Материалдық нүкте қозғалысын кинематикалық сипаттау

Координаталардың декарттық жү йесіндегі А нү ктесінің орны x, y, z координаталарымен немесе радиус –векторымен (ол координаталардың 0 санақ басынан А нү ктесіне қ арай жү ргізіледі) анық талады. Материалдық нү ктенің қ озғ алуымен оның координаталары да уақ ыт ө туімен ө згереді. Жалпы жағ дайда оның қ озғ алысы скалярлық тең деулер жү йесімен анық талады

(1)

осығ ан эквивалентті векторлық тең деу

(2)

(1) тең деулер (сә йкесінше (2) тең деу) материалдық нү кте қ озғ алысының кинематикалық тең деулері деп аталады.

Траектория – материалдық нү ктенің ө зінің қ озғ алысында таң дап алынғ ан санақ жү йесіне қ атысты сызатын сызығ ы. Бір дененің қ озғ алыс траекториясы ә ртү рлі санақ жү йесінде ә ртү рлі болуы мү мкін. Траекторияның тү ріне қ арай қ озғ алыстар мынадай болады:

- тү зу сызық ты қ озғ алыс,

- қ исық сызық ты қ озғ алыс.

Орын ауыстыру векторы – қ озғ алыстағ ы нү ктенің бастапқ ы орнынан берілген уақ ыт моментіндегі орынғ а жү ргізілген векторы (қ арастырылып отырғ ан уақ ыт ішіндегі нү ктенің радиус-векторының ө сімшесі) (2-сурет).

Жол ұ зындығ ы - берілген уақ ыт ішінде материалдық нү ктенің жү ріп ө ткен траекториясының АВ бө лігінің ұ зындығ ы. ∆ s=∆ s(t) – уақ ыттың скаляр функциясы.

Тү зу сызық ты қ озғ алыс кезінде орын ауыстыру векторы траекторияның сә йкес бө ліктерімен дә л келеді жә не орын ауыстыру модулі жү рілген жолғ а тең болады:

Егер траекторияның барлық нү ктелерін бір жазық тық та жатса, онда қ озғ алыс жазық деп аталады.