Sonra elçilərlərimizi və iman gətirənləri xilas edərik. Möminləri xilas etmək Bizə vacibdir”.

Allah iman gə tirə nlə ri hə m bu dü nyada və hə m də Axirə tdə bə dbə xtliklə rdə n və xoş agə lmə zliklə rdə n mü tlə q xilas edə cə kdir. O, Ö zü bunu belə istə miş dir və O, hə miş ə iman gə tirə nlə ri mü dafiə edir. İ nsanı n imanı gü clü olduqca, hə r cü r xoş agə lmə z hadisə lə r­də n xilas edilə cə yinə daha ç ox ü midvar olur.

ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ

De: “Ey insanlar! Ə gə r mə ­nim dinim barə sində ş ü b­hə yə dü ş mü sü nü zsə, (bilin ki) mə n Allahı qoyub tapı ndı ğ ı nı z baş qa bü tlə rə deyil, ancaq sizin canı ­nı zı alacaq Allaha ibadə t edirə m. Mə nə mö minlə rdə n olmaq ə mr edilmiş dir”.

Fö vqə luca bü tü n elç ilə rin Ağ ası, tə qva sahibi olan mö minlə rin Lideri, imanlı dindarları n ə n Yaxş ı sı olan Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (s.ə.s.) mü raciə t edə rə k, ona (s.ə.s.) belə demə sini buyurur: “Ey insanlar! Siz mə nim sö zlə rimə hə tta ş ə kk gə tirsə niz belə, mə n ö z dinimin doğ ruluğ una ş ü bhə etmə yə cə yə m. Mə n qə ti ə minə m ki, dinim haqq din olduğ u ü ç ü n bü tü n digə r “ilahlar” saxtadı r və faydası zdı rlar. Mə n ö z sö zlə rimi inan­dı rı cı də lillə r və tə kzibolunmaz sü butlarla tə sdiq edə bilə rə m. Mə n bü tlə rə, heykə llə rə və baş qa uydurulmuş “tanrı ç alara” ibadə t etmirə m, ç ü nki onlar yaratmaq, ruzi nazil etmə k və talelə ri idarə etmə k qabiliyyə ­tinə malik deyillə r. Onlar ö zlə ri xə lq edilmiş lə r və tamamilə ö z Rə bbində n ası lı dı rlar və onları ilahlaş dı rmaq ü ç ü n zə ruru olan keyfiyyə t­lə rə qə tiyyə n sahib deyillə r. Onları n yerinə mə n, sizi yaratmı ş və sonra da canı nı zı alacaq, daha sonra isə hə r birinizi ə mə llə rinə gö rə ə və z alması ü ç ü n yenidə n dirildə cə k Allaha ibadə t edirə m. O, hə qiqə tə n də mə nim Onun qarş ı sı nda dua etmə yimə, Ona ibadə t və tə zim etmə yimə layiq Olandı r”.

ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ

Sə n hə nif olaraq ü zü nü dinə tə ­rə f ç evir və mü ş rik­lə r­də n olma”[73].

Allahı qoyub, sə nə nə bir fayda, nə də bir zə rə r verə bilmə ­yə n ş eylə rə yalvarma. Ə gə r belə etsə n, sö zsü z ki, zalı mlardan olarsan”[74].

Ey Muhə mmə d! Qoy sə nin qə lbinin və vü cudunun bü tü n ə mə llə ri Allah xatirinə sə mimi olsun. Dinin hö kmlə rini ancaq Onun xatirinə yerinə yetir və digə r mə qsə dlə r gü dmə. Mü ş riklə rə oxş ama, onları n yanı nda dayanma və sə nə xeyir gə tirmə yə və ya zə rə r vurmağ a qadir olmayanlara yardı m ü ç ü n mü raciə t etmə. Hə qiqə tə n, istə nilə n mə xluq bu sifə tlə rə malikdir, ç ü nki tə kcə Fö vqə luca Allah fayda verə və zə rə r vura bilə r. Lakin ə gə r sə n Allahı qoyub, sə nə nə xeyir verə və ya ş ə rdə n xilas edə bilmə yə n mə xluqlara dua etsə n, onda sə n ö zlə rini hə laka mə hkum etmiş və ö zlə rinə ziyan vurmuş fasiqlə rdə n[75] olarsan.

Bu ayə lə rdə zalı mlı q və ya ə dalə tsizlik dedikdə mü ş riklik nə zə rdə tutulur. Bu barə də Fö vqə luca buyurmuş dur: “...Allaha ş ə rik qoş ma. Doğ rudan da, Allaha ş ə rik qoş maq bö yü k zü lmdü r! (Ağ ı r gü nahdı r!)” (Loğ man, 31/13). Ə gə r insanları n ə n yaxş ı sı zalı m ola bilə rdisə, ə gə r onun (s.ə.s.), Allaha dua etmə k ə və zinə mə xluqlara dua etmə si ehtimalı var idisə, onda bü tü n qalan insanlar haqqı nda nə demə k olar?!!

