Ферментативтік катализдің жылдамдығына субстрат пен фермент-тің концентрацияларының әсері.

Субстраттың концентрациясының жоғ арылауынан реакция жылдамдығ ы алғ ашқ ыда артады, себебі ферменттің активті орталық тары субстратпен толтырылады, ал субстрат концентрация жоғ арылағ анда, ферменттің активті орталығ ы толық қ анық қ андық тан, реакция жыл-дамдығ ы ө згермейді. Реакция жылдамдығ ының фермент концентра-циясына тә уелділігі тура пропорционал артады. Себебі ферменттің концентрациясы артқ ан сайын оның активті орталық тары да кө бейеді.

Бә секелес ингибрлену, мысалдар.

27.Бә секелес емес ингибрлену, мысалдар.

Ферменттердің жіктелуі мен номенклатурасы. Ферменттердің жіктелуі мен номенклатурасы.

Реакция арнайылық тарына қ арай барлық белгілі ферменттер 6 класқ а жіктеледі:

1. Оксидоредуктазалар – тотығ у-тотық сыздану реакцияларын тездетеді.

2. Трансферазалар – атомды немесе атомдар тобын бір заттан екінші затқ а тасымалдайды.

3. Гидролазалар – судың қ атысуымен кү рделі заттардың жай заттарғ а дейін ыдырауын катализдейді.

4. Лиазалар – кү рделі заттарды судың қ атысуынсыз ыдыратады.

5. Изомеразалар – изомерлену реакцияларын катализдейді.

6. Лигазалар немесе синтетазалар – АТФ-ті пайдалану арқ ылы синтездеу процестерін жү ргізеді.

Ә рбір класс топқ а, ал ол топшағ а, ол топшадағ ы тұ рғ ан орындарына қ арай жіктеледі.

Ферменттің аталуы субстраттың атына –аза жалғ ауы қ осыла, немесе катализдейтін реакцияның атына – аза жалғ ауы қ осыла аталады.

Гликозидазалар, ө кілдері, қ андай ас қ орыту сө лінде кездеседі, катализдік ә сері. Гликозидазалар, ө кілдері, орналасуы, каталитикалық ә сері.

Гликозидазалар топшасы гликозидтік байланыстарды ү зеді, жасуша-ларда, тағ ам қ орытатын сө лдерде болады, бірақ асқ азан сө лінде бол-майды. Ө кілдері: амилаза- крахмал мен гликогенді мальтозағ а дейін ыдыратады; мальтаза мальтозағ а ә сер етіп оны екі молекула глюкозағ а дейін ыдыратады; сахараза сахарозаны глюкоза мен фруктозағ а дейін ыдыратады; лактаза лактозаны глюкоза мен галактозағ а дейін ыдыратады; g- амилаза гликогенді глюкозағ а дейін ыдыратады.

Эстеразалар, ө кілдері, қ андай ас қ орыту сө лінде кездеседі, катализдік ә сері. Эстеразалар, жіктелуі, ө кілдері, каталитикалық белсенділігі, таралуы.

Эстераза тобы 6 топшағ а бө лінеді. Карбон, қ ышқ ылдарының эфир-лерінен тұ ратын эстеразалар липидтердің кү рделі эфирлерін гидролиз-дейді. Ө кілдері:

1) липазалар, тағ ам қ орытатын сө лдерде кең қ олданылады(асқ азан, ұ йқ ы безі, ішек), липидтердің гидролизін тездетеді(ТАГ);

2) фосфолипазалар, фосфолипидтердің гидролизін тездетеді. Фосфоэсте-разалар фосфор қ ышқ ылынан қ ұ ралғ ан кү рделі эфирлік байланыстар-ды ү зеді. Ө кілдері: глюкоза-6-фосфатаза, АТФ-аза, ФДЭ-аза жә не т.б.

Пептидгидролазалар, ө кілдері, қ андай ас қ орыту сө лінде кездеседі, катализдік ә сері. Пептидазалар(пептидгидролазалар), қ ұ рылымы, жіктелуі, каталити-калық ә сері, орналасуы.

Пептидгидролазалар топшасы белоктарғ а ә сер етеді жә не пептидтік байланыстардың ү зілуіне мү мкіндік туғ ызады. Ол 2 топшадан тұ рады:

- эндопептидазалар- белок молекуласының ішкі жағ ындағ ы пептидтік байланыстарды ү зіп оны полипептидтерге дейін ыдыратады;

- экзопептидазалар- полипептидтердің соң дарындағ ы пептидтік байланыстарды ү зіп оларды амин қ ышқ ылдарына дейін гидролиздейді.