Дәріс13. Ірімшік және ірімшік бұйымдарын өндіретін жабдықтар

Дә ріс жоспары:

1. Ірімшік ө ндіру ә дістері.

2. Ірімшік ө ндіру жабдық тары.

Технология бойынша iрiмшiк ө ң дiрудiң ең бiрiншi операциясы, ол сү ттi ұ йыту, ұ йытындыны ө ң деу жә не сарысуды бө лу.

Iрiмшiк екi ә дiспен ө ң дiрiледi:

- бiрiншiсi дә стү рлi, қ алыптасқ ан немесе классикалық, ол майлығ ы кә дiмгi нормағ а келтiрiлген сү ттен жасалады;

- - екiншiсi бө лiп жасау ә дiсi, ол майлығ ы кә дiмгi сү ттi кiлегей бө лгiш сепараторларында сепарациялау, майсыздандырылғ ан сү ттен жасайды.

Іалыптасқ ан ә дiс бойынша ол жү ргiзiледi:

а) ү здiктi жұ мыс iстейтiн аппараттарда – iрiмшiк ванналарда жә не iрiмшiк дайындағ ыштарда;

б) ү здiксiз жұ мыс iстейтiн аппараттарда – кө п секциялы iрiмшiк дайындағ ыштарда жә не коагуляторларда.

Iрiмшiктi бө лiп жасау ә дiсiмен ө ң дiргенде сү ттi ұ йыту ү шiн сыйымдылық тар қ олданылады, ал сарысуды ұ йытындыдан бө лiп алу ү шiн арнайы iрiмшiк бө лгiш сепараторлар қ олданылады.

Қ алыптасқ ан ә дiспен сарысуды бө лу, сү т ұ йытқ ыш жабдық тардын конструкциясына байланысты. Iрiмшiк науаларын қ олданғ анда сарысуды пресс – арбамен немесе ұ йытқ ыны престейтiн арнайы науа кө мегiмен бө ледi. Iрiмшiк жасағ ышты қ олданғ анда сарысу престiк науа арқ ылы бө лiнедi.

Келесi операция ол iрiмшiктi суыту. Онда суытқ ыштар қ олданылады.

Iрiмшiктi бө лу ә дiсiмен майсыздандырғ анда, суытқ ышта суытылғ ан iрiмшiк аралыстырғ ышқ а тү седi, онда кiлегеймен белгiлi пропорцияда араласады.

Iрiмшiктi бө лшектеп ө лшеу, орау ө ң дiрудiң соң ғ ы оперрациясы болып табылады. Оны автоматтармен салмағ ы 250 жә не 125гр. бө лшектеп пергамент қ ағ азына тө рт бұ рышты брикет тә рiздi орайды.

Сү т зауттарында iрiмшiктiн бiр бө лiгiн басқ а ә ртү рлi бұ йымдар шығ аруғ а қ олданылады.

Iрiмшiктi жасау кезiнде сү ттi ұ йыту ү шiн ВК-1, 0 жә не ВК-2, 5 (1 сурет) iрiмшiк науаларын қ олданады. Осы науалар цилиндрлi тұ рық тан, ыстық су беретiн немесе суық су шығ аратын қ ысқ а қ ұ быр мен жылу алмастырғ ыш жейдеден, ө нiмдi шығ аратын шиберлi краннан жә не тө рт тiректен тұ рады.

Бiрiншi науа пресс-арбамен, ал екiншiсi сиымдылығ ы 700 л. iрiмшiк престегiш науамен жабдық талғ ан.

1 сурет. Iрiмшiк науасы.

1 – кран; 2 – тiрегiш аяқ тары; 3 – воронкасы; 4 – штуцер;

5 – бу шығ аратын кран; 6 – ағ ызатын штуцер; 7 – тұ рық.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Ірімшік ө ң деу қ андай ә дістермен жү ргізіледі?

2. Қ алыптасқ ан немесе дә стү рлі ә діспен ірімшік бө лу ә дісі туралы тү сіндіріп берің із?

3. Бө лу ә дісімен ірімшік алу принципін тү сіндірің із?

Ұ сынылатын ә дебиет:

4.1.1. Пелеев А.И. «Технологическое оборудование мясной промышленности». М.: Пищевая промышленность, 1971.

4.1.2. Ш. Тілегенов, Кү зембаев, Н. Ө серов «Тамақ тану кә сіпорынының жабдық тары» Ы. Алтынсарин атындағ ы Қ азақ тың білім академиясының Республикалық баспа кабинеті, 1999 ж., 253 бет.

4.1.3. Сурков В.Д., Липатов Н.Н., Золотин Ю.П. «Технологическое оборудование молочной промышленности». М. «Легкая и пищевая промышленность», 1983. – 431с.

4.1.4. Ивашов В.И. «Технологическое оборудование мясной промышленности» Часть 1. М. Колос 2001 – 552 с