Onların ardınca yer üzünün varisləri sizi təyin etdik ki, görək özünüzü necə aparacaqsınız”. 7 страница

Birinci iki də rə cə yə dilə nç ilə r və yoxsullar daxildir. Bu halda onları n arası nda fə rq qoymaq lazı mdı r, ç ü nki dilə nç ilə r kası blara nisbə tə n bö yü k ehtiyac iç ində olurlar. Allah birinci olaraq mə hz dilə nç ilə ri xatı rladı r, ç ü nki Quran ayə lə ri hə miş ə ardı cı l olaraq daha vacib olandan daha az vacib olana keç ir. Belə bir rə y var ki, dilə nç i – yaş amaq vasitə lə rində n tamamilə mə hrum olan və yaxud yaş amaq ü ç ü n zə ruri olan minimum və saitin yarı sı nı və ya yarı dan ç oxunu qazanı rlar, lakin ö zlə rini tam tə min etmə yə qadir deyillə r. Ə gə r insan ö zü nü tam tə min etmə yi bacarı rsa, onda o, zə ngin adlanı r. Birinci və ikinci də rə cə lə rə aid edilə n insanlar heç bir ehtiyac hiss etmə yə cə klə ri qə də r ianə almaq haqqı na malikdirlə r.

Ü ç ü ncü də rə cə yə - ianə lə rin toplanması, saxlanması, daş ı nması və ya qeydiyyatı ilə mə ş ğ ul olan və habelə zə katı n toplanması və bö lü nmə si ilə ə laqə dar olan hə r hansı digə r fə aliyyə t ü zrə ç alı ş an qulluqç ular aid edilmiş dir. Bu qulluqç ular ö z və zifə lə rini yerinə yetirdiklə rinə gö rə maaş alı rlar.

Dö rdü ncü də rə cə yə aid olan insanlar mü sə lmanları n ü rə klə rini ə lə almaq istə diklə ri ş ə xslə rdir. Bunlar, ə trafı ndakı ­ları nı n tabe olduqları ağ saqqallar və ya hö rmə tli adamlardı r. Ə gə r mü sə lmanlar onlara İ slamı qə bul etdirmə k istə yir­lə rsə və yaxud onları n vura bilə cə yi ziyandan qorunmaq, istə yirlə rsə, ya da onları n imanı nı mö hkə mlə tmə k niyyə tində dirlə rsə və yaxud baş qa ağ saqqalları İ slama də və t etmə k, ya da ki, zə kat vermə kdə n boyun qaç ı ranlardan onu toplamaq istə yirlə rsə, onlara ianə lə rin bir hissə sini vermə yə icazə verilir. Toplanmı ş ianə lə ri belə faydalı mə qsə dlə rə sə rf etmə yə icazə verilir.

Beş inci də rə cə yə, ö z sahiblə ri ilə mü ə yyə n mə blə ğ ə ö z azadlı ğ ı nı satı n almaq mə qsə dilə mü qavilə bağ lamı ş qullar aid edilir. Belə qullar ə llə rində n gə lə ni edirlə r ki, kö lə likdə n xilas olsunlar və onlar toplanmı ş ianə lə rdə n yardı m almağ a layiqdirlə r. Buraya hə mç inin kafirlə rin ə lində ə sir olan mü sə lmanları n azad edilmə si də ş amildir. Bundan baş qa, zə kat və saitlə rinin sə rf edilmə si zamanı belə mü sə lmanları n kö lə likdə n azad edilmə sinə ü stü nlü k verilmə lidir. Ş ə rh etdiyimiz ayə nin mə tni toplanmı ş zə katı n bü tö vlü kdə tə kcə qulları n azad edilmə sinə xə rclə nə bilmə sinə də lalə t edir.

Altı ncı də rə cə yə iki qrupa ayrı lan borclular aiddir. Birinci qrupa mü bahisə edə n tə rə flə ri barı ş dı rmaqdan ö trü maddi və saitlə rini sə rf edilə n insanlar daxil edilir. Mə sə lə n, ə gə r iki adam arası nda bir mü naqiş ə baş verdikdə, mü sə lman onları n arası nda vasitə ç ilik edə rə k, onlardan birinin və ya hə r iki tə rə fin xeyrinə ianə vermiş sə, onda o, varlı və tə minatlı olsa belə, ö z xə rclə rini zə kat və saiti hesabı na bə rpa edə bilə r. Bu hö km insanları barı ş dı rarkə n mü sə lmanları n qə tiyyə t gö stə rmə si ü ç ü n nazil edilmiş dir. İ kinci qrupa ö z ehtiyacları ü ç ü n borc alan, lakin onu qaytarmağ a qadir olmayan insanlar daxildir. Onları n ö z borcları nı ö də mə k ü ç ü n kifayə t edə n miqdarda ianə almağ a haqqı vardı r.

Yeddinci də rə cə yə aid olanlara – mü ntə zə m qoş un dö yü ş ­ç ü lə ri sı rası nda olmayan və Allah yolunda kö nü llü vuruş an dö yü ş ç ü lə r aiddirlə r. Onlar zə kat və saitlə rində n dö yü ş ə mə liyyat­ları nda iş tirak ü ç ü n zə ruri olan hə r ş eyi almaq haqqı na malikdirlə r. Buraya silah və nə qliyyat vasitə si ə ldə edilmə si və hə m də maaş və ailə nin tə minatı na xə rclə r daxildir. Bu ona gö rə edilir ki, dö yü ş ­ç ü lə r heç bir narahatç ı lı q keç irmə də n, ö zlə rini bü tö vlü kdə dö yü ş ə mə liyyatları na hə sr edə bilsinlə r.

İ slam alimlə rinin ç oxu hasab edirdi ki, hə yatı nı mü stə qil tə min etmə yi bacaran adam ö zü nü ş ə riə ti ö yrə nmə yə hə sr edirsə, ona toplanmı ş zə katdan mə vacib verilmə lidir, ç ü nki ş ə riə t elmlə rinin ö yrə nilmə si Allah yolunda mü barizə nin nö vlə rində ndir. Belə bir rə y də var ki, kası b mü sə lman vacib hə cc ziyarə tinə getmə k ü ç ü n zə katdan ianə almaq haqqı na malikdir. Lakin bununla ə laqə dar mü xtə lif yanaş malar da mö vcuddur.

Sə kkizinci də rə cə yə - sə fə rə ç ı xaraq yad ö lkə də n evinə qayı tmağ a və saiti olmayan mü safirlə r aiddirlə r. Onlara, evlə rinə qayı tmağ a kifayə t edə n ianə almağ a icazə verilir. Bu sə kkiz də rə cə də n olan insanlar zə katdan ianə almaq haqqı na malikdirlə r. Bu, Allahı n hə r ş eyi ə hatə edə n elmi və İ lahi mü drikliyinin nə ticə si olan hö kmdü r!

Bilmə k lazı mdı r ki, sadalanan sə kkiz də rə cə iki qrupa bö lü nü r. Birinci qrupa aid olan insanlar – ö z kası blı ğ ı ü zü ndə n ianə alanlardı r. Bunlar – dilə nç ilə r, kası blar və onlar kimi olanlardı r. İ kinci qrupa aid olanlar – mü sə lmanları a lazı m olan və dinə fayda verə bilə n insanlardı r. Fö vqə luca Allah varlı lara və tə min olunmuş insanlara ö z ə mlakı nı n bir hissə sini vacib zə kat kimi vermə yi və onunla insanları n ə n ü mumi və fə rdi ehtiyacları nı – İ slamı n və mü sə lmanları n ehtiyacı nı tə min etmə k hö kmü nü vermiş dir. Ə gə r varlı mü sə lmanlar zə katı layiqincə versə lə r, onda mö minlə r arası nda ehtiyacı olanlar qalmaz və onları n da ö z sə rhə dlə rini qorumağ a, kafirlə rlə vuruş mağ a və dinin bü tü n tə lə batları nı ö də mə yə kifayə t qə də r və saitlə ri olar.

ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ

(9.61) “(Mü nafiqlə r iç ində) Peyğ ə mbə ri incidib: “O (hamı nı dinlə yə n, hə r sö zü eş idib inanan) bir qulaqdı r”, - deyə nlə r də var. De: “O qulaq sizin ü ç ü n bir nemə tdir. Allaha da inanı r, mö minlə rə də. O sizdə n iman gə tirə nlə r ü ç ü n rə hmə tdir. Allahı n Elç isinə ə zab verə nlə ri isə ş iddə tli bir ə zab gö zlə yir! ”

Mü nafiqlə r arası nda elə lə ri də var ki, Muhə mmə d Peyğ ə mbə ri (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) tə hqir edir və onu (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və onun (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) dinini lə kə lə mə yə cə hd gö stə rirlə r. Onlar onun (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ü nvanı na sö ylə nə n qanqaraldan ifadə lə rə diqqə t yetirmir və belə deyirlə r: “Ə gə r onun haqqı nda danı ş dı ğ ı mı z bu sö zlə r ona ç atsa, biz ondan ü zr istə yə rik və o bizi bağ ı ş layar, ç ü nki o, qulaq kimidir: doğ ruç uya və yalanç ı ya fə rq qoymadan, hə r deyilə nə inanı r”. Allah onları rü svay etsin! Onlar ö z araları nda sö hbə t edə rkə n sö zlə rinin nə ticə lə rinə heç bir ə hə miyyə t vermirlə r. Onlar istə mirlə r ki, insanlar onları n onları n dediklə ri barə də Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) xə bə r versinlə r, lakin gü man edirlə r ki, hə tta bu baş versə də, onlar ö zlə rini boş sö zlə rlə safa ç ı xarda bilə cə klə r.

Onlar eyni vaxtda bir neç ə mə nfi tə rə flə ri olan ağ ı r gü nah iş lə dirlə r. Birincisi, onlar insanları bə dbə xtlikdə n və mə hv olmaqdan xilas etmə yə və onları dü z yola yö nə ltmə yə və onlara xoş bə xtlik ə ldə etmə yə kö mə k gö stə rmə yə gə lə n Peyğ ə mbə ri (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) tə hqir edirlə r. İ kincisi, onlar ağ ı zları ndan ç ı xartı qları naqis sö zlə rinə xü susi ə hə miyyə t vermirlə r ki, bu onları n tə hqirini daha da ağ ı rlaş dı rı r. Ü ç ü ncü sü, onlar Peyğ ə mbə ri (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) doğ ruç u ilə yalanç ı adamları ayı rd etmə yi bacarmayan dü ş ü ncə siz adam sayı rlar, halbuki, ə slində, o (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!), bü tü n insanlardan ə n də rrakə lisi, ağ ı llı sı və dü ş ü ncə lisi idi. Mə hz buna gö rə, Fö vqə luca Allah bildirir ki, o (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) tə kcə xeyirxah sö zlə r danı ş an və doğ ruç u olanlara inanı rdı.

Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) hə qiqə tə n mü nafiqlə rin ç oxundan ü z dö ndə rirdi və bu zaman onları, ö zlə rinə bə raə t qazandı rmaq ü ç ü n sö ylə diklə ri saxta də lillə rə gö rə, qı namı rdı. O (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ö z alicə nablı ğ ı na gö rə belə davranı rdı. O (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) onları n fitnə karlı ğ ı na ə hə miyyə t vermir və “Yanları na qayı tdı ğ ı nı z zaman onlardan vaz keç mə niz (onları mə zə mmə t etmə mə niz) ü ç ü n (yalandan) Allaha and iç ə cə klə r. Siz də onlardan vaz keç in! Ç ü nki onlar murdardı rlar və qazandı qları (gü nahları n) cə zası olaraq dü ş ə cə klə ri yer də Cə hə nnə mdir! ” [24] (Tö vbə, 9/95) - buyuran Allahı n hö kmunə itaə t edirdi.

Mə gə r bilmirlə rmi ki, Allaha və Onun Peyğ ə mbə ri­nə qarş ı ç ı xanı iç ində ə bə di qalacağ ı Cə hə nnə m atə ş i gö zlə yir. Bu isə ç ox bö yü k rü svayç ı ­lı qdı r”.

Mü nafiqlə r Allahla dü ş mə nç ilik edir və Ona mü qavimə t gö stə rirlə r, halbuki Allahdan və Onun Elç isində n (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ü z dö ndə rib, Onun hö kmlə rini saymayan və Onun haramları nı pozan hə r bir gü nahkara Cə hə nnə m Odu hazı rlanmı ş dı r və onlar orada ə bə di qalmalı olacaqlar. Bu gü nahkarla rü svay edilə cə k və biabı r olacaqlar. Onlar tü kə nmə z sə adə tdə n mə hrum edilə cə k və Cə hə nnə mdə ə zab-ə ziyyə tə dü ç ar edilə cə klə r. Allahı m, bizi bundan qoru!

ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ

(9.64) “Mü nafiqlə r ü rə klə rində olanları xə bə r verə cə k bir surə nin nazil edilmə sində n ç ə kinirlə r. De: “Siz istehza etmə yi­nizdə olun. Allah qorxub ç ə kindiyiniz ş eyi ü zə ç ı xaracaqdı r! ”

Bu gö zə l surə “ə l-Fadı ha” (“İ fş aedə n”)[25] adı nı da almı ş dı r, ç ü nki o, mü na­fiqlə rin bü tü n gizli niyyə tlə rində n xə bə r verir və onları n altı nda gizlə n­diklə ri ö rtü yü aç ı r. Allah mü nafiqlə rə xas olan sifə tlə ri bildirirsə də, onları n adları nı ayrı -ayrı lı qda ç ə kmir. Bunun isə iki sə bə bi var idi. Birincisi, Allah Ö z qulları nı n ə mə llə rini pə rdə lə mə yi sevir. İ kincisi isə, bu surə də xatı rlanan sifə tlə rə malik olan mü nafiqlə rin qı nanması tə kcə Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) zamanı nda yaş ayanlara deyil, bü tü n onunkimilə rində n tutmuş ta Qiyamə t qopana qə də r yaş ayanlara ş amil edilir. Mə hz mü nafiqlə rin sifə tlə ri haqqı nda xatı rlama onlardan hə r birini də hş ə tə salmı ş dı r.

Fö vqə luca Allah buyurur: “Ə gə r mü nafiqlə r, qə lblə rində mə rə z (zinakarlı q, pozğ unluq mə rə zi) olanlar və Mə dinə də qə sdə n yalan ş ayiə lə r yayanlar (bu pis ə mə llə rinə) son qoymasalar, ş ü bhə siz ki, sə ni onları n ü stü nə qaldı rarı q. Sonra onlar sə ninlə ancaq az bir mü ddə t orada qonş u ola bilə rlə r. (Onlar) mə lunlar kimi (tezliklə ş ə hə rdə n qovular), harada ə lə keç sə lə r, mü tlə q tutulub ö ldü rü lə rlə r” (Ə hzab, 33/60-61). Mü na­fiqlə r qorxurdular ki, rü svay edilsinlə r, onları n gizli niyyə tlə ri isə aş kar edilsin. Onlar istə mirdilə r ki Allahı n qulları onları n ə sil niyyə tlə rini ö yrə nsinlə r və ö yü d-nə sihə tə qulaq asanlar ü ç ü n ö rnə k olmaq istə mirdilə r. Lakin Allah Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) buyurur ki, onlara belə desin: “Siz istehza etmə yi­nizdə və ə lə salmağ ı nı zda olun. Allah ç ox tezliklə gizlə tmə yə cə hd gö stə rdiyinizi ifş a edə cə kdir[26]”. Fö vqə luca Allah Ö z və dini yerinə yetirdi və mü nafiqlə rin sifə tlə rini aç ı qlayan və onları n altı nda gizlə ndiklə ri ö rtü yü qaldı ran surə ni nazil etdi.

ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ­ ﮡ ﮢ ﮣ

(9.65) “(Ey Elç im!)Onlardan (Tə buk dö yü ş ü nə gedə rkə n sə ni lağ a qoyan mü nafiqlə rdə n nə ü ç ü n belə etdiklə rini) soruş san: “Biz ancaq sö hbə t edib zarafatlaş ı rdı q (ə ylə nirdik)”, - deyə cavab verə rlə r. De: “Allaha, Onun ayə ­lə rinə və Peyğ ə mbə rinə istehzamı edirsiniz?! ”

(9.66) “(Ə bə s yerə) ü zr istə mə yin. Siz iman gə tirdikdə n sonra (daxili­nizdə ki ikiü zlü lü yü biruzə vermə klə, Allahı n ə mrlə rini unutmaqla) artı q kafir oldunuz. Aranı zda bir qismini (tö vbə edə cə yinə gö rə) bağ ı ş lasaq da, digə r qismini gü nahkar olduğ u ü ç ü n ə zaba dü ç ar edə cə yik! ”

Tə buka hə rbi yü rü ş zamanı mü nafiqlə rin bə zilə ri dinə istehza edə rə k, mü sə lmanları tə hqir etmə yə baş ladı lar. Onlar deyirdilə r: “Biz bizim Quran oxuyanları mı zdan da daha qarı nqulu, yalanç ı və qorxaq adamlar gö rmə miş dik! ” Onlar Allahı n Elç isini (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) və onun sə habə lə rini nə zə rdə tuturdular. Onlar Muhə mmə d Peyğ ə mbə rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) onları n dediklə ri sö zlə ri bildiyini baş a dü ş ­dü kdə, ü zü rxahlı q etmə k ü ç ü n onun (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yanı na gə lib dedilə r: “Biz ancaq sö hbə t edib zarafatlaş ı rdı q və pis niyyə timiz yox idi. Biz heç kimi incitmə k və ya tə hqir etmə k istə mirdik”.

