Этиологиясы.

Инфекция:

· Ішектік аутоинфекция

· Экзоинфекция

· Бактериялар

Патогенезі: Қ оздырғ ыштар бү йрекке уриногенді, гематогенді жә не лимфогенді жолдармен тү седі, бірақ негізгі жол: уриногенді. Кө біне қ оздырғ ыштар несеп жолына жыныс қ атынасы кезінде жә не несеп жолына енгізілген аспаптармен тү седі. Тү скен инфекцияның жоғ ары қ арай ө рлеуіне қ уық – несепағ ар рефлюкс, уродинамиканың обструкциялық бұ зылыстары (несепағ ардың стриктурасы, таспен бітелуі), жү ктілікке байланысты гормондық ө згерістер септігін тигізеді.

Бактериемия болғ анда инфекция гематогенді жолмен таралады, мысалы сепсисте, инфекциялық эндокардитте ж.т.б.

Бейімдеуші факторлар:

1. Бактериурия; басты себебі – дене кү тімінің жеткіліксіздігінен шат аймағ ының ластануы

2. Уродинамиканың бұ зылыстарына ә келетін аурулар (несеп тас ауруы, қ уық асты безінің аденомасы, нефроптоз, рефлюкстер ж.т.б.

3. Ә йелдер несеп жолдарының жыныстық ерекшеліктері: уретра қ ысқ а жә не кең.

4. Жү ктілік, гормондық контрапцепциялық заттарды қ олдану. Жү ктілік кезінде эстрадиол жә не прогестерон жоғ арлайды, несеп жолдарының қ абырғ алары қ алындап ісінеді, перистальтикасы баяуланады. Осы ө згерістер жә не қ уық тың, несепағ ардың жатырмен басылуы уродинамикалық бұ зылыстарды туындатып, пиелонефриттің дамуына септігін тигізеді.

Гормондық контрацепциялық препараттардың ә сері жү ктілікке ұ қ сас.

5.Қ антты диабет

6.Бұ рын болғ ан қ абыну: цистит, пиелонефрит

Пиелонефрит жиі кездеседі: ү ш жасқ а дейін балалық шақ (кү тімнің жеткіліксіздігінен); 8-30 жас аралығ ы (ә йел адамның жынысымен байланысты); егде жә не кә рі жас (ер адамдарда жиірек кездеседі)

Жіктемесі:

І.Зақ ымдану механизмі байланысты: біріншілік (гематогенді), екіншілік (уриногенді)

2.Орналасуы: бір жақ ты, қ ос жақ ты, жалғ ыз бү йректің пиелонефриті

3.Аурудың фазасы: ө ршу, ремиссия

4.Барысы: латентті, рецидивті, ү демелі

Клиникалық белгілері. Науқ астың кө бі аурудын белгілерін анық тамай жү ре береді. Мұ қ ият сұ растырудың нә тижесінде белдің ауруы, кейде субфебрильді температура, дизуриялық ө згерістер анық талады.

Сонымен қ атар, инфекциялық астенияның белгілері болуы мү мкін: тез шаршау, жұ мыс істеу қ абілетінің тө мендеуі.

Негізгі синдромдар: несептік, поллакиуриялық, интоксикациялық.

Жү ре пайда болады: анемиялық, гипертониялық, бү йрек шамасыздығ ы.

Несептік синдром – кейде жалғ ыз синдром болып кездеседі: лейкоцитурия, микрогематурия, 1г жетпейтін тә уліктік протеинурия, гипостенурия, бактериурия.

Лейкоциттер несепке қ абынғ ан интерстицийден жә не несеп жолдардың кілегей қ абығ ынан тү седі. Лейкоциттердің саны процестің ө ткірлігіне тә уелді.

Латентті тү рінде лейкоцитурия «бір кө рініп, бір жасырын» толқ ын тә різді. Сондық тан жасырын лейкоцитурияны анық тау ү шін Аддис – Каковский, Нечипоренко сынамаларын жасау қ ажет.

