Onlara hər hansı bir ayə gəlsə də, şiddətli əzabı görməyincə (iman gətirməzlər)”[70].

Bu ayə lə rdə bə hs olunanlar yolunu azmı ş Cə hə nnə m sakin­lə ridir ki, onları n nə sibi yandı rı b-yaxan Cə hə nnə m Odudur. Onlar heç bir mö cü zı yı və də lilə baxmayaraq iman gə tirmə kdı n boyun qaç ı rı rlar. Bundan da baş qa, Allahı n mö cü zə lə ri onları n azğ ı nlı ğ ı nı daha da artı rı r və zalı mlı ğ ı nı ç oxaldı r. Bu zaman Allah onlarla zalı mcası na davranmı r – onlar ilk də fə haqqı rə dd edə rkə n ö zlə ri ö zlə rinə zalı mlı q etmiş dilə r və Fö vqə luca Allah da buna gö rə onları cə zalandı rmı ş və qə lblə rini, qulaqları nı və gö zlə rini mö hü rlə miş di. Onlar iman gə tirmə k istə mirlə r və bu, onlar mü dhiş cə zanı gö rmə yincə belə cə davam edə cə kdir. O an isə baş verdikdə, onlar baş a dü ş ə cə klə r ki, azğ ı nlı ğ a etiqad edirmiş lə r, Allahı n elç ilə ri isə haqqa də və t edirmiş lə r. Lakin o anda onları n imana gə lmə si onlara heç bir fayda gə tirmə z. Hə min gü n heç bir bə raə t və ü zrxahlı q gü nahkarları n və ziyyə tini dü zə ldə bilmə yə cə k və onlardan tö vbə etmə lə ri də tə lə b olunmayacaq. Allahı n ayə lə ri isə ancaq sağ lam qə lbə malik olan və onlara deyilə n sö zlə rə qulaq asan insanlara fayda verə cə kdir.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ

Zab gə lmə kdə ikə n Yunusun ü mmə tində n baş qa iman gə tirib imanı ö zlə rinə fayda verə bilə n bir mə mlə kə t ə hli vardı rmı? (Yunusun ü mmə ti) iman gə tirə n zaman onları dü nya­dakı rü svayç ı lı q ə zabı ndan qurtardı q və onlara mü ə yyə n bir mü ddə tə də k gü n-gü zə ran verdik”.

Mə gə r kafir qalmı ş xalqlar arası nda elə lə ri var idi ki, onlara Allahı n cə za verə cə yi haqqı nda xə bə rdarlı q nazil edildikdə n sonra, bundan faydalanı b iman gə tirmiş dilə r? Onlar ancaq amansı z cə za­ya mə ruz qaldı qdan sonra onun gerç ə kliyinə ə min olduqdan sonra iman gə tirmə yə razı laş ı rdı larsa da, artı q heç kim bundan faydalana bilmirdi. Bir az ö ncə biz bu barə də Fironun dediyini xatı rlatmı ş ı q. O demiş di: “...Mə n İ srail oğ ulları nı n inandı qları ları ndan baş qa tanrı olmadı ğ ı na iman gə tirdim. Mə n artı q mü sə lman olanlar­danam!...” (Yunus, 10/90). Lakin ona belə deyildi: “İ ndimi? (Bü tü n var-dö vlə tin, hakimiyyə tin ə lində n ç ı xdı qdan sonramı iman gə tirir­sə n?) Halbuki ə vvə lcə (Allaha) qarş ı ç ı xmı ş və fitnə -fə sad tö rə də n­lə rdə n olmuş dun! ” (Yunus, 10/91).

