Тны аркуш паперы складваюць у 4, 8, 16

разоў такім чынам, што восі сіметрыі скры-

жоўваюцца ў яго цэнтры. Скледзены ар-

куш утварае выцягнуты трохвугольнік, па

краях якога нажніцамі наразаюць несклада-

ныя адвольныя фігуры: зубчыкі, паўкругі і

інш. Разгорнуты выраб утварае закампана-

ваную ў квадрат, шматвугольнік ці круг

ажурную кампазіцыю, малюнак якой разы-

ходзіцца веерам ад цэнтра. Такім чынам

выразалі «кветкі» на сцены, сурвэткі на мэ-

блю, а сёння — «сняжынкі» для аздаблення

вокнаў пад Новы год.

Характэрны ўзор такіх выцінанак 1920-х

гадоў з-пад Ваўкавыска прыводзіць у сваёй

кнізе І.Грабоўскі, здзіўляючыся пры гэтым

іх падабенству з польскімі — падваршаўскі-

мі, уладаўскімі, з-пад Белавежскай пушчы і

інш.58 Між тым нічога дзіўнага тут няма,

гэта тлумачыцца як культурнымі ўзаема-

ўплывамі, так і аднолькавымі тэхналагічнымі

прыёмамі выканання. Таму беларускія ра-

зеткавыя выцінанкі падобныя не толькі на

польскія, але і ўкраінскія, літоўскія.

Другую групу выцінанак вызначае кам-

пазіцыя, якую можна назваць сіметрычнай

(люстэркавай). Аркуш паперы складваецца

папалам, утвараючы вертыкальную вось сі-

метрыі. Выразны малюнак люстэркава паў-

тараецца ўлева і ўправа. Такая кампазіцыя

дыктуе і характар узору, які мае ярка выяў-

Леную вертыкальнасць. На яе аснове буда-

валіся пашыраныя калісьці, глыбока трады-

цыйныя матывы ў выглядзе дрэва жыцця,

букетаў і г.д., вядомыя ў ткацтве, вышыў-

цы, роспісе.

Выцінанка сіметрычнага тыпу. 1920-я гады.

Ваўкавыскі раён.

к. ё A

Народнае мастацтва Беларусі

Выцінанкі такога тыпу 1920-х гадоў з Бе-

ларусі (в.Шыкшнева Ваўкааыскага павета)

прыводзіць зноў жа І.Грабоўскі, адзнача-

ючы, што гэта эдзін з найбольш прыгожых

узораў, якія ведае гэты від народнага ма-

стацтва59. Кампазіцыя выцінанак сіметрыч-

ная, аднак выкананы яны камбінаванай тэх-

нікай як аплікацыі з рознакаляровай паперы

На белым фоне. На прамавугольны аркуш

наклеена сцябліна з сіметрычна размешча-

нымі адгалінаваннямі і лістамі, кветкі скам-

панаваны асобна з некапькіх накладзеных

Адна на адну рознакаляровых разетак. Па

вуглах кампазіцыя дапоўнена каляровымі

трохвугольнікамі. Другі падобны ўзор вы-

разаны з плямістай паперы, што надае яму

Дадатковы капарыстычны эфект.

Як відаць, такія выцінанкі ўяўляюць сабой

далейшую распрацоўку больш простых

узораў, што наклейваліся прама на беле-

ныя сцены. Яны ўжо выкарыстоўваліся як

карцінкі-пано, магчыма, нават афармляліся

пад шкло. На жаль, іншых узораў такога