Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Царциаты фæндиæгтæ сæ кæстæртæн






Иуахæ мы Царциаты хистæ ртæ сæ Ныхасы бадынц. Сæ иутæ дзурынц:

— Хуыцау ныл йæ фыдæ х калы æ мæ сæ фдзыстæ м, фæ лæ ма нæ кæ д исчи баззайа, уæ д сын нæ фæ ндиæ гтæ уадзæ м æ мæ нын нæ ном мысдзысты.

Æ ндæ ртæ зæ гъынц:

— Хуыцау ныл рахаттис, уый хорз æ мбарæ м, фæ лæ нæ кæ стæ ртæ й исчи зайдзæ нис æ мæ сын нæ фæ ндийæ гтæ раттæ м.

Царциатæ сæ кæ стæ ртæ м фæ дзырдтой сæ Ныхасмæ. Суа сыстади æ мæ зæ гъы:

— О, кæ стæ ртæ, бирæ æ мæ уæ рæ х цы уат, уый уын фестæ д Суайы сæ р. Хуыцау рахатти махыл, нал нын бары, фæ лæ ма сымахæ й исчи зайдзæ ни æ мæ -иу нæ фæ ндиагæ й цæ рут. Мæ фæ ндиаг у сымахæ н ахæ м: нæ хорздзинадыл фидар-иу хæ цут, æ мæ Царциаты сæ рбахъуыды боны уæ фæ стæ кæ нут. Чи уæ хæ ссы йæ ныфс, уый айсæ д мæ нæ мæ бæ рзы къалиу йæ химæ, уым ис мæ хорздзинад.

Иу кæ стæ р рахызти размæ, райста Суайы бæ рзы къалиу æ мæ зæ гъы:

— Уæ сæ рыл махæ н кадимæ мæ лын у стыр хорзæ х, цæ мæ й сымахау базонæ м цæ рын.

Уæ д Едыссæ дæ р дзуры:

— Царциаты кæ стæ ртæ! Нывонд уын мæ сæ р фæ уæ д, цард кæ стæ ртæ й фидауы. Махыл Хуыцау рахатти, фæ лæ уын мæ фæ ллой хæ лар кæ нын сымахæ н, цæ мæ й кæ стæ ртæ куы уой æ фсæ ст нæ уарзтæ й, наиб-иу фæ уæ д, фæ лæ -иу хатут, кæ й сæ фæ м рæ стæ й. Мах хорзæ н чи мыса, уый айсæ д мæ кæ фой, уым ис мæ хорздзинад.

Дыккаг кæ стæ р райста Едыссæ йы кæ фой æ мæ зæ гъы:

— Хуыцау нæ бары, фыдæ х йæ хæ дæ г, фæ лæ æ мбарæ д, йæ ныхмæ сыстдзæ н нæ зæ ххон зæ нæ г.

Сыстади Хæ тгар æ мæ зæ гъы:

— Уæ, Царциаты кæ стæ ртæ, уæ сæ рылхаст фæ уæ д мæ сæ р. Хуыцауæ н æ з нæ барстон, нæ дæ р æ й уарзтон. Царциатæ м уыдтæ н æ з фыццаг фæ дисон æ мæ фæ дисы фыццаг цы лæ г фæ цæ уы, уый сæ рыл хаст у, судзгæ бæ ллæ хтæ уый сæ рыл цæ уы. Ахæ м уæ кæ цы уыдзæ н, уый айсæ д мæ фарсылдарæ н кард.

Царциатæ й æ ртыккаг кæ стæ р бацыдис æ мæ райста Хæ тгары фарсдарæ н кард. Æ рбаста йæ хиуыл æ мæ зæ гъы:

— Фыдбон, фыдхъызтæ н вæ ййы кæ рон дæ р, зонут, хистæ ртæ, нывонд уыдзыстæ м сымахау мах дæ р.

Фарнæ г рахызти æ мæ зæ гъы:

— О, Царциаты кæ стæ ртæ, фарн уæ м бадзурæ д, фæ лæ Хуыцау махыл рахæ тыд, мах кæ д сæ фдзыстæ м, уæ ддæ р ма сымахæ й исчи зайдзæ ни æ мæ нæ мысдзыстут. Фарны æ взагæ й уæ м фæ дзырдæ уæ д, фæ лæ ис нын иу Хуыцау — зынданы [1] суадон, йæ ном æ лгъыстаг, мах бабын кæ ндзæ н фыдæ хы афон. Мæ фæ ндиагдзинад сымахæ н у, — уат кадджын æ мæ цыты лæ гтæ, уымæ йæ ныфс чи хæ ссы, уый айсæ д мæ лæ дзæ г.

Цыппæ рæ м кæ стæ р бацыди, райста Фарнæ джы къухæ й лæ дзæ г æ мæ раарфæ кодта:

— Мæ стджын лæ г царды — карз æ мæ азар, æ фхæ рды фæ стæ дæ хи дæ р бахиз, ссар дæ хæ дзар, æ мæ нæ хи нæ бабын кæ ндзыстæ м.