Fö vqə luca Allah hə mç inin buyurur: “Onlar ə zabı mı zı gö rdü kdə dedilə r: “Biz yalnı z Allaha iman gə tirdik, qoş duğ umuz ş ə riklə ri isə inkar etdik! ” Amma ə zabı mı zı gö rdü klə ri zaman iman gə tirmə lə ri – Allahı n Ö z bə ndə lə ri barə sində ö ncə olub-keç miş adə tinə mü vafiq olaraq heç bir fayda vermə di. Kafirlə r elə oradaca ziyana uğ radı lar (mə hv oldular) (Mumin, 40/84-85). “Nə hayə t, (mü ş riklə rdə n) birinin ö lü mü gə lib ç atdı ğ ı zaman o belə deyə r: “Ey Rə bbim! Mə ni geri qaytar! Bə lkə, (indiyə qə də r) zay etdiyim ö mrü mü n mü qabilində yaxş ı bir iş gö rü m! Xeyr, bu onun dediyi boş bir sö zdü r. Onları n dirildilib (Allahı n) ö nü ndə duracaqları gü nə (Qiyamə t gü nü nə) qə də r maneə (ö ldü kdə n sonra Qiyamə tə qə də r qalacaqları bə rzə x alə mi) vardı r” (Muminun, 23/99-100).

Bunun hikmə ti tamamilə aydı ndı r, ç ü nki insanı n mə cburiy­yə t qarş ı sı nda etdiyi etiraf ə sil iman deyildir. Hə qiqə tə n də, ə gə r kafirlə r cə zadan qorxmasaydı lar və ə gə r onlar haqqı inkar etmə k imkanı na malik olmasaydı lar, onlar mü tlə q belə də edə rdilə r. Tə kcə Yunusun xalqı sə rt qisas alı nacağ ı nı gö rdü kdə n sonra iman gə tirmiş di biabı rç ı cə zadan xilas edilmiş di. Bu xalq ü mumi qaydadan istisna edilmiş di. Ş ü bhə siz ki, aş karı və qeybi bilə n Allah bunu, Ö z ilahi mü drikliyinə ə saslanaraq onlar ü ç ü n istisna etmiş di, lakin bu hikmə tin bizə mə lum deyil və biz onu ö zü mü z də rk etmə k imkanı na malik deyilik.

Fö vqə luca Allah buyurur: “Hə qiqə tə n, Yunus də (Bizim tə fə fimizdə n gö ndə rilmiş) peyğ ə mbə rlə rdə ndir! (Ey Peyğ ə mbə r!) Yadı na sal ki, bir zaman o, (qö vmü nü n kü frü ü zü ndə n yü k və adamla) dolu bir gə miyə qaç mı ş dı. (Gə midə olanlar) pü ş k atmı ş və (pü ş k ona dü ş dü yü ü ç ü n) mə ğ lub edilə nlə rdə n olmuş du. (Yunus gə miyə mindiyi zaman gə mi yerində n tə rpə nmə miş, buna gö rə də sə rniş inlə r: “Yə qin ki, iç ə rimizdə ağ ası ndan qaç mı ş kö lə vardı r”, - demiş dilə r. Kö lə nin kim olduğ unu bilmə k ü ç ü n pü ş k atı lmı ş və o, Yunusə dü ş mü ş dü. Yunus ö zü nü də nizə atmağ a mə cbur olmuş du). (Yunus Allahı n izni olmadan qö v­mü nü tə rk edib getdiyinə gö rə) ö zü nü qı nayarkə n (də nizə atı larkə n) balı q onu udmuş du. Ə gə r o, (Allahı) ç ox tə qdis edə n­lə rdə n (namaz qı lanlardan) olmasaydı, yə qin ki, balı ğ ı n qar­nı nda qiyamə t gü nü nə qə də r qalardı. Nə hayə t, o, xə stə ol­duğ u halda onu boş bir yerə (sahilə) atdı q və (baş ı) ü stü ndə (ona kö lgə salmaq ü ç ü n) iri yarpaqlı bir ağ ac (yaxud qabaq tağ ı) bitirdik. Biz onu yü z min nə fə rə və daha ç ox kimsə yə peyğ ə mbə r gö n­də rdik. Nə hayə t, onlar ona (Yunusə) iman gə tirdilə r və Biz də onlara mü ə yyə n bir vaxta qə də r gü n-gü zə ran verdik” (Sə ffat, 37/139-148).

Fö vqə lucaya mə lum idi ki, onlar cə zadan xilas edildiklə rin­də n sonra iman sahiblə ri olaraq qalacaqlar və bu, hə qiqə tdə də belə oldu. O, hə m də bilirdi ki, bü tü n digə r mə hv edilmiş xalqlar cə zalandı rı lmasaydı lar, hö kmə n kafirliyə qayı dardı lar. Ola bilsin ki, mə hz buna gö rə Fö vqə luca Allah Yunusun xalqı ü ç ü n istisna etmiş di. Bu barə də ə n yaxş ı bilə n isə tə kcə Allahdı r.

ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ

(10.99) “Ə gə r Rə bbin istə sə ydi, yer ü zü ndə olanları n hamı sı iman gə tirə rdi. İ nsanları iman gə tirmə yə sə nmi mə cbur edə cə ksə n?! ”

Ey Muhə mmə d! Ə gə r Allah istə sə ydi Yerin bü tü n sakinlə ­ri­nin qə lbinə iman və tə qvalı lı q nazil edə rdi. O, belə edə bilə r, lakin Onun ilahi hikmə ti tə lə b edir ki, insanları n bir hissə si iman gə tir­miş, digə r hissə si isə kafir olsunlar. Ey Muhə mmə d! Doğ rudanmı sə n insanları iman gə tirmə yə mə cbur edə cə ksə n? Hə qiqə tə n, sə n bunu edə bilmə zsə n, ç ü nki buna tə kcə Allahı n gü cü ç atar.

ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ

Heç kə s Allahı n izni olmadan iman gə tirə bilmə z (buna gö rə də ə bə s yerə ö zü nü yorma). Allah anlamayanları ə zaba dü ç ar edə r”.

Allahı n iradə sinin və istə yinin ə leyhinə kimsə iman gə tirmə bilmə z və heç kim də, Onun qə də ri və istə yinə uyğ un olmadı qca, iman gə tirmə yə qadir deyil. Ə gə r insan iman gə tirmə yə layiqdirsə, onda Fö vqə luca Allah onu dü z yola yö nə ldir. Dinin hö kmlə rini və qadağ aları nı anlamağ a qadir olmayanları və mö izə lə rə və ö yü d-nə sihə tlə rə laqeydlik gö stə rə nlə ri isə O, ş ə rə və azğ ı nlı ğ a mə ruz qoyur.

ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ

(10.101) “De: “Bir gö r gö ylə rdə və yerdə nə lə r var. Lakin iman gə tirmə yə n bir tayfaya ayə lə r və xə bə rdarlı qlar heç bir fayda vermir! ” [71]

Yoxsa onlar ö zlə rində n ə vvə l gə ­lib-gedə nlə rə ü z ver­miş ə zablı gü n­lə ­rin bə nzə ri­nimi gö z­lə yirlə r? De: “Gö z­lə ­­yin! Ş ü bhə siz mə n də sizinlə birlikdə gö zlə yə n­lə rdə nə m”.

Doğ rudanmı, hə tta inandı rı cı aç ı qlamalar aldı qdan sonra da Allahı n ayə lə rinə iman gə tirmə kdə n imtina edə n gü nahkarlar, keç miş də ki kafirlə rin nə sini olduğ u kimi, onları n da baş ı na gə lə cə k cə zalandı rı lma və mə hv olmadan baş qa bir ş ey gö zlə yirlə r? Hə qiqə tə n də, onlar ö zlə rini sə lə flə rinin davrandı qları kimi aparı rlar, axı Allah bü tü n insan nə sillə rinə eyni ə dalə tlə yanaş ı r.

Ey Muhə mmə d! Qoy onlar gö zlə sinlə r və sə n də onlarla birlikdə gö zlə. Onlar ç ox tezliklə bilə cə klə r ki, kimin sonu xeyirli olacaqdı r və onlar baş a dü ş ə cə klə r ki, tə kcə elç ilə r və onları n ardı yca gedə nlə r hə m bu dü nyada və hə m də ö lü mdə n sonra xilas olacaqlar. Mə hz buna gö rə Fö vqə luca belə buyurur:

ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