Царциаты куывд

Царциатæ куывд кæ нын æ рымысыдысты æ мæ йæ м фæ цæ ттæ кодтой авд къуырийы. Хæ стæ г-хион нал ныууагътой, кæ мæ нæ фæ дзырдтой.

Сæ куывдмæ хуынд уыдысты уæ йгуытæ дæ р, дæ лимонтæ дæ р, зæ дтæ дæ р.

Авд къуыримæ алчи йæ хи цæ ттæ кодта.

Къуыри ма хъуыди куывдмæ, афтæ та фидиуæ г фехъусын кодта:

— Царциаты куывды бон æ рцæ уы, нæ фехъуыстон мачи зæ гъæ д, Царциаты стыр куывдмæ æ рцæ уæ д!

Ралæ ууыд куывды бон æ мæ Царциатæ м чыртæ -чыртæ й цæ уынц уæ ларвæ й, дæ ларвæ й, алырдыгæ й. Уыйас хонгæ адæ м æ рымбырди æ мæ сæ зæ хх дæ р нæ урæ дта.

Рабадтысты дывæ лдах бадтæ й авд рæ нхъы афтæ æ мæ сæ кæ рæ ттыл цæ ст нал хæ цыдис. Куывд йæ тæ мæ ны бацыдис, куывды адæ м: уазæ гæ й, фысымæ й, се ’ппæ т дæ р бахъæ лдзæ г сты.

Царциатæ зæ гъынц:

— Æ вæ рæ м æ ртæ хæ снаджы, чи амбула, уый номæ н рæ гъ рацæ уæ д.

Се ’ппæ т дæ р сразы сты æ мæ Царциатæ загътой:

— Хъабахъ уал фехсæ м.

Хъабахъ æ хсыны тыххæ й равзæ рстой æ ртæ лæ джы. Иу Царциаты Суайы, иннæ — Уациллайы, æ ртыккаг — Донбеттыры.

Хъабахъ æ хстой афтæ: иу æ хст — уæ лмигътæ м, дыккаг зæ ххыл авæ рдтой, æ ртыккаг — доны хъуамæ ленк кæ на хъабахъ, афтæ мæ й.

Сæ хъабахъ хæ рдмæ, мигътæ м сæ ппæ рстой æ ртæ æ хсæ джы. Суа, Уацилла æ мæ Донбеттыр иуварс алæ ууыдысты. Хъабахъ куы ’ртахтис, уæ д æ й æ мæ хст фæ кодтой æ мæ йыл Уациллайы фат сæ мбæ лди. Хъабахъ æ д фат æ рхауди æ мæ федтой: хъабахъ у Уациллайы.

Хъабахъы фæ цæ фы тыххæ й Уацилла æ мæ æ рвон цæ рджытæ н кады рæ гъ рауагътой æ мæ сын сыгъзæ рин нуазæ нты карз нуæ зт рахастой.

Абадтысты цасдæ р æ мæ загътой Царциатæ:

— Дыккаг хъабахъ дæ р фехсæ м.

Сразы вæ ййынц æ мæ та æ ртæ æ взæ рст лæ джы фæ хицæ н сты. Хъабахъы нывæ рдтой лæ джы сæ рыл.

Уацилла нæ бауæ ндыди æ мæ фат сæ рдзыдты ауагъта. Донбеттыр дæ р нæ бауæ ндыди æ мæ фат иувæ рсты ауагъта. Суа фехста æ мæ хъабахъы астæ у фат фæ мидæ г ис.

Суайæ н кад кæ ныныл фесты иууылдæ р. Рауагътой та сыгъзæ рин нуазæ нты карз нуæ зт æ мæ Царциаты, куыд зæ ххон цæ рджыты, скадджын кодтой æ мæ Суайæ н дæ р.

Фæ бадтысты та цасдæ р æ мæ та Царциатæ ногæ й æ рбадзырдтой:

— Æ ртыккаг хъабахъ авæ рæ м.

Хъабахъ доны баппæ рстой æ мæ аленк кодта. Æ ртæ æ взæ рст адæ ймаджы: Уацилла, Суа æ мæ Донбеттыр фехстой сæ фæ ттæ й хъабахъы доны хуылфмæ. Чысыл фæ стæ дæ р хъабахъы æ рбахастой æ мæ фæ цæ ф и ацы хатт та Донбеттыры фатæ й.