Лейкоциттермен бірге эритроциттер болуы мү мкін. Эритроциттер тү тікшелердің жарылғ ан капиллярларынан немесе бү ртіктердің зақ ымдануынан немесе кілегей қ абақ тың таспен жырылғ ан жарақ аттарынан тү седі.

Пиелонефритке тә н несептік синдромның тағ ы бір манызды белгісі: гипостенурия. Бұ л белгі несептің концентрациялау процессінің бұ зылысынан дамиды (бү йректің милы қ абатында жү реді). Бү йректің милы қ абаты қ абынып ісінгенде бұ л процесс бұ зылады, содан гипостенурия дамиды. Кейде бұ л пиелонефриттің жалғ ыз белгісі болады. Бұ ны Зимницкий ә дісімен анық тау қ ажет.

Бактериурия – микробтардың несеппен бө лінуі. Қ алыпты жағ дайда қ уық тағ ы несеп стерильді.Бү йректе немесе несеп жолының ө зге бө ліктерінде инфекция болса, қ уық қ а тү скен сон микробтар соның ішінде тез кө бейеді, себебі зә р бұ ларғ а ө те қ олайлы орта.

Егерде зә рдің 1млмикробтардың саны 1х10⁵ болса бұ л бактериурия.

Бактериурия пиелонефриттің болуын толық дә лелдемейді, ө йткені микробтардың шығ у кө зі бү йректен тыс орналасуы мү мкін (простатит, цистит, уретрит), бірақ сонын ө зінде антимикробты ем жасау керек, себебі бактериурия пиелонефриттің қ ауіпті факторы.

Пиелонефритте протеинурия аз мө лшерде, тә улігіне 1-2 г аспайды. Оның себебі- шумақ тардан ө ткен тө мен молекулалық белоктардың проксимальді тү тікшелерде реабсорбциясының кемістігі.

Пиелонефритте тү тікшелер басым зақ ымданады, осыдан тү тікшелер шамасыздығ ы ерте дамиды. Тү тікшелік шамасыздық тан микроэлементтер, электролиттер зә рмен жоғ алып, су кө п мө лшерде бө лінеді. Осыдан пиелонефритте науқ астарда ісіктер болмайды, шө л жә не полиурия байқ алады. Электролиттердің жоғ алтуынан науқ астарда ә лсіздік болады.

Поллакиуриялық синдром. Науқ астар кү ндіз де тү нде де жиі кіші дә ретке шығ ады.Шө л байқ алады.

Интоксикациялық синдром: қ алтырау, дене температурасының жоғ арылауы, бастың ауруы, лейкоцитоз. Бірақ бұ л сирек кездеседі. Жиі инфекциялық астения белгілері байқ алады: шаршағ ыштық, тә беттің тө мендеуі, бас ауру.

Пиелонефриттің ерекшеліктері:

§ Белдің ү немі сыздауы, мұ здауы; себебі тү бектің керілуі

§ Дене иемпературасының кө терілсе де субфебрильдіден аспайды

§ Артериалдық гипертензия (15-20%) – қ абынудан бү йрекішілік гемодинамикасының бұ зылысынан. Гипертония лабильді, ө ршу кезінде жоғ ары, ремиссия кезінде тө мендейді.

§ Бү йректің функциясы жеткілікті бола тұ ра анемия дамуы.Анемия бү йрек шамасыздығ ынан бұ рын дамиды. Оның негізгі себебі: бү йрек интерстицийінде орналасатын эритропоэтин тү зуші жасушалардың жойылуы.

Объективті тексерісте науқ астардың терісі қ ұ рғ ақ, тү легіш.

Диагностикасы:

Қ ЖА: лейкоцитоз, ЭТЖ жоғ арлайды ө ршу кезінде

ЖЗА: микропротеинурия, гипостенурия, лейкоцитурия, микрогематурия, бактериурия

Қ БА: мочевина, креатинин жоғ арлауы

Нечипоренко талдауы: лейкоциттер басым

Аддис – Каковский талдауы: лейкоциттер басым

Зимницкий талдауы: гипостенурия

Латентті пиелонефритте активті лейкоциттер табылады (Штернгеймер – Мальбин жасушалары)