
| 8-кезең | Кеш ересек шақ (60 жастан жоғ ары)Ө мірдің тү рлі оқ иғ аларғ а бай болуы. Ү немі ө ткенді ойлап, оғ ан саналы бағ а беру. Ө ткен ө мірді ө з кү йінде қ абылдау, оның пайдасын тү сіну. Тағ дырдың жазғ анына кө ну қ абілеті. Ө лім қ орқ ынышты емес екендігін ұ ғ ыну. Ү міт ү зу. Ө мір босқ а ө ткен деп, уақ ыт аз қ алғ андығ ын, ол ө те тез ө туде деп ойлау. Ө мір сү руді мағ ынасыз деп тү сіну, ө з кү шіне, басқ ағ а деген сенімнің жоғ алуы. Қ айта ө мір сү руді тілеу, бұ рын алғ аннан да кө бірек нә рсені қ ажет ету. Ә лемде тә ртіп жоқ тығ ын, жаман, санасыз бастаманың кө птігін сезіну. Жақ ындап келе жатқ ан ө лімнен қ орқ у. |