Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Бруцеллез диагнозын анықтау стандарты
|
|
| Бруцеллезге кү мә ндану | Бруцеллездің болуы ық тимал | Дә лелденген бруцеллез |
| Жедел жә не жеделдеу бруцеллез Жедел немесе жеделдеу ағ ымдағ ы ауру келесі клиникалық кө ріністерімен сипатталатын: Жалпы нышандар: - ремиттирлеуші, толқ ын тә різді, гектикалық қ ызба, аурудың алғ ашқ ы кү ндерінде науқ астың жалпы жағ дайы қ анағ атты; - ү лану симптомдары (ә лсіздік, шаршағ ыштық, тә бетінің тө мендеуі, бас ауруы) ауру ұ зақ қ а созылғ анда қ алыптасады; - айқ ын қ алтырау тершең дікке аусады (ә сіресе тү нде); - лимфаденопатия (барлық топтағ ы лимфа тү йіндердің ұ лғ аюы: олар майда, ауру сезімсіз, қ озғ алыс қ асиеті бар) - гепатомегалия жә не спленомегалия - дене салмағ ын жоғ алту - лейкопения, салыстырмалы лимфоцитоз, ЭТЖ жоғ арлауы Жергілікті кө ріністер (минимум ретінде атағ андардың біреу немесе бір нешеуі): - полиартронейромиалгиялар, оссеалгиялар (ә р тү рлі интенсивтілігінде жә не орналасуында); - кей бір науқ астарда қ айталама генерализацияланғ ан жағ дайларда организмнің сенсибилизациясы ө ршігенде (жедел бруцеллез кезінде), барлық науқ астарда (жеделдеу бруцеллез кезінде) ә р тү рлі ағ заларда ошақ ты қ абыну процесстердің қ алыптасуы, олар инфекциялық -аллергиялық жә не септико-метастатикалық сипатта болады Біріншілік-созылмалы бруцеллез: - 6 айдан артық созылатын, ә лсіз белсенділігімен сипатталатын ауру Жә не - полиартронейромиалгиялар, оссеалгиялар (ә р тү рлі интенсивтілігінде жә не орналасуында), олар ә р тү рлі қ олайсыз жағ дайлардың ә серінен ө ршиді; - парасимпатикалық вегетативті ө згерістер (гипотония, тері жабындыларының қ ұ рғ ақ тығ ы немесе майлығ ы, тері трофикасының, терморегуляцияның бұ зылыстары, дермографизм ө згерістері, аяқ, қ ол ұ щтарының дірілі, вегетативті-тамырлық сынамалардың бұ зылыстары – ортостатикалық, кө з-жү ректік, Бирбаир вегетативті нү ктелердің ауру сезімі, вагоинсулярлы криздер жә не т.б.) - Метеосезімталдық - алақ андардың, табандардың гипергидрозы -Лимфаденопатия; -Гепато- жә не спленомегалия; -бастың ауруы, айналуы, қ ұ лақ тың шуылдауы; -ұ йқ ының бұ зылуы, естіліктің тө мендеуі; - кө ң іл кү йінің тө мендеуі, тез ө згеруі (лабильность), астено-невротикалық, депрессивті синдромдар - пролиферативті, дегенеративті-дистрофиялық сипаттағ ы ошақ ты кө ріністер -дене температурасы жиі қ алыпты немесе субфебрилді (кешке қ арай). Екіншілк – созылмалы бруцеллез– бұ рын жедел немесе жеделдеу бруцеллезбен ауырғ ан науқ аста аурудың ұ зақ тығ ы 6 айдан артық созылады Жә не -аурудың толқ ын тә різді ағ ымы, ө ршу кезең і ремиссия кезең імен ауысып ө теді - дене температурасы фебрилді жә не субфебрилді (суб- жә не декомпенсация сатыларында) немесе қ алыпты (компенсация сатысында) -айқ ын емес қ алтырау сосын терлеу (суб- жә не декомпенсация сатыларында), алақ андар мен табандардың гипергидрозы (компенсация сатысында) - аурудың ө ршуі ә р тү рлі қ олайсыз жағ дайлардың ә серінен дамиды (салқ ын тигізу, жоғ ары физикалық жә не ойлық кү ш тү сү ру, кү нге қ ыздыру, сауна қ абылдау, термиялық ә сері бар физиотерапевтикалық емін қ абылдау, жү ктілік, жү ктіліктен босану, қ осымша аурулардың қ алыптасу, стрессті жағ дайлар, белок жетіспеітін тамақ тану жә не т.