Onların ardınca yer üzünün varisləri sizi təyin etdik ki, görək özünüzü necə aparacaqsınız”. 3 страница

ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ

(9.24) “(Ey Elç im!)De: “Ə gə r ataları nı z, oğ ulları nı z, qardaş ları nı z, ö v­rə tlə riniz, qə bilə niz (qohumları nı z), qazandı ­ğ ı nı z mallar, kasad olması ndan qorx­duğ unuz ticarə t, xoş unuza gə lə n mə skə nklə r sizə Allahdan, Onun Peyğ ə mbə rin­­də n və Allah yolunda cihaddan daha ə zizdirsə, Allahı n ə mri (ə zabı) gə lincə yə qə də r gö zlə yin. Allah fasiqlə ri doğ ru yola yö nə ltmə z! ”

Ə gə r ataları nı z və anaları nı z, oğ ulları nı z və qı zları nı z, qardaş ları nı z və bacı ları nı z, zö vcə lə riniz və qalan qohumları nı z, bö yü k zə hmə t hesabı na qazandı ğ ı nı z var-dö vlə tiniz, kasadla­ş acağ ı ndan və iflasa uğ rayacağ ı ndan qorxduğ unuz ticarə tiniz, tə m-tə raqlı və ö z arzunuzla bə zə diyiniz və sizə zö vq verə n evlə riniz sizə Allahdan və Onun Elç isində n (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və cihaddan ə zizdirlə rsə, onda siz gü nahkarlar və fasiqlə rsiniz. Bir qə də r gö zlə yin, ç ox keç mə z Allah sizi, qarş ı sı nı almaq mü mü kü n olmayacaq mə ş ə qqə tli cə zaya mə ruz qoyar. Hə qiqə tə n, O, Ona itaə t etmə kdə n boyun qaç ı ran və sadala­dı qları mı zdan nə yi isə ö z Rə bbində n daha ç ox sevə n gü nahkaları doğ ru yola yö nə ltmə z.

Allah insanları n bö yü k zə hmə t hesabı na qazandı qları mü l­kiy­yə ti xatı rladı r, ç ü nki insan bu vasitə ilə topladı ğ ı var-dö vlə tini, ciddi-cə d gö stə rmə də n və heç bir ç ə tinlik ç ə kmə də n ə ldə etdiyi sə rvə tində n daha mö hkə m saxlamağ a can atı r. Allah ticarə ti də xatı rladı r ki, bu ad altı nda qiymə tli daş -qaş lar, qab-qacaq, silah, avadanlı q, taxı l, kə nd tə sə rrü fatı mə hsulları, mal-qara və digə r istə nilə n ə mtə ə ilə alı ş -veriş nə zə rdə tutulur.

Bu kə rim ayə Allaha və Onun Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) mə hə bbə tin zə ruriliyini tə sdiq edə n ə n bö yü k də lillə rdə ndir. Bu mə hə bbə t bü tü n hə r ş eyə bə slə nilə n mə hə b­bə tdə n daha ü stü n olmalı dı r. Ayə də sadalanan dü nyə vi nemə t­lə rdə n hə r hansı birinə bə slə nə n mə hə bbə ti, Allaha, Onun Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və Onun yolunda cihada bə slə nə n mə hə bbə tdə n ü stü n tutan hə r bir kə sə sə rt tə hdid və qorxunc xə bə rdarlı q vardı r. Bu xü susiyyə t insan seç im arası nda qalanda tə zahü r edir. Belə ki, insan Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) razı qaldı ğ ı ə mə llə ö zü nü n istə klə rinə uyğ un gə lmə yə n ə mə l arası nda və insana uyğ un gə lə n, amma bunun nə ticə sində Allahı n və Onun Elç isin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) razı qalacağ ı ə mə ldə n tamamilə və ya qismə n mə hrum olacağ ı ə mə l arası nda seç mə li olur. Ə gə r insan ö z istə klə rinə uyursa və Allahı n razı qaldı ğ ı ndan baş qası na ü stü nlü k verirsə, o, ə dalə tsiz zalı m olur və ö z və zifə lə rini layiqincə yerinə yetirmir.

ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ

Allah sizə bir ç ox yerlə rdə, hə mç inin Hü neyn (vuruş u) gü nü ndə kö mə k etdi. O gü n ç ox olmağ ı nı z xoş unuza gə lsə də, bir faydası olmadı, gen dü nya sizə dar oldu, sonra dö nü b qaç dı nı z”.

Fö vqə luca Allah mö minlə rə gö stə rdiyi lü tfkarı ğ ı ndan bə hs edir. O, onlara dö yü ş meydan­­ları nda dü ş mə n ü zə rində də fə lə rlə qə lbə bə xş etmiş di. Allah Huneyn yaxı nlı ğ ı ndakı dö yü ş gü nü mü sə lmanlar bö hran və ziyyə tinə dü ş ə ndə, ö zlə rini zə if hiss etdikdə və geri ç ə kilmə k haqqı nda fikirlə ş mə yə baş ladı qda onlara yardı m gö stə rdi. Hə tta yer də hə min gü n, geniş liyinə baxmayaraq, onları n gö zü nə dar gö rü ndü.

Huneyn dö yü ş ü, Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) Mə kkə ni fə th etdikdə n sonra baş vermiş di. O (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) xə vazin qə bilə sinin mü sə lmanlarla vuruş maq ü ç ü n qoş un yı ğ dı ğ ı nı eş itmiş di və onlarla dö yü ş ə girmə k ü ç ü n yola dü ş mü ş dü. Peyğ ə mbə rlə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) birlikdə Huneynə Mə kkə nin fə thində iş tirak edə nlə r və ya bu hadisə də n sonra İ slamı qə bul edə nlə r sə fə rə ç ı xmı ş dı lar. Mü sə lman ordusu on iki min dö yü ş ç ü də n ibarə t olduğ u halda xə vazin qə bilə si cə mi dö rd min dö yü ş ç ü toplaya bilmiş di. Bu, bə zi mü sə lmanları ö z qoş unları nı n say ç oxluğ una aldanmaya tə hrik etdi və onlardan bə zilə ri hə yya belə dedilə r: “Bu gü n bizi, sayı mı zı n azlı ğ ı na gö rə mə ğ lub etmə k olmaz”.

Mü sə lmanlar xə vazin qə bilə sinin qoş unları ilə ü z-ü zə gə ldikdə, sonuncular ö zlə rinin bü tü n qü vvə lə ri ilə ş iddə tli hü cuma keç dilə r və mö minlə r itgi vermə yə baş ladı lar. Onlar heç nə yə fikir vermə də n qaç mağ a ü z tutdular və Allahı n Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ə trafı nda tə xminə n yü z nə fə rə yaxı n adam qaldı, onlar dö zü mlü lü k gö stə rə rə k, mü ş riklə rlə dö yü ş ü davam etdirirdilə r. Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ö z diş i yabı sı nı mahmı zlayaraq mü ş riklə rə ç apı r və ucadan deyirdi: “Mə n – Peyğ ə mbə rə m. Mə n – Ə bdü lmü tə llibin nə və siyə m”.

Mü sə lmanları n bu davranı ş ı nı gö rü b, o (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!), uca sə sə malik olan ə l-Abbas b.Ə bdü lmü tə llibə ə mr etdi ki, ə nsarlara və qalan mü sə lmanlara bu sö zlə rlə mü raciə t etsin: “Ey Samuranı n yaxı nlı ğ ı nda and iç ə nlə r! Ey “ə l-Bə qə rə ” surə sini ə zbə rlə yə nlə r! ” Onun sə sini eş idə n mü sə lmanlar hamı sı bir nə fə r kimi mü ş riklə rə tə rə f ç evrildilə r və Allah mü ş riklə ri də hş ə tli mə ğ lubiyyə tə uğ ratdı. Mü sə lmanlar onları n dü ş ə rgə sini tutdular, qadı nları nı ə sir gö tü rü b, qə nimə t ə lə keç irdilə r. Bu dö yü ş Mə kkə ilə Taif arası nda yerlə ş ə n Huneyn adlı bir yerdə olmuş du.

ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ

(9.26) “Sonra da Allah Ö z Peyğ ə mbə rinə və mö minlə rə arxayı nlı q nazil etdi, (kö mə yinizə mə lə klə rdə n ibarə t) gö rmə ­diyiniz ə sgə rlə r endirdi və kafirlə ri ə zaba dü ç ar etdi. Bu, kafirlə rin cə zası dı r! ”

Mü sə lmanlar sayları nı n ç oxluğ una aldandı lar, lakin bu (say ç oxluğ u) onlara heç bir fayda vermə di. İ tgilə r və geri ç ə kilmə mü sə lmanları o də rə cə də narahat etdi ki, ucsuz-bucaqsı z geniş sahə olması na baxmayaraq yer onlara dar gə ldi. Onlar geri ç ə kilirdilə r, lakin Allah Ö z Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və mö minlə rin qə lbinə insanlara hə tta ə n ç ə tin və narahatç ı lı q anları nda dö zü mlü lü k gö stə rmə yə kö mə k edə n inam nazil etdi. Mü sə lmanlar sakitlə ş dilə r və qə lə bə yə ə min oldular və bu onlara qarş ı Allahı n ə n bö yü k nemə ylə rində n biri oldu. Bununla yanaş ı Allah qoş unlar nazil etdi ki, mü sə lmanlar onları gö rə bilmirdilə r. Bunlar mö minlə rə kö mə k etmə k, onlara ə minlik vermə k və onları yaxı n qə lə bə ilə sevindirmə k tapş ı rı ğ ı verilmı ş mə lə klə r idilə r. Belə liklə, Allah mü ş riklə ri sarsı dı cı mə ğ lubiyyə tə uğ radaraq, mü sə lmanlara onları n kiş ilə rini mə hv etmə k, qadı nları nı və uş aqları nı ə sir gö tü rmə k və hə mç inin onları n ə mlakı na sahib olmaq imkanı verdi. Budur bu dü nyada kafirlə r ü ç ü n hazı rlanmı ş cə za, Axirə t hə yatı nda isə onları daha da sə rt qisas gö zlə yir.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ

(9.27) “Bundan sonra isə Allah istə diyinin tö vbə sini qə bul edə r, ç ü nki Allah Bağ ı ş layandı r, Rə hmlidir! ” [8]

Kitab ə hlində n Allaha və Qiyamə t gü nü nə iman gə tirmə yə n, Allahı n və Peyğ ə mbə rinin haram buyurduqları nı haram bilmə yə n və haqq dini (İ slamı) qə bul etmə yə nlə rlə zə lil və ziyyə tə dü ş ü b ö z ə llə ri ilə cizyə verincə yə qə də r vuruş un”.

Allah mö minlə rə ə mr edir ki, Allaha və Qiyamə t gü nü nə layiqincə iman gə tirmə ­kdə n boyun qaç ı rmı ş yə hudilə r və xristianlarla vuruş un və imanı nı zı saleh ə mə llə rinizlə tə sdiq edin. Onlar Allahı n və Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) haram etdiklə rini haram hesab etmirlə r, Onun ş ə riə tinə ə saslanmı rlar və Onun qadağ aları na hö rmə t etmirlə r. Onlar ə sil dinə etiqad etmirlə r, halbuki ö zlə rini mö min sayı rlar. Ş ü bhə siz ki, onları n dini vardı r, lakin o, ya tə hrif olunmuş dur və heç bir ə sasa malik deyil, ya da Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ş ə riə tinin nazil edilmə sində n sonra lə ğ v olunmuş dur. Ə gə r Allah ə vvə lki dini lə ğ v etmiş dirsə, onda insanlar onun hö kmlə rinə istinad etmə k haqqı na malik deyillə r.

Allah Kitab ə hlinə qarş ı vuruş maq hö kmü vermiş və mü sə lmanları onlarla mü barizə yə ruhlandı rmı ş dı r, ç ü nki onlar ə trafları ndakı ları ö z baxı ş ları na cə lb etmə yə ç ağ ı rı r, ö zlə rini Mü qə ddə s Kitabları n ardı cı lları adlandı rı r və insanlar ü ç ü n bö yü k tə hlü kə yaradı rdı lar. Onlarla mü barizə ni, onlar mü sə lmanlara cizyə vermə yə razı laş anadə k davam etdirmə k lazı mdı r. Bu vergi mü sə lmanları n ö z torpağ ı nda kafirlə rə qarş ı dö yü ş ü kə smə lə rinə gö rə ö də niş dir və onları n hə yatı nı n, mü lkiyyə tinin toxunulmaz­lı ğ ı na zə manə t verir. Cizyə ildə bir də fə yı ğ ı lı r, ö zü də, varlı lar, tə min olunmuş lar və kası blar cizyə ni ö z imkanları na uyğ un olaraq ö də mə lidirlə r. Ö mə r b. ə l-Xə ttab və digə r mü sə lman hö kmdarlar Kitab ə hli ilə mü nasibə tlə ri mə hz belə tə nzimlə yirdilə r.