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ

Gə r Allah sə nə bir zə rə r toxundursa (sı xı ntı versə), Ö zü ndə n baş qa heç kə s onu sə ndə n sovuş dura bilmə z. Ə gə r Allah sə nə bir xeyir dilə sə, heç kə s Onun nemə tini geri qaytara bilmə z. Allah onu bə ndə lə rində n istə di­yinə nə sib edə r. O, Bağ ı ş layandı r, Rə hmedə ndir”.

Bu ayə, tə kcə Allahı n ibadə tə layiq olması nı sü but edə n ə n bö yü k də lillə rdə ndir. Tə kcə O, xeyir vermə yə və ya zə rə r vurmağ a, nemə t vermə yə və mə rhə mə tində n mə hrum etmə yə qadirdir və ə gə r insan dilə nmə yə, xə stə liyə və ya digə r bə laya dü ç ar olduqda, onu Allahdan baş qa kim bu xoş agə lmə z hallardan xilas edə bilmə z. Doğ rudan da, ə gə r hə tta bü tü n mə xluqlar yı ğ ı ş ı b insana kö mə k gö stə rmə k istə sə lə r, onlar ona Allahı n ö ncə də n mü ə yyə n etdiyi qə də r ç ə rç ivə sində n kə nar heç bir yardı m edə bilmə zlə r. Yenə də ə gə r bü tü n mə xluqlar birlə ş ə rə k insana zə rə r vurmağ a cə hd gö stə rsə lə r də, Allah istə mə dikcə, bunu edə bilmə zlə r. Allah Ö z qulunu himayə si altı na gö tü rmə k istə yə rsə heç bir varlı q Onun bu mə rhə mə tinin qarş ı sı nı almağ a qadir ola bilmə z. Bununla ə laqə dar Fö vqə luca hə m də belə buyurur: “Allahı n insanlara ə ta etdiyi mə rhə mə tə (verdiyi nemə tə, ruziyə) heç kə s mane ola bilmə z. Onun vermə diyi bir ş eyi də Ö zü ndə n baş qa heç kə s gö ndə rə (verə) bilmə z. O, yenilmə z Qü vvə t Sahibi, Hikmə t Sahibidir! ” (Fatir, 35/2).

Allah istə diyinə Ö z mə rhə mə tini bə xş edir. Hə qiqə tə n də, O, bö yü k lü tfkarlı ğ a malikdir. Onun gö zə l adları arası nda – Bağ ı ş layan və Rə hmli adları. O, qulları na onları n bağ ı ş lanması na sə bə b olan ə mə llə r yerinə yetirmə yə kö mə k gö stə rir və onlar bu ə mə llə ri etdikdə, O, qulları nı n hə m bö yü k, hə m də kiç ik gü nahla­rı nı bağ ı ş layı r, Onun xeyirxahlı ğ ı isə bü tü n mə xluqları na aiddir, ç ü nki mə xluqlar bir an da belə olsa Allahı n qayğ ı sı olmadan yaş amağ a qadir deyillə r.

Ə gə r insan tə kcə Allahı n nemə t bə xş etmə k və bə lalardan qorumaq, ə nam vermə k, bə dbə xtliklə rdə n və qə m-qü ssə də n xilas etmə k qü drə tinə malik olduğ unun və Allah istə mə dikcə heç bir mə xluqun digə r mə xluqa nə fayda və nə də zə rə r vurmağ a qabil olmadı ğ ı nı n inandı rı cı də lillə rini də rk etdikdə, ona qə ti ş ə kildə aydı n olmalı dı r ki, Allah vahid gerç ə k İ lahdı r və bü tü n digə r ilah adlandı rı lan mə xluqlar saxta və faydası zdı rlar.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ

(10.108) “(Ey Elç im!) De: “Ey insanlar! Artı q Rə bbinizdə n sizə haqq (Quran) gə lmiş dir. Doğ ru yolu tutan ö zü nə savab, doğ ru yoldan azan isə gü nah qazanar. Mə n sizə zamin deyilə m! ”

Ey Allahı n Elç isi! Sə n insanlara ö z də lillə rini tə qdim etdik­də n sonra, belə de: “Ey insanlar! Allah sizə mü xtə lif də lillə rlə tə sdiq edilə n haqqı sizə bə yan etmiş dir. Sizə Allahdan nazil olan bu xə bə rlə rin doğ ruluğ u heç bir ş ü bhə doğ urmur. Bu Quranı n nazil edilmə si isə Onun sizin barə nizdə gö stə rdiyi qayğ ı nı n ə n ə zə mə tli tə zahü rü dü r. Onda hə r ş eyin izahı və hə m də dini hö kmlə rə və yü ksə k ə xlaqi keyfiyyə tlə rə aid gö stə riş lə r vardı r. Budur Allahı n himayə si və xeyirxahlı ğ ı! İ ndi doğ ru yol və azğ ı nlı q artı q sizə aydı nlaş dı rı lmı ş dı r və bu barə də ş ü bhə lə r daha sizə ə zab vermir. Ə gə r sizlə rdə n kimsə Allahı n rə hbə rliyi sayə sində haqqı də rk edə rsə və ona bü tü n qalan ş eylə rdə n daha ç ox ü stü nlü k verə rsə, o ş ə xs ö z xeyrinə rə ftar etmiş olacaqdı r. Fö vqə luca Allah qulları na mö htac deyildir və buna gö rə insan xeyirxahlı qları nı n bə hrə si tə kcə qulları n ö zlə rinə qismə t olur. Lakin ə gə r sizdə n kimsə doğ ru yoldan ç ı xarsa, ə sil biliklə rdə n ü z dö ndə rə rsə və tə crü bə də onları rə hbə r tutmazsa, o ş ə xs ö z zə rə rinə davranmı ş olar. O, Allaha heç bir zə rə r vura bilmə z – onun cinayə tlə ri tə kcə ö zü nə ziyan vurar. Mə n sizin hə rə kə tlə rinizi yadda saxlama­ya­ca­ğ am və sizi hesabat vermə yə də ç ağ ı rmayacağ am. Mə n sadə cə aç ı q-aydı n nə sihə tç iyə m, Fö vqə luca Allah isə sizin Və kilinizdir. Buna gö rə, nə qə də r ki, Allah sizə mö hlə t verir, gö zlə yin! ”

ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ

(10.109) “Sə nə nə və hy gə lirsə, ona tabe ol. Allah (zə fə r) hö kmü nü verə nə qə də r sə br et. O, hö km verə nlə rin ə n xeyirlisi­dir! ”

Ey Elç i! Və hylə rlə sə nə nazil edilə nlə ri ö yrə n, Quran hö kmlə rini yerinə yetir, bu qanunlar ü zrə yaş a və insanlar arası nda onları tə bliğ et! Bu yolla sə birlə get, ç ü nki o ali sə br etmə forması dı r və ə n bö yü k ş ə rə flə nə ticə lə nə cə kdir. Tə nbə llik etmə və ruhdan dü ş mə, Fö vqə luca Allah sə ninlə sə ni inkar edə n kafirlə r arası nda hö km ç ı xarana qə də r dö zü mlü və sə birli ol! Hə qiqə tə n, Allah hakimlə rin ə n xeyirlisidir, ç ü nki Onun hö kmlə ri hə miş ə ə dalə tli, qə rə zsiz və cü r hə mdə layiqdir.

Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ö z Rə bbinə itaə t etmiş və ö z dininin qalan digə r mə zhə blə r ü zə rində qə lə bə ç alması na kö mə k edə nə qə də r qə tiyyə tlə dü z yolla getmiş dir. Allah Ö z Elç isinə (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) dü ş mə nlə rini və rə qiblə rini də lillə r və sü butlarla mə ğ lub etdir­dik­də n sonra, onları qı lı nclar və nizə lə rlə darmadağ ı n etmə yə kö mə k gö stə rmiş dir. Buna gö rə hə md tə kcə Allaha mə xsusdur və bu tə rif mə hz Onun ə zə mə tinə, kamilliyinə və hü dudsuz xeyirxahlı ğ ı na yaraş andı r.

G

HUD SURƏ Sİ

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ

Mə rhə mə tli və Rə hmli Allahı n adı ilə!

ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ

Lif. Lə m. Ra. Bu, Mü d­rik və Xə bə r­dar olan tə rə fin­də n ayə ­lə ri mü ­kə mmə llə ş dirilmiş, sonra da ə t­raflı izah edilmiş bir Kitab­dı r”.

Fö vqə luca Allah Mü qə ddə s Quranı ayə lə ri gö zə l və kamil olan Bö yü k Kitab və Mü barə k Və hy adlandı rmı ş dı r. Onda hə qiqi tarixi hekayə tlə r, ə dalə tli hö kmlə r və qadağ alar ö z ə ksini tapmı ş dı r. Onun sö zlə ri bə lağ ə tli, onları n mə nası isə ç ox gö zə ldir. Allah bu ayə lə rin mə zmununu ə n mü kə mmə l surə tdə izah etmiş dir, axı Onun adları arası nda Mü drik və Hə r ş eyi Bilə n adları vardı r. O, hə r ş eyi ö z yerində yerlə ş dirir, aş kar və qeybə aid olan hə r ş ey haqqı nda biliyə malikdir, Onun hö kmlə ri və qadağ aları ilahi hikmə tinə hə miş ə uyğ un gə lir.

ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ

Bu Kitab ona gö rə dir ki, siz Allahdan baş qası na ibadə t etmə yə siniz. Hə qiqə tə n, mə n sizi Allah tə rə fində n qorxu­dan və mü jdə lə yə nə m”.

Ə gə r Quran ayə lə ri Mü drik və hə r ş eyi Bilə n Allah tə rə fin­də n kamillə ş dirilmiş və izah edilmiş dirsə, onda onları n ə zə mə ti və ucalı ğ ı və hə mç inin onlarda ə ks etdirilmiş hikmə t və mə rhə mə t barə də soruş mağ a ehtiyac qalmı r. Lakin bilmə k lazı mdı r ki, Allah bu Kitabı insanları n tə kcə Ona ibadə t etmə lə ri, dinə Onun xatiri ü ç ü n etiqad etmə lə ri və mü xtə lif mə xluqları Onunla bə rabə r tutmama­ları ü ç ü n nazil etmiş dir. Bu Kitabı Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) gə tirmiş dir. Rə bb onu (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) gü nah iş lə tmə yə cə sarə t edə nlə ri bu hə yatda və ö lə ndə n sonra cə zalandı rı lacaqları barə də xə bə r­darlı q etmə kdə n və Allaha itaə tkarlı qla tabe olanları isə dü nya hə yatı nda və Axirə tdə savablandı rı lacaqları ilə mü jdə lə mə kdə n ö trü gö ndə rmiş dir.

ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ

Hə m də Rə bbinizdə n ba­ğ ı ş ­lanma dilə yə siniz, sonra da tö vbə edə siniz ki, O sizə mü ə y­yə n olun­muş vaxtadə k gö ­zə l gü n-gü zə ran nə sib etsin və hə r fə ­zi­lə t sahibinə Ö z lü tfü ndə n versin. Ə gə r Ondan ü z ç evirsə ­niz, bilin ki, mə n sizə ü z ve­rə cə k ə zə mə tli Gü nü n ə za­bı n­dan qorxuram”.

Ey insanlar! Gü nahları nı za gö rə bağ ı ş lanma dilə yin və verilmiş mö hlə tdə n istifadə edin ki, Allahı n nifrə tinə sə bə b olan hə r ş eydə n ə l ç ə kə siniz və Onun sevdiyi və razı qaldı ğ ı hə r ş eyə can atası nı z. Sizin bağ ı ş lanma haqqı nda duaları nı z və tö vbə lə riniz ona sə bə b olacaq ki, Allah sizə lə zzə t verə n və sizin xeyrinizə olan dü nya malı qismə t edə cə kdir. Hə mç inin Fö vqə luca Allah sizə ayrı lmı ş mö hlə ti yaş amaq ü ç ü n imkan verə cə k və aranı zdakı mə rhə mə tlilə rə və xeyirxahlara Ö z nemə ti ə ta edə cə kdir. Hə qiqə ­tə n, sizin xeyirxahlı ğ ı nı zı n ə və zi – xoş unuza gə lə n ş eylə ri ə ldə etmə niz və ikrah etdiyiniz hə r ş eydə n qurtulmanı z olacaqdı r. Lakin ə gə r siz bu ç ağ ı rı ş a cavab vermə kdə n boyun qaç ı rsanı z, haqdan ü z ç evirsə niz və ya hə tta onu yalan saysanı z, onda sizi də hş ə tli bir cə za haqlayacaqdı r. Bu isə, Allah insanları n bü tü n ilk və sonrakı nə sillə rini və digə r mə xluqları bir yerdə topladı ğ ı Ə zə mə tli Gü ndə baş verə cə kdir.

ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ

(11.4) “Siz mə hz Allahı n hü zuruna qayı dacaqsı nı z. O, hə r ş eyə qadirdir! ”

Hamı nı z Allahı n hü zuruna qayı dacaqsı nı z və O, etdiyiniz ə mə llə rə mü vafiq olaraq – xeyirə xeyirlə, ş ə rə də ş ə rlə ə və z verə ­cə kdir. Bü tü n varlı qlar Onun hakimiyyə ti altı ndadı rlar və O, ö lü lə ri diriltmə yə qadirdir, ç ü nki ö lmü ş lə ri diriltmə k – Onun imkanları nı n ancaq az bir hissə sidir. Bu barə də, sö zü ə n doğ ru olan Rə bb Ö zü xə bə r vermiş dir. Bu isə o demə kdir ki, dirildilmə nin labü dlü yü hə m mə ntiqi də lillə r və hə m də mü qə ddə s mə tnlə rlə tə sdiq edilir.

ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ

Bilin ki, (kafirlə r və mü nafiqlə r) Allahdan gizlə n­mə k mə qsə dilə ikiqat olarlar. Xə bə r­dar olun ki, onlar libasları na bü rü ndü kdə belə, Allah onları n gizli saxladı qları və aş kar etdik­lə ri hə r ş eyi bilir. Allah kö kslə rdə olanları Bilə ndir”[76].

Fö vqə luca Allah, ö z gizli niyyə tlə rini Allahdan mə xfi saxla­mağ a cə hd gö stə rə nlə rin cahilliyini və də rin azğ ı nlı q iç ində olduqları nı bildirə rə k, gö stə rir ki, bu ə mə l sadə cə onları n ö z ü rə klə rini pə rdə lə yir, ç ü nki Allah onları n niyyə tlə rində n xə bə rdar­dı r və ə mə llə rini gö rü r. Onları n azmı ş olduqları nı ifş a etmə k ü ç ü n Fö vqə luca Allah qeyd edir ki, insanlar ə mə llə rini pə rdə lə mə yə ç alı ş dı qları zaman onlar ə n kiç ik, gö zə gö rü nmə z hə rə kə tlə r etmə yə nail olurlar. Bundan baş qa, Fö vqə luca Allaha insanları n etdiklə ri və ya sə slə, ya da pı ç ı ltı ilə dediklə ri bü tü n sö z və ə mə llə ri haqqı nda hə r ş ey mə lumdur. Daha sonra Ona insan qə lbində gizlə dilə n və hə tta adamları n pı ç ı ltı ilə demə yə cə sarə t etmə diklə ri bü tü n mə xfi fikirlə ri, gizli niyyə tlə ri və və svə sə lə ri haqqı nda da hə r ş ey Ona mə lumdur. Doğ rudanmı bundan sonra siz elə zə nn edirsiniz ki, siz ö zü nü z barə də Allahdan nə isə gizlə də bilə cə ksiniz?

Digə r bir ş ə rhə mü vafiq olaraq, bu ayə də kafirlə rin Muhə mmə d Peyğ ə mbə rdə n (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) ü z ç evirmə lə rində n və onun xü tbə lə rinə laqeyd yanaş maları ndan bə hs edilir. Onları n haqdan dö nmə lə ri o də rə cə də bö yü k idi ki, onlar Muhə mmə d Peyğ ə mbə ri (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) gö rdü kdə ü rə klə ri sı xı lardı ki, o (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) onları gö rmə sin və onlara ö z ç ağ ı rı ş ı və faydalı nə sihə tlə ri ilə mü raciə t etmə sin. Bundan da bö yü k ü z dö ndə rmə olarmı?!!

Sonra isə Fö vqə luca Allah onları, bü tü n hə rə kə tlə ri və ə mə llə ri haqqı nda Ona mə lum olması ilə hə də lə yir. Bir ə mə l belə Allahı n nə zə rində n qaç a bilmə z və kafirlə r tö rə tdiklə rinin ə və zini bü tö vlü klə alacaqlar.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ

Yer ü zü ndə yaş ayan elə bir canlı yoxdur ki, Allah onun ruzisini vermə sin. Allah onları n sı ğ ı nacaqları nı da, ə manə t qoyulacaq (ö lü b də fn edilə cə k) yerlə rini də bilir. Onları n hamı sı aç ı q-aş kar Kitabdadı r”.

Fö vqə luca Allah yer ü zü ndə yaş ayan, istə r insanlar və ya heyvanlar olsun, quruda və ya suda yaş ayanlar olsun, bü tü n canlı mə xluqları nı ruzi və maddi nemə tlə rlə tə min etmə yi Ö z ö hdə sinə gö tü rmü ş dü r. Onları n hamı sı ruzisini Allahdan alı rlar. Ona mə xluqları nı n mə skunlaş dı ğ ı və yaş adı ğ ı yerlə r və hə mç inin onları n gedib-gə ldiklə ri yerlə r mə lumdur. Onları n yerdə yaş ayı ş ı nı n bü tü n tə fə rrü atı Mü hafizə olunan Lö vhə də yazı lmı ş dı r. Onda sə malarda və yerdə baş vermə li olacaq bü tü n hadisə lə rə aid biliklə r ö z ə ksini tapmı ş dı r. Bü tü n bunlar ə zə ldə n Allaha mə lum idi və yazı qə lə mi ilə qeyd olunmuş dur. Allah istə miş dir ki, hə r ş ey mə hz olacağ ı kimi baş versin və hə r bir mə xluq ruzisini tam ala bilsin. Bu isə o demə kdir ki, mə xluqları n ü rə klə ri Rə bbə tə və kkü l etmə lidir, ç ü nki O, onları maddi nemə tlə tə min etmə yi ö hdə sinə gö tü rmü ş və onları n barə sində hə r ş eyi və onları n hə r birinin keyfiyyə tini bilir.

ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ

Rş i su ü zə rində ikə n hansı nı zı n daha gö zə l ə mə l (itaə t) sahibi olacağ ı nı sı nayı b bilmə k ü ç ü n gö ylə ri və yeri altı gü ndə yaradan Odur. (Ey Peyğ ə mbə rim!) Ə gə r desə n ki: “Siz ö lə ndə n sonra, hə qiqə tə n, dirildilə cə ksiniz! ”, kafir olanlar: “Bu, aç ı q-aş kar sehrdə n baş qa bir ş ey deyildir! ” – deyə cavab ve­rə r­lə r”.

Fö vqə luca bildirir ki, gö ylə r və yer altı gü n ə rzində yaradı l­mı ş dı r. Onları n yaradı lması bazar gü nü baş ladı lmı ş və cü mə gü nü qurtarmı ş dı r. Bü tü n bu vaxt ə rzində Onun Kü rsü sü su ü zə rində olmuş dur ki, bu da yeddinci gö yü n ü zə rində dir. Gö ylə rin və yerin xə lq edilmə sində n sonra Fö vqə luca Allah Kü rsü sü nə qalxı b otur­muş və oradan O, Kainatı n iş lə rini Ö z bildiyi kimi idarə etmə yə baş lamı ş və bu zaman qə də r və sə mavi dinlə rinin qanunları na istinad etmiş dir. O, insanları sı naqdan keç irmə k vasitə si kimi gö ylə rdə və yerdə olan hə r ş eyi onlardan ö trü yaratmı ş dı r. O, onlara Ö z hö kmlə rini və qadağ anları nı nazil edir və onlardan kimin saleh ə mə llə r etdiyinə, ə gə r ə l-Fudeyl b. İ yadı n sö zlə ri ilə desə k, onlardan kimin Allahı n dininə sə mimi və dü zgü n etiqad etdiyinə baxı r. İ yaddan soruş urlar ki: “Ey Ə bu Ə li! Sə mimi və dü zgü n nə demə kdir? ” O, belə cavab verir: “Ə mə llə r sə mimi olsa da, dü zgü n olmadı qca, onsuz da qə bul edilmə yə cə kdir. Ə gə r ə mə llə r dü zgü ndü rsə, onlar sə mimi olmadı qca da qə bul edilmə yə ­cə kdir. Ə mə llə r sə mimi və dü zgü n olmalı dı r. Ə mə lin sə mimi olması onun Allah xatirinə edilmə sidir. Ə mə lin dü zgü n olması isə, onun ş ə riə tə və Sü nnə yə uyğ un olması dı r”.

Bu barə də Fö vqə luca buyurmuş dur: “Mə n cinlə ri və insan­ları yalnı z Mə nə ibadə t etmə k ü ç ü n yaratdı m! ” (Zariyat, 51/56);

“Yeddi (qat) gö yü və bir o qə də r də yeri yaradan Allahdı r. Allahı n hə r ş eyə qadir olduğ unu, Allahı n hə r ş eyi elmi ilə ehtiva etdiyini bilə siniz deyə, (Allahı n) ə mri onları n arası nda (mö vcud olan bü tü n mə xluqata) nazil olar” (Talaq, 65/12). Bu deyilə nlə rdə n belə ç ı xı r ki, Fö vqə luca Allah mə xluqları ona gö rə yaratmı ş dı r ki, Ona ibadə t etsinlə r və Onu gö zə l adları və sifə tlə ri vasitə si ilə də rk etsinlə r. O, onlara bu minvalla davranmağ ı ə mr etmiş dir və kim Allaha itaə t edirsə, o, ö z və sifə lə rini yerinə yetirmiş olur və o, uğ ur qazananları n arası nda olacaqdı r. Kim də bundan ü z dö ndə rə rsə, zə rə rə uğ ramı ş lardan olacaqdı r. Onları n hamı sı ö z Rə bbinin hö kmlə rinə və haramları na necə riayə t etmiş lə rsə, ona mü vafiq olaraq ə və z alacaqları mə skə ndə mü tlə q toplanacaqlar.

Mə hz buna gö rə, Allah xatı rladı r ki, mü ş riklə r ə və z alacaq­ları na iman gə tirmə kdə n boyun qaç ı rı rlar. Onlara ö ldü kdə n sonra dirildilə cə klə ri haqqı nda deyildikdə, onlar bunu yalan adlandı rı r­lar. Bundan baş qa, onlar ə n mü dhiş tə rzdə Muhə mmə d Peyğ ə mbə ­rin (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) peyğ ə mbə rliyini inkar edir və bunu aç ı q-aş kar sehirbazlı q adlandı rı rlar, halbuki ə slində, bu aydı n bir hə qiqə tdir.

ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ

Gə r onlara gə lə cə k ə zabı az bir mü ddə t yubatsaq, sö zsü z ki, (istehza ilə): “Bu ə zabı gecikdirə n (ona mane olan) nə dir? ” – deyə cə klə r. Bilin ki, ə zab onlara gə lə cə yi gü n də f olunmaz. Mə sxə rə yə qoyduqları ə zab onları mə hv edə r”.