Уадæ г сыстади æ мæ зæ гъы:

— О, Царциаты кæ стæ ртæ! Фылдæ рæ й-фылдæ р цы кæ нат, уый уын мæ сæ р фестæ д, фæ лæ мах, Царциатæ, кафгæ æ мæ заргæ йæ цыдыстæ м нæ дунейы, нæ ном нын хорзæ й мысут-иу, чи ма баззайа не сæ фты фæ стæ, уыдон. Хуыцау ныл рахаттис, сафыны фæ нд нæ скодта йæ зынгæ й æ мæ дзы курæ м: Хуыцау, кæ д сафыс ныр мах дæ зынгæ й, уæ д тагъддæ р, цæ мæ й бынтон фесæ фæ м нæ царды зынтæ й. Нæ ном уæ чи мыса, махау чи зара æ мæ кафа, уымæ н мæ нæ мæ хус хæ тæ л. Чи йæ айса, уымæ н мæ хорз фæ ндиæ гтæ.

Фæ ндзæ м кæ стæ р бацыд, райста хус хæ тæ л, стæ й зæ гъы:

— Хуыцау, дæ номæ н фыццаг нуазæ н, дыккаг нæ хи у, а æ ртыккаджы хæ ларæ н нуазæ м. Уæ ном уын хæ ларæ н мысдзыстæ м.

Царциаты хистæ ртæ та зæ гъынц:

— Нæ кæ стæ ртæ нæ цæ мæ й мысой, уый тыххæ й æ мбисæ ндтæ ныууадзæ м.

Суа зæ гъы:

— Æ з ахæ м æ мбисонд уадзын: нæ фæ стагæ ттæ нæ ном хъусæ нт, фæ лæ чи стæ м, уый мауал зонæ нт.

Едыссæ зæ гъы:

— Æ з та уадзын ахæ м æ мбисонд: нæ мыггаг диссагæ н хæ ссинаг фæ уæ д, фæ лæ чи стæ м, уый зонæ г нæ мауал уæ д.

Фарнæ г зæ гъы:

— Æ з та уадзын ахæ м æ мбисонд: Царциаты ном уæ д æ нæ мæ лгæ, фæ лæ чи стæ м, уый та — æ нæ зонгæ.

Хæ тгар зæ гъы:

— Æ з та афтæ зæ гъын: æ мбисондхæ ссæ н фæ уæ д нæ мыггаг, цæ мæ й бынтон ма фесæ фа нæ фæ стаг.

Уадæ г зæ гъы:

— Мæ н та афтæ фæ нды: таурæ гътæ ныл цæ гъдæ нт нæ кæ стæ ртæ, фæ лæ нын нæ хи зонæ г ма уæ д.

Царциатæ афтæ тæ куы дзырдтой, уæ д сæ кæ стæ ртæ та лæ вæ рттæ сæ хæ дзæ рттæ м рахастой.

Дыккаг бон та Царциатæ сæ Ныхасы сты æ мæ сæ кæ стæ ртæ зæ гъынц:

— А лæ вæ рттæ райстам, фæ лæ сын сæ миниуæ г куы нæ зонæ м, уæ д нæ цæ мæ н хъæ уынц?

Бæ рз къалиу цы лæ ппу райста, уый йæ хæ дзары фæ скъул æ рсагъта æ мæ зæ гъы:

— Æ ппарын дæ мæ цæ ст нæ уарзы, фæ лæ гъе уым бæ рз бæ ласы номæ й баззай.

Бæ рзы къалиу хæ рдмæ сбырыди, рабæ лас ис æ мæ дзуры лæ ппумæ:

— Уæ, Царциаты кæ стæ р, дæ кæ рты астæ у мæ куы ныссагътаис, уæ д дæ хæ дзар кусæ рттагæ й байдзаг уыдаид. Хорз æ мæ мæ дард не ’рсагътай дæ хæ дзармæ, дæ лæ акæ с, кусæ рттæ гтæ дæ м сæ хи къахæ й æ рбацæ уынц æ мæ -иу физонджытæ н мæ къалиуæ й спайда кæ н, уæ д дæ физонджытæ хæ рзаддæ р уыдзысты.

Лæ ппу хорзау нал фæ цис, бæ рз бæ ласыл атыхстис, фæ фæ смон кодта æ мæ хатыр ракуырдта.

Кæ фой цы кæ стæ р айста, уый фæ смусонгмæ бацыди æ мæ кæ фойы уым баппæ рста, стæ й зæ гъы:

— Аппарын дæ мæ цæ ст нæ уарзы, фæ лæ фæ смусонджы лæ уу.

Кæ фой йæ хи батылдта æ мæ дзуры:

— Уæ, Царциаты кæ стæ р, мусонджы астæ у мæ куы ’рæ вæ рдтаис, уæ д дæ хæ дзар хорæ й байдзаг уыдаид, хорз у, æ мæ мæ дард нæ аппæ рстай, бакæ с дæ гонтæ м, фенай цас хор сæ ис, уый.

