Зейнага, выставачнага прызначэння.

Да гэтага ж віду народнай драўлянай пла-

стыкі стылістычна далучаюцца і персанажы

народнага вандроўнага лялечнага тэатра —

Мастацкая апрацоўка дрэва

батлейкі. Уцалелыя яе ўзоры 19 стагоддзя

з усходу Беларусі (Дзяржаўны музей этна-

графіі ў Санкт-Пецярбургу) сведчаць, што

батлеечныя ляпькі вырашаліся крыху больш

вобразна і пазнавальна. Гэта тлумачыцца

іншай спецыфікай іх прымянення — не як

дзіцячай цацкі, а як персанажаў народнага

тэатра. Адсюль — пэўная дэталізацыя ры-

саў твару, імітацыя характэрнага адзення з

абрэзкаў тканін і інш. Праўда, вырашэнне

далёкае ад натуралізму, адчуваецца заўсё-

днае імкненне народных майстроў да аба-

гульнення, але пры гэтым кожная фігурка

вызначаецца яркай вобразнасцю і тыпажна-

сцю. Гэтымі прынцыпамі карыстаюцца су-

часныя майстры, якія не без поспеху спра-

буюць адрадзіць традыцыі старажытнага

народнага тэатра батлейкі.

* * *

Паўсюднае выкарыстанне дрэва як ма-

тэрыялу універсальнага, прыдатнага і для

будаўніцтва, і дпя вырабу разнастайных

прадметаў побыту, прылад працы, мэблі,

посуду, транспартных сродкаў і г.д., выпу-

І.С у пр у н чык. Свацця. 1984. Дрзва,

разьба, паліхромія. Цераблічы Столінскага

раёна. МСБК.

чае яго мастацкую апрацоўку на адно з

першых месцаў сярод іншых відаў наро-

днага мастацтва Беларусі. Па сутнасці, у гэ-

тых адносінах Беларусь не ўяўляе якога-не-

будзь выключэння ва ўсёй Еўропе, у ко-

жным разе ў лясной яе паласе. На дзіва

блізкія і прыёмы апрацоўкі матэрыялу, ха-

рактар разьбы, формы многіх вырабаў.

Пэўна, агульнаеўрапейскай асаблівасцю

можна лічыць перавагу скульптурна-плас-

тычных формаў вырабаў, у большай ці

меншай ступені падкрэсленых трохгранна-

Выемчатай разьбой геаметрычнага харак-

тару, таксама досыць блізкай на ўсёй тэры-

торыі Еўропы.

Аднак ступень пашырэння разьбы быпа

розная. Найбольш развітыя і дасканалыя яе

формы адзначаны ў карпацкім рэгіёне з

яго пастухоўскай культурай. Другі не менш

значны рэгіён — руская Поўнач і Паволжа,

дзе бытаванне разьбы выклікана іншымі

прычынамі: многія яе віды мелі характар

промыслу. У Беларусі абодва гэтыя асноў-

ныя фактары не былі вызначальныя, а калі

яшчэ ўлічыць асаблівасці яе грамадска-эка-

І.С у пр у нчык. Маці. 1980-я гады. Дрэва,

разьба, паліхромія. Цераблічы Столінскага

раёна. МСБК.

М. Т a р a с ю к. Пілавальшчыкі.

1986. Дрэва, разьба, паліхромія,

Пляценне з лазы. Стойлы Пружан-

скага раёна.

Лялька з батлейкі «Антоніха*.

Я палова 19 cm. Дрэва, разьба,

абрэзкі тканін. Быхаўскі раён.

ДМЭ.

Цацка іКоннік*-. Пачатак 20 cm.

Дрэва, разьба. Магілёўшчына.

ДМЭ.

Лялька з батлейкі *Цар Ірад*. 1-я