Fö vqə luca Allah xə bə r verir ki, onları n ö zlə rinə bə raə t qazandı rması uydurulmuş və yalandı. O, Ö z Peyğ ə mbə rinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) buyurur ki, desin: “Doğ rudanmı siz Allahı, Onun ayə lə rini və Onun Elç isini masqaraya qoymağ a cə sarə t etmisiniz? Ə bə s yerə ü zr istə mə yin və ö zü nü zü tə mizə ç ı xarmağ a ç alı ş mayı n. Siz haqq dinə iman gə tirdikdə n sonra, artı q kafir oldunuz”.

Allaha və Onun Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) istehza etmə k kafirlikdir və insanı İ slamı n ağ uş undan ç ı xardı r, ç ü nki din – Allaha ehtirama, Onun dininə və elç ilə rinə hö rmə tlə yanaş mağ a ə saslanı r. Onlara riş xə nd etmə k İ slam dininin ö zü lü nə uyğ un gə lmir və ona tamamilə ziddir.

Mü nafiqlə r ö zlə rinə bə raə t qazandı rmağ a ç alı ş ı rdı lar və onları bağ ı ş lamağ ı xahiş edirdilə r, lakin Allahı n Elç isi (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ə vvə l dediklə rinə heç nə ə lavə etmə di. O (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) belə dedi: “Doğ rudanmı siz Allahı, Onun ayə lə rini və Onun Elç isini masqaraya qoymağ a cə sarə t etmisiniz? Ə bə s yerə ü zr istə mə yin və ö zü nü zü tə mizə ç ı xarmağ a ç alı ş mayı n. Siz haqq dinə iman gə tirdikdə n sonra, artı q kafir oldunuz”.

Fö vqə luca Allah bildirir ki, ə gə r onlar gü nahları nı tö vbə etsə lə r, Ondan bağ ı ş lanmaları nı xahiş etsə lə r və etdiklə ri cinayə tlə rə gö rə peş man olduqları bildirsə lə r, onda O, onları n tö vbə sini qə bul edə r. Bü tü n qalan mü nafiqlə ri isə O, kü frə etiqad etdiklə rinə və tö vbə etmə diklə rinə gö rə cə zalandı racaqdı r.

Bu ayə lə r ona də lalə t edir ki, ə gə r insan Allahı n dininə qarş ı gizlicə bə dxah niyyə tdə dirsə, Onu, Onun ayə lə rini və Onun Elç isini (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ə lə salı rsa, onda Fö vqə luca Allah mü tlə q onun gizli niyyə tini ifş a edə cə k, onu ə trafdakı ları qarş ı sı nda rü svay edə cə k və sə rt cə zaya mə ruz qoyacaqdı r. Bu ayə lə r onu gö stə rir ki, ə gə r insan Allahı n Kitabı nı mə sxə rə yə qoyursa və ya Onun Elç isinin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) sə hih Sü nnə sinə sataş ı rsa və yaxud onlarda bir ə skiklik axtarı rsa, ya da Peyğ ə mbə ri (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ə lə salı rsa və ya ona (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) bö htan atı rsa, onda o – kafirdir. Ayə lə r tə sdiq edir ki, tö vbə istə nilə n adamdan, hə tta o, ə n də hş ə tli cinayə tlə r tö rə tsə də, qə bul edilir.

ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ

(9.67) “Mü nafiq kiş ilə rlə mü nafiq qadı nlar bir-birinin tayı dı rlar. Onlar pis iş lə r gö rmə yi ə mr edə r, yaxş ı iş lə ri qadağ an edə rlə r. Hə m də xə sisdirlə r. Onlar Allahı unutdular, Allah da onları unutdu. Hə qiqə tə n, mü nafiqlə r fasiqdirlə r! ” [27]