б.); - ә лсіздік, шаршағ ыштық, тә бетінің тө мендеуі, ұ йқ ының бұ зылуы; - кө ң іл кү йінің тө мендеуі, тез ө згеруі (лабильность), астено-невротикалық, депрессивті синдромдар - бастың ауруы, айналуы, қ ұ лақ тың шуылдау; естіліктің тө мендеуі; - Лимфаденопатия (инфекциялық процесстің белсең ділігінде) -Гепато- жә не спленомегалия (инфекциялық процесстің белсең ділігінде) - ә р тү рлі ағ заларда ошақ ты қ абыну процесстер: олар инфекциялық -аллергиялық жә не септико-метастатикалық сипатта болады (инфекциялық процесстің белсең ділігінде) жә не пролиферативті, дегенеративті- дистрофиялық сипатта болады (белсең діліксіз инфекциялық процесс) - лейкопения, салыстырмалы лимфоцитоз, ЭТЖ жоғ арлауы (инфекциялық процесстің белсең ділігінде), анемия. | · Ауру бруцеллезге кү мә ндануғ а сә йкес жә не · 7-30 кү н арасында дамитын ауру келесі эпидемиологиялық мә ліметтермен байланысатын (минимум біреуімен): - малшаруашылық жұ мыстармен айналысу (мал тө лдегенде кө мек кө рсету, жү н қ ырқ ү, мал қ ораларын тазарту, ремонт жасау жә не т.б.); - жұ мыс істеу (ет, сү т комбинаттары, жү нді ө ндейтін мекемелер, тері ө ндейтін ә не т.б.); - мал кү ту; - мал сою, ет бө лшектеу, ішек-қ арын тазарту, ет сату, еттен тағ ам дайындау жә не т.б); -щикіжә не ә бден ө нделмеген ет, сут тағ амдарын (сү т, кілегей, қ аймақ, ірімшік, сү збе, ет, фарш, шашлык жә не т.б.) қ абылдау; -жү н, мамық, тері ө ндегенде - зерттеуханада бруцелланың дақ ылы мен жұ мыс істеу, - эндемиялық, бруцеллез бойынша қ олайсыз аймақ тарда тұ ру; - дә лелденген адамдардың немесе малдың бруцеллезбен ауырғ анымен байланысты эпидемиологиялық жағ дайда болу; - Хеддльсон реакциясының, Роз-Бенгал немесе Бюрне сынамаларының «оң» нә тижелері Ауру бруцеллезге кү мә ндануғ а сә йкес жә не ө мір бойы келесі эпидемиологиялық мә ліметтермен байланысатын (минимум біреуімен): (жедел жә не жеделдеу бруцеллезді қ ара) Ауру бруцеллезге кү мә ндануғ а сә йкес жә не 3-5 жыл аралығ ында келесі эпидемиологиялық мә ліметтермен байланысатын (минимум біреуімен): ((жедел жә не жеделдеу бруцеллезді қ ара) | Ауру бруцеллезге кү мә ндануғ а жә не/немесе бруцеллездің болуы мү мкіндігінде сә йкес Жә не -бруцелла дақ ылын қ аннан немесе басқ а биологиялық субстраттан бө ліп алу; - ИФА «оң» нә тижесі (G классына жататын антиделелерді анық тау); -полимеразды тізбелі реакцияның «оң» нә тижесі (real time); -Райт реакциясының «оң» нә тижесі (1: 50), титрдың екі есе жоғ арлауы; - аггрегатгемагглютинация реакциясының «оң» нә тижесі; -антиген нейтрализация реакциясының «оң» нә тижелері а; - тікелей гемагглютинация реакциясының «оң» нә тижесі (1: 100 жә не жоғ ары); -цистеин сынамасында IgG-антиденелерін анық тау; -комплемент байланыстырушы реакциясының (2-меркаптоэтанол тесті) «оң» нә тижесі; -бруцелла антигенін байланыстырушы лимфоциттерді анық тау ә дісінің «оң» нә тижесі; -Кумбс сынамасының «оң» нә тижесі · Ауру бруцеллезге кү мә ндануғ а жә не/немесе бруцеллездің болуы мү мкіндігінде сә йкес Жә не - полимеразды тізбелі реакцияның «оң» нә тижесі (real time); - тікелей гемагглютинация реакциясының «оң» нә тижесі (1: 100 жә не жоғ ары); -Кумбс сынамасының «оң» нә тижесі -аггрегатгемагглютинация реакциясының «оң» нә тижесі; - антиген нейтрализация реакциясының «оң» нә тижесі; - комплемент байланыстырушы реакциясының (2-меркаптоэтанол тесті) «оң» нә тижесі; - ИФА «оң» нә тижесі (G классына жататын антиделелерді анық тау); - бруцелла антигенін байланыстырушы лимфоциттерді анық тау ә дісінің «оң» нә тижесі; -цистеин сынамасында IgG-антиденелерін анық тау; -Райт реакциясының «оң» нә тижесі (1: 25); -бруцелла дақ ылын қ аннан немесе басқ а биологиялық субстраттан бө ліп алу (ө те сирек); |
Емдеуі. Жедел, жеделдеу, біріншілік- созылмалы бруцеллезбен ауыратын науқ астар ауруханада емделеді. Екіншілік-созылмалы бруцеллезбен ауратын науқ астар субкомпенсация жә не декомпенсация сатыларында ауруханада емделеді.
Этиотропты ем. Антибактериалді препараттарды қ олдану бруцеллездің комплексті емінде маң ызды орын алады. Антибиотиктердің аурудың бактериемия кезең інде жә не метастазды ошақ тар пайда болғ ан кезең інде терапевтік ә сері жоғ ары болу керек. Ә сіресе антибиотиктердің жасушалардың ішіне ену қ асиеті жоғ ару болуы керек, себебі аурудың жиі кездесетін созылмалы тү рлерінде қ оздырғ ыш грануламалардың ішінде орналасады.
Бруцеллез кезіндегі этиотропты емінің 2 ережесін сақ тау тиісті
1. 2 антибиотик тағ айындау
2. кү рс ұ зақ тығ ы 6-8 апта
БДЖҰ ұ сынысы бойынша доксициклин жә не рифампицин, немесе доксициклин жә не стрептомицин, гентамицин, бисептол тағ айындау қ ажет.
Бірақ, Қ азақ стан республикасында туберкулезге қ арсы препараттарды басқ а аурулар кезінде қ олдануғ а тиім салынғ ан. Сондық тан қ азіргі жадайда доксициклинмен фторхинолондарды тағ айындаймыз.
С трептомицин сульфаті, басқ а аминогликозидтер (канамицин, мономицин) тек қ ана жасушадан тыс орналасатын бруцеллаларғ а ә сер етеді. Сондық тан бұ л препаратты бактериемия сатысында басқ а жасушаның ішіне енетін антибиотиктермен бірге қ олдануғ а болады. Стрептомицин бұ лшық ет ішіне енгзіледі 0, 5 г тә улегіне 2 рет. Препараттың ототоксикалық, нефротоксикалық жанама ә серлері бар. Сонғ ы жылдары бруцеллалардың стрептомицинге тұ рақ тылығ ы пайда болды (2, 1%). Сондық тан бұ л препарттың қ олдануы шектелген.
Канамицин бұ лшыкет ішіне енгзіледі 0, 5 г тә улегіне 2 рет. Препараттың ототоксикалық, нефротоксикалық (протеинурия, гематурия, лейкоцитурия, цилиндрурия) жанама ә серлері бар. Қ азіргі жағ дайда бұ л препарат бруцеллездің емінде қ олдануы шектелген.
Бруцеллалардың гентамицинге жоғ ары сезімталдылығ ы бар. Ә сіресе бұ л препаратты иммундытапшалық тары бар науқ астарғ а тағ айындағ ан жө н. Гентамицинді 0, 08 г тә улігіне 3 рет 10-14 кү н бойы қ олдануғ а болады.
Бұ рын бруцеллез кезінде терациклиндер кең қ олданғ ан. Олар бактериалді жасушаның ішінде жиналады. БДДҰ ұ сыныстары бойынша бруцеллездің емінде тетрациклиндер стрептомицинмен бірге 3-6 апта бойынша қ олданылғ ан. К.Б.Қ ұ рманованың зерттеулері бойынша тетрациклиннің қ абылдау кестесі – 20 кү н бойы 0, 5 г тә улігіне 4 рет. Қ азір терациклиннің орнына жартылай синтетикалық препарат доксициклин ауыз арқ ылы 0, 1 г тә улігіне 2 рет қ олданылады. Доксициклин рифампицинмен бірге қ олданылады.
Рифампицин 0, 3 г тә улігіне 2-3 рет. Бұ л препараттың бактериоцидты ә сері жә не жасушаның ішіне ену қ асиеттері бар. Бірақ сонғ ы кездері бруцелллалрдың бұ л препараттқ а қ арсы тұ рақ тылығ ы пайда болғ ан.
БДДҰ (1986) ұ сыныстары бойынша доксициклинді 0, 2 мг тә улігіне 45 кү н бойы рифампицинмен бірге 0, 9 мг тә улігіне 45 кү н бойы немесе доксициклинді 0, 2 мг тә улігіне 45 кү н бойы стрептомицинмен бірге 1, 0 г тә улігіне 21 кү н бойы тағ айындау қ ажет.
К.Б. Қ ұ рманованың зерттеулері бойынша келесі схема нә тижелі болғ ан: доксициклинді 0, 2 мг тә улігіне 20 кү н бойы рифампицинмен бірге 0, 6 мг тә улігіне 20 кү н. 88, 2%жағ дайда науқ астардың сауығ ы анық талғ ан. Антибиотиктерді ұ зақ уақ ыт пайдаланғ ан жағ дайда олар иммунитеттің кү шін тө мендетіп организмнің бруцелланы аластау кү шін кемітеді. Ә р тү рлі зерртеулердің нә тижелері бойынша 20-кү ндік курспен салыстырғ анда 45-кү ндік курстың айырмашылығ ы жоқ. Н.Д. Беклемишевтің пікірі бойынша, қ оздырғ ышты аластайтын антибиотик емес иммунды жү йе. Сол себептен бруцеллез кезінде антибиотиктерді қ абылдау курс ұ зақ тығ ын 20-30 кү нмен шектеу қ ажет.
Сонғ ы жылдары фторхинолондар тү зілді. Бұ л препараттардың in vitro бруцеллаларғ а қ арсы жоғ ары активтілігі анық талғ ан. Бірақ бруцеллезбен ауыратын науқ астардың емінде бұ рын қ олданбағ ан. Сондық тан біз осы препарттардың клиникалық тиімділігін зерттедік. Біздің мә ліметтеріміз бойынша, фторхинолондар бруцеллез кезінде ең тиімді препараттар болып шық ты. Оларды бруцеллездің барлық тү рлерінде қ олданү ғ а қ ажет, себебі фторхинолондар бруцеллаларғ а қ арсы жоғ ары бактерицидті ә сер етеді жә не маң ызды қ асиеті - жасушалардың ішіне, ә сіресе фагоциттердің ішіне жақ сы енеді. Сондық тан фторхинолондарды бруцеллездің жедел тү рлерінде, ә сіресе созылмалы тү рлерінде жә не монотерапия ретінде қ олдануғ а болады.
Фторхинолодардың келесі схемаларын ұ сынамыз: флероксацин (хинодис) 400 мг тә уелігіне 2 рет, пефлоксацин (абактал) 400 мг тә уелігіне 2 рет, ципрофлоксацин (цифлоксинал) 500 мг тә уелігіне 2 рет, офлоксацин (заноцин) 200 мг тә уелігіне 2 рет, левофлоксацин (таваник, локсоф) 500 мг тә уелігіне 1 рет. Фторхинолондарды 10 кү н бойы тамыр ішіне енгізіп, сосын 10 кү н бойы ауыз арқ ылы тағ айындауғ а болады. Бірақ, фторхинолондардың тиімділігі қ абылдау ә дісіне қ арамай ө те жоғ ары денгейде болады. Жедел бруцеллез кезінде емдеу курсының ұ зақ тығ ы 20 кү н, созылмалы бруцеллез кезінде – 30 кү н, ал бірнеше (ү шеу жә не одан артық) ошақ тардың (локалді қ абыну процестер) болуында, жә не олардың септико-метастатикалық сипатта болуында, ОЖЖ-ның (менингит, менингоэнцефалит, миелит), омыртқ алардың (спондилит, спондилодисцит), жыныс жү йенің (орхит) зақ ымдануында емдеу курсын 45 кү нге дейін ұ зарту қ ажет, немесе доксициклин, рифампицинмен бірге тағ айындауғ а болады.
Антибиотиктер аурудың патогенез сатысына байланысты пайдаланады. Антибиотиктердің ішінде жедел жә не жеделдеу сатыларында екі антибиотикті қ олдану қ ажет: доксициклинге рифампицин, гентамицин, нетромицин, левомицетин қ осып, немесе фторхинолондарды (ципрофлоксацин, пефлоксацин, флероксацин, левофлоксацин) монотерапия ретінде пайдалануғ а болады. Ал созымалы бруцеллезді фторхинолондармен емдеу керек, себебі олар жасушалардың ішінде мекендеген бруцелларғ а қ арсы бактериоцидті ә серін атқ арады.