Сыныптан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру жолдары

Оқ ушыларды тә рбиелеу тек сабақ пен ғ ана шектеліп қ оймайды, ол сабақ тан тыс уақ ытта да, жалғ асады, терең детіледі. Сабақ процесі кезінде тә рбие міндеттерінің барлығ ын шешу мү мкін емес. Ә ртү рлі сыныптан, мектептен тыс жұ мыстар жоспарлау қ ажет.

Сыныптан тыс жұ мыстарғ а оқ ушылармен жү ргізілетін тә рбиелік, білімдік сипаттағ ы мақ сатты тү рде ұ йымдастырылғ ан шаралар жатады. Сыныптан тыс жұ мыстар оқ ушылардың бос уақ ытын тиімді ұ йымдастыруғ а негіз болады.

Сыныптан тыс жұ мыстардың оқ у сағ аттарының бір қ атар ерекшеліктері бар:

Бірінші ерекшелігі еріктілік негізінде ұ йымдастырылады. Оқ ушылар ә ртү рлі шараларғ а қ атысуды ерікті тү рде таң дайды. Ө з қ ызығ ушылығ ы, қ абілетіне қ арай ә ртү рлі ү йірмелерге жазылып сабақ тан тыс уақ ыттарда ө з қ алауымен жеке жә не кө пшілік жұ мыстарғ а қ атысады. Еріктілік сыныптан тыс жұ мыстар тү рлерін таң дау кезінде ғ ана болады. Педагогикалық жә не оқ ушылар ұ жымының міндеті – сыныптан тыс жұ мыстарғ а барлық оқ ушыларды тарту. Мұ ны ешқ андай мә жбү рлеусіз жү ргізу керек. Оқ ушылардың сабақ тан тыс кезінде ө зімен-ө зі болып, сыныптан тыс шаралардан тыс қ алуына жол бермеу керек.

Екінші ерекшелігі міндетті оқ у бағ дарламасымен байланысты емес. Оның мазмұ ны мен формалары, оқ ушылардың қ ызығ ушылығ ына, сұ ранысына байланысты болады.

Ү шінші ерекшелігі сыныптан тыс жұ мыстарғ а қ атысатын оқ ушылардың жас ерекшелігінің ә ртү рлігі. Мысалы, мектеп қ орына, ү йірмелерге ә ртү рлі жастағ ы балалар қ атыса алады.

Тө ртінші ерекшелігі сыныптан тыс жұ мыстарда кө бінесе оқ ушыларғ а ө з бетімен жасайтын жұ мыстар беріледі.

Бесінші ерекшелігі тә рбие жұ мысын ұ йымдастыруда қ оғ амдық пайдалы іс-ә рекетке ү лкен орын беріледі.

Алтыншы ерекшелгі– сыныптан тыс жұ мыстың формасының, ә дісінің ә ртү рлігі.

Тө мендегідей бірқ атар талаптарды орындағ анда сыныптан тыс жұ мыстардың қ ұ ндылығ ы артады:

- Сыныптан тыс жұ мыс ө мірімен, тә жірибемен байланысты болу

керек.

- Сыныптан тыс жұ мыстың мазмұ ны, ұ йымдастырылуы мектептің оқ у

– тә рбие жұ мысына бағ ындырылуы қ ажет.

- Сыныптан тыс жұ мыс оқ ушығ а тү сінікті болуы жә не жаң аә дістермен ө ткізілуі қ ажет.

Тә рбиешінің жеке басының нақ ты қ ызығ ушылығ ы, сапалы қ асиеттері болмаса, тә рбие жұ мысының табыстылығ ын кө зге елестету мү мкін емес. Мұ алім ө зінің мінез-қ ұ лқ ы, қ арым-қ атынасы арқ ылы балаларғ а ө те сү йкімді, адал кө рінуі мү мкін, бірақ оны қ олынан ешнә рсе келмейтін, тек сабағ ын берумен ғ ан шектелетін мұ ғ алім болса, балалар мұ ндай мұ ғ аліммен жұ мыс жасауды қ аламайды. Егер мектепте бірден – мұ ғ алім ә н айтпайтын, жорық қ а шық пайтын болса, би ө неріне қ ызығ ушылығ ы болмаса, сурет салмаса, гү л ө сірмесе, спортты сү ймесе, музыка ү нін сезінбесе, кү лкі-ә зіл сезімі болмаса, табиғ атты, ө лке тарихын зерттемесе, ө з оқ ушыларын қ алай қ ызық тырып, ө мірге дайындар еді. Егер ұ стаздың рухани жан дү ние ә лемі бай болса, балалар да сондай болуғ а ұ мтылады.

Ұ стаздар ата-аналармен біріге отырып ә рбір оқ ушының қ ызық ты, сү йікті ісімен айналысуына мү мкіндік беретін ә ртү рлі клубтар, ү йірмелер ұ йымдастыратын болса, ө те маң ызды болар еді.

Балаларғ а ә сер етудің ү ш тә сілі бар: тү рлі хабарлар арқ ылы оқ ушығ а ә сер ету, балалардың жан дү ниесіне, сезімдеріне тікелей ә сер ету, балаларды ә ртү рлі қ ызық ты іс-ә рекетке қ атыстыру.

Тә рбиелеу тек педагогикалық ұ жыммен, отбасы алдындағ ы міндеттерді орындаумен шектелмеуі керек. Сыныптан тыс жұ мыстар оқ ушылардың қ ызығ ушылығ ына қ арай ұ йымдастырылуы керек. Қ осымша білім беру, балағ а ә сер ету мә дениет, ғ ылым, шығ армашылық, іс-ә рекетарқ ылы нә тижелі болатынын білуіміз керек.