Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Ваныя ад кругляка колы. У майстра з адпа-
веднымі мастацкімі задаткамі такія вырабы маглі ўяўляць сабой сапраўдны твор наро- днай скульптуры, для дзяцей жа галоўнай быпа здольнасць такіх цацак рухацца ці вы- конваць нейкую іншую работу. Тэхнічнае вырашэнне гэтых задач не можа не здзівіць прастатой і арыгінальнасцю. Напрыклад, на тонкай дошчачцы-лапатцы ў кружок са- джалі фігуркі ў выглядзе куранят. Да іх ру- хомых шыек мацавалі ніткі, прапускалі іх пад дошчачку і завязвалі ў пучок, да якога В.А льшэўскі. Заяц. 1982. Дрэва, разь- ба. Мінск. Мастацкая апрацоўка дрэва падвешвалі грузік. Калі дошчачку пагой- дваць, кураняты па чарзе «дзяўбуць зе- рне». Такая цацка канца 19 стагоддзя з Го- мельшчыны ёсць у Дзяржаўным музеі эт- награфіі ў Санкт-Пецярбургу. Там жа захоўваюцца і «Кавапі» з Магіпёўшчыны, механізм дзеяння якіх агульнавядомы: аснову цацкі складаюць дзве гарызантапь- ныя планачкі, да іх як рычагі прымацаваны ногі фігурак. Калі верхнюю планачку пасоў- ваць управа-ўлева адносна ніжняй, фігуркі па чарзе б'юць малатком па кавадпе. На гэтым жа прынцыпе засноўваліся і іншыя цацкі парнага дзеяння: бараны б'юцца лбамі, мужык з мядзведзем пілуюць бер- вяно і інш. Папулярны ў колішнім народным побыце працэс распілоўкі бярвення на дошкі так- сама гірыцягваў увагу майстроў-цацач- нікаў. Адзін з варыянтаў уяўляў сабою піла- вальшчыка-адзіночку. 3 дошчачкі выразалі сілуэт накшталт чалавечай фігуры ў фас, у плечы ўстаўлялі дзве папачкі-рукі, а ў іх вертыкальна мацавалі «пілу» з трэскі. На ніжні завостраны канец яе надзявалі грузік М.Р ы ш к е в і ч. Селянін. 1987. Дрэва, разь- ба. Бешанкі Лідскага раёна. (напрыклад, звычайную бульбіну), які слу- жыў процівагай. Цацку ставілі на край стала, і яна паволі пагойдвалася, «піпавала на дошкі» ўяўнае бервяно. Больш складаную канструкцыю ўяўлялі парныя пілавальшчыкі, адзін з якіх стаяў на дошчачцы-аснове, другі — на перакладзі- не, што імітавала сталюгу для распіпоўкі бярвення. Праз яе стойкі і «піпу», за якую трымаліся фігуркі, прапускаўся каленчаты рычажок — у старажытнасці з палачак, пазней — з дроту. Калі круціць за рыча- жок — фігуркі заўзята «пілуюць». Бытавала і шмат іншых простых, але да- сціпных вырашэнняў: матылі махаюць кры- ламі, салдаты выстройваюцца ў шарэнгі, дзятлы дзяўбуць дрэва і інш. Агульная асаблівасць беларускай наро- днай драўпянай цацкі, пераш за ўсё ме- ханічнай, — гранічная абагульненасць і ўмоўнасць формаў. Фігуркі ў большасці выпадкаў плоскія, профільныя, вырашэнне сілуэтнае, схематызаванае. Як відаць, асноўнай задачай, якой кіраваліся майстры, Было не пластычнае вырашэнне (як, напры-
|