Hə r bir xristian və ya yə hudi cizyə ni ş ə xsə n və itaə tkarlı qla ö də mə li idi ki, bu onun mü sə lmanlara nisbə tə n aş ağ ı sə viyyə də olduğ unu gö stə rsin. Heç kimin vergini xidmə tç isinin və ya baş qa bir nə fə rin vasitə silə ö də mə k ixtiyarı yoxdur, ç ü nki o, Kitab ə hlinə mə nsub olan ş ə xsin ancaq ö zü ndə n qə bul edilmə lidir.

Ə gə r onlar mü sə lmanlardan vergini qə bul etmə yi xahiş edir və onları n hakimiy­yə tini qə bul edir, fitnə -fə sad yaratmağ a və mü sə lmanlara pislik etmə yə cə hd gö stə rmir, tə lə blə ri yerinə yetirir, tə kə bbü rlə rində n ə l ç ə kir və ö zlə rini alç aldı lmı ş sayı r və itaə tkar olduqları nı bildirirlə rsə, onda mü sə lman hö kumə t baş ç ı sı və ya onun caniş ini onlarla sü lh mü qavilə si bağ lamalı dı r. Yox, ə gə r Kitab ə hli ö z ö hdə liklə rini yerinə yetirmə k və ya cizyə ni ş ə xsə n və itaə tkarlı qla ö də mə k istə mirlə rsə, onda mü sə lmanlar, onlar İ slamı qə bul edə nə qə də r, onlarla dö yü ş mə lidirlə r.

Bu ayə yə istinad edə n ç ox alimlə r belə hesab edirdilə r ki, cizyə ancaq Kitab ə hlində n alı nı r, ç ü nki Allah onu tə kcə onlardan almaq hö kmü vermiş, digə r kafirlə ri isə ayə də xatı rlamamı ş dı r. Bu o demə kdir ki, digə r kafirlə rlə, onlar İ slamı qə bul edə nə kimi, mü barizə aparı lmalı dı r. Lakin mü sə lman ə razilə rində yaş ayan atə ş pə rə stlə rdə n də cizyə alı nması na icazə verilir, ç ü nki Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) onu Hicrdə ki atə ş pə rə st­lə rdə n alı rdı. Sonralar mö minlə rin ə miri Ö mə r b. ə l-Xə ttab da o zamankı Farsda[10] yaş ayan atə ş pə rə stlə rdə n cizyə alardı.

Belə bir rə y də mö vcuddur ki, cizyə tə kcə Kitab ə hlində n deyil, bü tü n kafirlə rdə n yı ğ ı lmalı dı r. Ş ə rh etdiyimiz ayə yə gə l­dikdə isə, o, mü sə lmanlar ə rə b mü ş riklə ri ilə mü haribə ni bitirdikdə n sonra və Kitab ə hli və digə r kafirlə rlə dö yü ş lə rə hazı rlaş dı qları bir vaxtda nazil edilmiş dir. Bu o demə kdir ki, ayə nin mə tni (hə min dö vrdə) baş verə n hadisə lə rlə bağ lı ydı və lakin nazil edilmiş hö kmü konkretlə ş dirmə miş di. Bu ş ə rhi tə sdiq edə n – atə ş pə rə stlə rdə n, Kitab ə hli olmamaları na baxmayaraq, cizyə alı nması faktı dı r. Ç oxlu mə lumatlar var ki, sə habə lə r və digə r mü sə lmanlar vuruş malı olduqları insanları n hamı sı nı ü ç ş ə rtdə n biri ilə razı laş mağ a də və t edirdilə r: İ slamı qə bul etmə k, cizyə ö də mə k və ya qı lı ncla ö ldü rü lmə k. Bu zaman onlar Kitab ə hli ilə digə r kafirlə r arası nda fə rq qoymurdular.