Ногæ й та сыгъзæ рин нуазæ нты рауагътой рæ гъытæ Донбеттыр æ мæ иннæ ты кады номыл.

Банызтой, бахордтой. Уæ д Царциатæ загътой:

— Нæ фынг иу уæ д уемæ.

Стæ й райдыдтой кафын. Ныххæ цыдысты симдыл. Ничи æ мбылдта Царциаты. Уыцы стыр бадты алыварс Царциатæ й алчидæ р авд зылды къахфындзтыл æ ркодта. Кафгæ йæ уæ ларвон цæ рджытæ хæ рдмæ схъиудтой, доны цæ рджытæ бынмæ хаудтой. Царциатæ сæ се ’хсæ н бакодтой æ мæ сæ нæ хауын уагътой, нæ схъиуын. Кафт дæ р та фæ цис æ мæ ногæ й фынгтыл рабадтысты.

Царциаты æ рхонгæ адæ м тынг батæ вд сты æ мæ сыл зарынмæ фæ къæ ртт сты. Уæ ларв цæ рджытæ зарыдысты æ мæ сыл сырдтæ æ мæ мæ ргътæ худтысты. Доны цæ рджытæ ныззарыдысты æ мæ сырдтæ, стæ й мæ ргътæ нынкъард сты.

Уæ д Царциатæ ныззарыдысты, сырдтæ сæ м æ ввахс æ рбацыдысты хъусынмæ, кæ лмытæ хуынчъытæ й рабырыдысты, дæ ттæ сæ хъырныдтой, мæ ргътæ сæ сæ рмæ тахтысты, хъуыстой уым Царциаты зарджытæ м. Бæ лæ стæ сæ хи бæ рзонддæ р систой, цæ угæ дæ ттæ дзагдæ рæ й цыдысты, хур сæ м йæ цæ стæ нгас скодта, мигътæ хæ хты сæ ртæ й кастысты æ мæ æ гас æ рдз райхъал и.

Фæ цис та зард дæ р æ мæ ногæ й рæ гъытæ райдыдтой цæ уын фынгтыл. Не ’мбæ рстой Царциаты хин ми нæ уæ ларв цæ рджытæ, нæ Донбеттыртæ. Къуыри ахаста куывд. Къуырийы дæ ргъы Царциатæ стырæ й — чысылмæ, усæ й — лæ гæ й, лæ ггад кодтой се ’рхонгæ адæ мæ н. Зæ ххыл сæ бадын нæ уагътой. Царциатæ сæ хиуыл ауæ рстой: кæ м æ фсонæ й-æ фсонмæ, кæ м æ ндæ р исты хуызы.

Къуыри сæ ххæ ст и æ мæ та Царциатæ загътой:

— Абон нæ фæ хицæ нгæ нæ н бон у æ мæ бануазæ м быцæ уы нуæ зтæ й.

Царциатæ æ вдгæ йттæ анызтой, афтæ алкæ мæ дæ р авæ рдтой æ мæ сау расыг систы се ’ппæ т дæ р.

Уæ ларв цæ рджытæ ма Донбеттыртимæ хыл дæ р æ рхъавыдысты. Уæ д Царциатæ хины нуæ зт бадардтой фæ стаг хатт сæ æ рхонгæ адæ мæ н æ мæ сын лæ вæ рттæ кодтой. Æ рхонгæ адæ м арфæ тæ гæ нæ г систы Царциатæ н. Царциаты сыхтæ й куы рахызтысты, уæ д æ рхонгæ адæ м хæ удтытæ байдыдтой.

Царциатæ м бирæ æ нæ ус лæ ппутæ уыдис. Уыцы æ нæ ус лæ ппутæ, се ’рхонгæ адæ м цы чызджытимæ æ рцыдысты, уыдоны сæ хицæ н бакъаддæ ртæ кодтой. Чи уæ ларвон чызг акодта йæ хицæ н, чи Донбеттырты чызджы. Афтæ мæ й Царциаты фæ сивæ дæ й иу æ нæ ус нал баззадис. Бамбæ рстой ма æ рхонгæ адæ м Царциаты хин, фæ лæ байрæ джы ис. Бирæ тæ мæ ствæ лдæ гъдæ й фæ цыдысты, бирæ тæ та фидаугæ бакодтой.

Афтæ уыди Царциаты æ рхуынд.