Уæ д лæ ппу хорзау нал фæ цис, кæ фойы ахъæ быс кодта, йæ гонты хорæ й дзагæ й куы федта, уæ д хатыр ракуырдта кæ фойæ æ мæ йæ цæ джындзыл сауыгъта.

Фарсдарæ н кард цы кæ стæ р райста, уый кард дард фехста, зæ гъгæ, мæ цæ мæ н хъæ уы. Кард атахти, иу саджы ныхыл сæ мбæ лди æ мæ саг лæ ппуйы размæ æ д кард æ ртылди.

Кард дзуры:

— Уæ, Царциаты кæ стæ р, афтæ мæ куы нæ фехстаис, уæ д дын дæ кæ рты саджы мæ рдтæ й байдзаг кодтаин, цуаны цæ угæ йæ дæ фарсыл баст хъуамæ уыдаин æ мæ æ фтиагджын кодтаис. Ныр уал ацы саджы мардæ й физонджытæ кæ н.

Ацы лæ ппу дæ р фæ фæ смон кодта, хатыр кардæ й ракуырдта æ мæ йæ йæ роныл æ рбаста, уæ дæ й баззади кард роныл бастæ й хæ ссын.

Цыппæ рæ м лæ ппу лæ дзæ г фæ скъулмæ баппæ рста æ мæ зæ гъы:

— Цы кæ нын ацы хус лæ дзæ гæ й, цы мын ратдзæ ни, кæ й хъæ уы?

Фæ скъулмæ йæ баппæ рста, уæ д æ м лæ дзæ г радзырдта:

— Гъе, лæ ппу, фæ скъулмæ мæ куы нæ баппæ рстаис, уæ д дын дæ кад уæ лхохмæ систаин. Зæ ххыл дæ ном ахъæ р уыдаид, хорз у, æ мæ мæ дард нæ аппæ рстай, уый тыххæ й дын мæ цæ ст уарзы дзырдарæ хст æ мæ зонд: туджджынты фидауæ г фæ у, хъæ уы сæ р су.

Лæ ппу фæ фæ смон кодта, лæ дзæ джы æ рбахъæ быс кодта æ мæ йе уæ нг фæ рæ уæ гдæ р ис. Хатыр дзы ракуырдта. Уымæ алырдыгæ й цыдысты хатæ г бафидауыны тыххæ й æ мæ -иу йæ лæ дзæ джимæ цыди, йæ фæ ллад ын сæ фта, йæ удæ н ын æ нцой лæ вæ рдта.

Царциаты фæ ндзæ м кæ стæ р рахаста йæ хус хæ тæ л æ мæ зæ гъы:

— Цы кæ нын ацы хус хæ тæ лæ й, фæ лæ йæ мæ цæ ст аппарын нæ уарзы, фæ лтау æ й цæ ндыл æ рсадзон, уадз æ мæ уым уа.

Хус хæ тæ лы Царциаты кæ стæ р цæ ндыл æ рсагъта. Иу сæ гъ æ м февнæ лдта æ мæ хæ тæ лы цъупп стыдта, хæ тæ л фæ ндырау сцагъта. Лæ ппу йæ м джихæ й кæ сгæ йæ баззади. Сæ гъы асырдта. Уæ д æ м хæ тæ л дзуры:

— Гъе, Царциаты кæ стæ р, цæ ндыл мæ куы нæ ’рсагътаис, фæ лæ мæ дæ цæ хæ радоны куы ’рсагътаис, уæ д дын дæ хæ дзар хъæ лдзæ гдзинадæ й байдзаг кодтаин. Уæ ддæ р сæ гъы кæ й атардтай, уымæ й бузныг.

Царциаты лæ ппу дзы хатыр ракуырдта, хус хæ тæ лæ й уадындз сарæ зта æ мæ дзы æ рцагъта. Зæ ххыл змæ лæ г цы уыди: сырдæ й, маргъæ й — се ’ппæ т дæ р кафæ г систы, сæ зард нæ рыди. Царциатæ дæ р æ м ныхъхъуыстой. Уæ д Царциаты хистæ ртæ фæ рсынц сæ кæ стæ рты:

— Цæ й, куыд уæ м кæ сынц нæ лæ вæ рттæ?

— Тынг хорз, — зæ гъынц Царциаты кæ стæ ртæ, — амæ й фæ стæ мæ фæ уæ д фæ ткæ н:

Хистæ ры ном хорзæ н чи ары,

Уымæ -иу кæ сæ д,

Цыма йын хистæ р сыгъзæ рин тауы.

Ныййарджыты хъомыл — арвмæ фæ ндаг у,

Цу йыл æ дæ рсгæ,

Кад сын скæ най, уый та дæ бар у.

Хъомылгæ нæ гæ н у йе ’цæ гдзинад дæ уыл аудын,

Цæ мæ й дзы райсай дæ сомбон цинад.


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.01 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал