Клиникалық көріністері. Псевдотуберкулездің клинико-патогенетикалық жіктелуі

Кестеде келтірілген.

№12 кесте

Псевдотуберкулездің клинико-патогенетикалық жіктелуі

Ауру бірнеше кезең нен тұ рады: жасырың кезені (3-18 кү н), бастпапқ ы кезең (1-3 кү н), ө ршу кезең і (3-6 кү н), айығ у кезең і. Аурудың жедел, жеделдеу, созылмалы тү рлерін ажырату керек. Аурудың созылмалы тү рі ү здіксіз, толқ ын тә різді, рецидивті ағ ымымен ө туі мү мкін. Жасырың кезеннен кейін ауру кө бінесе жедел басталады (80%). Бірден дене қ ызуы кө теріледі, науқ ас тоң ады, басы аурады, ә лсізденіп тә беті қ ашады, бү кіл денесі, бұ лшық еттері, буындары, бел аймағ ы аурады. Біраз адамның іші аурып, ө тіді, қ ұ су пайда болады. Енді біреулерінің жұ тынғ анда тамағ ы ауырады. Аурудың клиникалық кө ріністері қ оздырғ ыштың мө лшеріне, организмге ену қ ақ пасының орналасуына, берілу жолдарына жә не организмнің иммунды жаубаның кү шіне байланысты (№ 9 кесте).

Науқ астың тү рі осы ауруғ а тә н ө згереді: беті, мойыны, кө зі қ ызарады, ісінкі тартады. Бірақ мұ рын-ерін ү шбұ рыштығ ы керісінше соғ ын тартып бозарады. Ұ шық шығ уы, тамағ ының ісіп не қ ызаруы жиі кездеседі, таң дайында бө ртпелер пайда болады – энантема. Аурудың кө пшілігінде тұ мау-сузектің барлық белгілері кө рініс береді: мұ рын бітеді, жө теледі, тамағ ы аурады. Демек айтылғ ан белгілер бір жағ ынан гриппке, екінші жағ ынан скарлатинағ а, ұ қ сас болып келеді. Ауру басталғ аннан кейін 1-4 кү н ішінде денеге бө ртпе шығ ады ә ртү рлі кө лемде: дақ, нү кте тә різді ұ сақ, біреуде қ ызылшадағ ы, біреуде қ ызамық тағ ы бө ртпелерге ұ қ сайды. Бө ртпелер табиғ и қ артпалар аймағ ында, аяқ -қ олдың бастарында, буын тұ старында қ оюланады, бө ртпеге симметриялық орналуы тә н, бетте сиректеу кездеседі. Бө ртпе тез пайда болып, тез жойылып кетуі мү мкін, науқ ас жатқ анда білінбейді, ал тұ рғ анда анық кө рінеді. Бұ л кезде «шымшу», Пастия симптомдары табылады. 2-3 аптадан кейін бө ртпе шық қ ан жерлердегі дененің терісі тү лейді. Аурудың жалпы улану белгілерінің жә не ошақ тық белгілерінің дамуы жоғ арғ ы дең гейіне жетеді. Аурудың аур тү рінде сепсистің барлық белгілерін анық тауғ а болады.

Шеткі қ анда: нормоцитоз, лейкопения анық талады, лейкоцитоз сирек кездеседі.

Балаларда ауру продромсыз ө те тез басталады; скарлатина тә різді бө ртпе ерте жә не жиі кездеседі; тыныс жолдары жиі зақ ымданады, жедел респираторлы инфекцияғ а ө те ұ ксас ө теді; ас қ орыту жолдарының қ абыну процестері ересектерге қ арағ анда жие кездеседі; лимфа жуйесі кө бірек ө згереді, неше тү рлі лимфадениттермен қ атар гепатит, аппендицит жиі кездеседі.

Псевдотуберкулездің клиникалық ерекшеліктері:

1. Патогенезге сә йкес инфекциялық процеске барлық ішкі ағ залар мен жү йелер қ атысатын болғ андық тан аурудың сыртқ ы кө ріністері полиморфты.

2. Бір науқ аста бір мезгілде бірнеше жү йенің зақ ымдануының белгілері анық талып кө п-жү йелі процесс дамиды.

3. Асқ орыту жү йесі патологиялық процеске міндетті тү рде ұ шырайды, себебі қ оздырғ ыш алиментарлы жол арқ ылы беріледі. Сондық тан науқ астарда осы жү йе бойынша ө згерістерді анық тап сұ рау қ ажет.

Осы айтылғ ан қ орытындыдан бұ л ауруғ а диагноз қ оюдың қ иындығ ы туындап отыр.

Диагностикасы. Псевдотуберкулез диагнозын анық тау стандарты №13 кестеде келтірілген.

Лабораториялық ә дістер:

1. Бактериологиялық ә діс. Кө мей мен жұ тқ ыншақ жағ ындысын, қ анды, зә рді, нә жісті қ оректі орталарғ а себіп термостат арқ ылы емес, тоң азытқ ыш арқ ылы ө сіреді. Осымен қ атар операциядан кесіліп алынғ ан материалдар, кө к ө ністер, су қ олданылады. Бірақ қ оздырғ ыш ө те жай ө седі (10 кү н).

2. Серологиялық реакциялар – тікелей емес агглютинация реакциясы, гемагглютинация, бактериальды лизис, имуноферменттік анализ қ олданылуда.

3. Жаң адан енгізілген арнайы антиген байланыстырушы лимфоциттер анық тау ә дісі иммунды диагностикағ а жатады.

1. Емдеуі. Этитропты ем: антибиотиктердің ішінде левомицетин, фторхинолондар, цефалоспориндер температура қ алпына келгеннен соң тағ ы да 5 – 10 кү н беріледі. Аурудың ауыр тү рінде цефалоспориндермен бірже фторхинолондарды тағ айындау қ ажет. Патогенетикалық ем: дезинтоксикация кезінде, кристаллоидты ертінділер, менигеальды синдром болса – дегидратация қ атар жү ргізіледі, аллергиямен кү ресу, геморрагиялық ө згерістерге жол бермеу, қ ан тамырларының қ абырғ асын жарақ аттанудан қ орғ ау, гепатит болса гепатитті емдеу. Оң жақ илеоцекальды бұ рыштағ ы ө згерістедің кө бі терминалді илеит, мезаденит, тифлит, аппендицит операция жолымен емдеуді қ ажет етеді.
2. Аурудың алдын алу санитарлық ағ арту шараларын іске асыру.

№13 кесте