Жылдамдық және үдеу. Айнымалы қозғалыстың кинематикалық элементтері

Жылдамдық - қ озғ алыстың шапшаң дығ ын жә не оның берілген уақ ыт мезетіндегі бағ ытын анық тайтын векторлық шама.

Орташа жылдамдық - нү ктенің радиус-векторының ө сімшесінің уақ ыт аралығ ына қ атынасымен анық талатын векторлық шама:

(3)

Орташа жылдамдық векторының бағ ыты бағ ытымен сә йкес келеді (3-сурет).

Орташа жылдамдық тың модулі:

. (4)

Лездік жылдамдық – қ озғ алыстағ ы нү ктенің радиус-векторының уақ ыт бойынша бірінші туындысымен анық талатын векторлық шама:

. (5)

Лездік жылдамдық тың векторы траекторияғ а жү ргізілген жанама бойымен қ озғ алыс бағ ытына қ арай бағ ытталады (3-сурет).

Лездік жылдамдық тың модулі:

. (6)

Жылдамдық тың ө лшем бірлігі- 1 м/с.

Нү ктенің t₁ -ден t₂ -ге дейінгі уақ ыт аралығ ында жү рген жолының ұ зындығ ы мынадай интегралмен алынады: .

Ү деу – бірқ алыпсыз қ озғ алыс сипаттамасы; жылдамдық тың модуль жә не бағ ыт бойынша ө згеру шапшаң дығ ын анық тайды.

Орташа ү деу - жылдамдық ө згерісінің уақ ыт аралығ ына қ атынасына тең векторлық шама:

. (7)

Лездік ү деу - жылдамдық тың уақ ыт бойынша бірінші туындысымен анық талатын векторлық шама:

. (8)

Ү деу қ ұ раушылары:

- тангенциал, жылдамдық тың модуль бойынша ө згеру шапшаң дығ ын сипаттайды (жанама бойымен бағ ытталғ ан (4-сурет))

- нормаль, жылдамдық тың бағ ыт бойынша ө згеру шапшаң дығ ын сипаттайды (қ исық тық центріне қ арай бағ ытталғ ан (4-суретте)): .

Қ исық сызық ты қ озғ алыс кезіндегі толық ү деу. Тангенциал жә не нормаль қ ұ раушылардың геометриялық қ осындысына тең:

, . (9)

Ү деудің ө лшем бірлігі – 1м/с².

		Қ озғ алыс
		тү зу сызық ты бірқ алыпты айнымалы
	const	шең бер бойымен бірқ алыпты
const		қ исық сызық ты бірқ алыпты айнымалы