Магнус эффектісі.

Егер цилиндрді ағ ынғ а кө лденең етіп орналастырсақ, оғ ан ағ ын тарапынан кедергі кү ші ә сер етеді. Ал егер цилиндр ө з осі бойымен айналатын болса, онда цилиндрге ә сер ететін кө теру кү ші де пайда болады. Магнус эффектісіне кө лбеу жазық беттен сырғ анап тү скен жең іл цилиндрдің қ ұ лау траекториясын бақ ылау арқ ылы оң ай кө з жеткізуге болады. (4.32 сурет) Цилиндрдің стол астына тү суге ұ мтылуы цилиндр осінің қ озғ алыс жылдамдығ ына перпендикуляр бағ ытталғ ан F кү шінің бар екендігін кө рсетеді. Бұ л кү ш цилиндрдің тұ тқ ыр ауада айналауының нә тижесінде пайда болады жә не бұ л қ ұ былысты Магнус эффектісі деп атайды.

Цилиндр айналғ ан кезде шекаралық қ абаттағ ы ауаның бө лшектерінің ө зімен алып кетеді. Сонымен бұ л қ ұ былыс 4.33 суретте кө рсетілгендей болады. Айналмалы қ озғ алыстағ ы

4.32-сурет.

цилиндрдің бұ рыштық жылдамдығ ының артуы немесе ағ ын жылдамдығ ының артуы F кү шінің шамасын арттыратындығ ы есептеулерден кө рініп тұ р.

Кеме желкендерін айналмалы цилиндрмен (Флеттнер роторымен) алмастыруғ а ә рекет жасалынғ андығ ымен, Магнус эффектісі техникада кең кө лемде пайдаланылмауда. Бірақ доп пен айналатын спорттық ойындарда, доп қ ажетті траекториямен ұ шу ү шін оны айналысқ а келтіреді.

4.33-сурет.