Allah kafirlə ri cə zalandı rmağ ı mü ə yyə n olunmuş vaxtadə k tə xirə salı r və onlar sə birsizliklə onun gə lmə sini gö zlə mə yə baş layı rlar. Onlar ö z cahilliklə ri və zalı mlı qları na gö rə bir-birində n soruş urlar: “Cə za niyə gecikir? ” Onları n sö zlə ri Allahı n cə zalan­dı racağ ı na iman gə tirmə diklə rini tə sdiq edir, ç ü nki onlar bu dü nyadakı firavan yaş ayı ş ları na istinad edə rə k, Allahı n Elç isini (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!) yalan danı ş maqda ifş a etmə yə cə hd gö stə rirlə r, halbuki o (ona Allahı n salavatı və salamı olsun!), onları cə zanı n yaxı nlaş ması haqqı nda xə bə rdar etmiş di. Lakin bundan da ə hə miyyə tsiz bir bə hanə tapmaq olarmı?!!

Hə qiqə tə n, elə bir gü n gə lə r ki, heç kim mü ş riklə rin yaxası nı cə zadan kə nara ç ə kə bilmə z və onda onlar ö z ə mə llə ri ü zə rində dü ş ü nə bilə rlə r. Cə za onları hə r tə rə fdə n bü rü yə r və onlar qismə t olar. Axı onlar ə vvə llə r bu cə zaya o də rə cə də laqeyd idilə r ki, hə tta onun gə lə cə yi haqqı nda xə bə rdarlı q edə nlə rin yalanç ı lı ğ ı na ə min idilə r.

ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ

Gə r insana Ö zü mü zdə n bir nemə t (mə rhə mə t) dad­dı rsaq, sonra da onu geri alsaq, ş ü bhə siz ki, o, mə yus (ü midsiz) və nankor olar”.

Gə r baş ı na gə lə n bir mü sibə tdə n sonra, ona fira­vanlı q, sə adə t nə sib etsə k, mü tlə q: “Artı q fə lakə tlə r mə ndə n so­vuş du” - deyə r və sö zsü z ki, sevinib ö yü nə r”.

Sə br edə nlə r və yaxş ı iş lə r gö rə nlə r mü stə snadı r. Mə hz onları (gü nahlardan) bağ ı ş lanma və bö yü k bir savab gö zlə yir”.

Fö vqə luca xə bə r verir ki, insan ö z tə biə ti etibarı ilə cahil və ə dalə tsiz mə xluqdur. Allah ona sağ lamlı q, ruzi, ö vlad və digə r nemə tlə r bə xş etdikdə və sonra da onları onun ə lində n aldı qda, o, ü midsizliyə qapı lı r. O, Allahı n mü kafatlandı racağ ı na inamı nı itirir və hə tta mə hrum olduğ u nemə tlə ri Allahı n ona qaytaracağ ı və ya onu eyni də yə rli nemə tlə rlə yenidə n tə min edə cə yi və yaxud da onu daha yaxş ı bir tə rzdə mü kafatlandı racağ ı haqqı nda heç dü ş ü nmü r də. Ə gə r Allah insana, onun baş ı na gə lə n bə ladan sonra, ə min-amanlı q nə sib edirsə, o, tə kə bbü rlə sevinmə yə baş layı r və elə zə nn edir ki, ə ldə etdiyi uğ ur onu bir daha tə rk etmə yə ­cə kdir. O, ü rə yinə yatan nemə tlə rə ş adlanı r və Allahı n qulları na nazil etdiyi hə diyyə lə rlə fə xr edir. Bü tü n bunlar onu lovğ alandı rı r, ö zü ndə n razı qalmağ a sə bə b olur, tə kə bbü rlü insana ç evirir və o, digə r mə xluqlara ö tkə mliklə, hə qarə tlə və etinası zlı qla yanaş ı r. Bə s hansı nö qsan bundan da pis ola bilə r?!!

Bu sifə tlə r, Allahı n doğ ru yola yö nə ltdiyi, yaramaz keyfiy­yə tlə rdə n xilas etdiyi və gö zə l ə xlaqla iltifat gö stə rdiyi insanlardan baş qa, qalan bü tü n insanlara xas olan mə ziyyə tlə rdı r. Bu saleh insanlar mü sibə t dü ş dü kdə sə birli olur və heç vaxt mə yuslaş mı rlar. Ə min-amanlı q yarandı qda isə tə kə bü rlü lü k gö stə rmir, ö zlə rinin fə rz və vacib olmayan xeyirxah ə mə llə rini davam etdirirlə r. Mə hz onlar ö z gü nahları nı n bağ ı ş lanması na və bunun sayə sində hə r cü r yaramaz və xoş agə lmə z hallardan xilas olmağ a və hə mç inin qə lbin hə zz alacağ ı və baxı ş ları n heyran qalacağ ı ş eylə rin onlar ü ç ü n hazı rlandı ğ ı Cə nnə tdə bö yü k savaba layiqdirlə r.

ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ

(11.12) “(Ey Elç im,) mü ş riklə rin: “Heç olmasa, (Peyğ ə mbə r­li­yinin doğ ruluğ unu tə sdiq etmə k ü ç ü n) ona bir xə zinə endiri­lə ydi və ya onunla birlikdə bir mə lə k gə lə ydi! ” – demə lə rinə gö rə, bə lkə də, sə nə gə lə n və hyin bir hissə sini tə rk etmə li olacaqsan və buna gö rə ü rə yin sı xı lacaq! Sə n ancaq (mü ş riklə ri və kafirlə ri Allahı n ə zabı ilə) qorxudan bir peyğ ə mbə rsə n. Hə r ş eyə və kil olan isə Allahdı r! ”

Ey Muhə mmə d! Kafirlə rin sə ni qə bul etmə diklə rinə gö rə kə də rlə nmə. Onları n sö zlə ri sə nin rə ftarı na tə sir gö stə rmə mə li və sə ni getdiyin yoldan dö ndə rmə mə lidir. Və hylə sə nə nazil edilə nin hə tta ə n kiç ik bir hissə sində n belə ə l ç ə kmə k sə nə yaraş maz və sə nin ü rə yin onları n inadkarlə ğ ı ndan sı xı lmamalı dı r. Onlar soru­ş urlar ki: “Niyə ona xə zinə nazil edilmə miş dir? Niyə onun yanı nda bir mə lə k yoxdur? ” Lakin bil ki, onları n bu sö zlə rinin sə bə bi ö z inadkarlı qları, tə rsliklə ri, ə dalə tsizliklə ri, azğ ı nlı ğ ı, sü but və də lillə rdə n istifadə edə bilmə mə lə ridir. Buna gö rə də baş ladı ğ ı n iş ini davam etdir və onları n ancaq axmaqlara və cahillə rə xas olan rabitə siz sö zlə rində n ö trü doğ ru yolundan azma. Qoy ü rə yin bunlara gö rə sı xı lması n.

Mə gə r onlar sə nə, heç olmazsa, bir də lil belə gə tiriblə r ki, sə n onu tə kzib edə bilmə yə sə n? Yaxud da onlar sə nin tə bliğ etdiyin baxı ş ları nı n heç olmazsa birində belə nö qsan tapdı larmı? Sə nin ü rə yini ü mumiyyə tlə daralmağ a mə cbur edə n nə dir?! Ya da sə n onlara gö rə mə suliyyə tmi daş ı yı rsan və hə r vasitə ilə olsa da onları dü z yola gə tirmə yə borclusan? Qə tiyyə n yox! Sə n anacaq nə sihə t­ç isə n, onları n etibarlı və kili isə Allahdı r. O, onları n ə mə llə ­rini yadda saxlayı r və onları n hə r birinə ə və zini bü sbü tü n verə cə kdir.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ

Yoxsa (mü ş riklə r): “Onu (Quranı) ö zü ndə n uydur­du! ” - deyirlə r. (Onlara) de: “Ə gə r doğ ru deyirsinizsə, onun kimi ö zü nü zdə n on surə uydurub gə tirin və (bu iş də) Allahdan baş qa, kimi bacarı rsı nı zsa, onu da kö mə yə ç ağ ı rı n”.

(11.14) “Yox, ə gə r (kö mə yə ç ağ ı rdı qları nı z) sizə cavab ver­mə sə lə r, bilin ki, o ancaq Allahı n elmi ilə nazil olmuş dur. Ondan baş qa heç bir tanrı yoxdur! (Bü tü n bunlardan sonra da) mü sə lman olmayacaqmı sı nı z? ” [77]

Kim (Axirə tdə n vaz keç ib) dü nyanı və onun bə rbə ­zə yini istə yirsə, Biz ona ə mə llə rinin ə və zini elə orada verə rik. Onları n dü nyadakı savabları ə sla azaldı lmaz”.

(11.16) “Belə lə rinin Axirə tdə atə ş də n baş qa heç bir payı yoxdur. Onları n dü nyada gö rdü klə ri iş lə r puç olar və bü tü n ə mə llə ri boş a ç ı xar! ”

Ə gə r insanı n bü tü n dü ş ü ncə və niyyə tlə ri mü stə sna olaraq tə kcə dü nya hə yatı və yerin gö zə lliklə ri ilə bağ lı olarsa, ə gə r o, ancaq qadı nlar, oğ ullar, ağ ı r qı zı l və gü mü ş kü lç ə lə r, cins atlar, ev heyvanları və ə kinə cə k haqqı nda fikirlə ş irsə, ə gə r o, bü tü qü vvə si ilə bu nemə tlə ri ə ldə etmə yə ç alı ş ı rsa, ancaq bu mə qsə dlə r ü ç ü n zə ruri olan biliklə rə yiyə lə nirsə və Axirə t hə yatı na qə tiyyə n can atmı rsa, onda belə bir insan ə sil kafirdir, axı ə gə r insan dindardı rsa, onda onun qə lbinə yol tapmı ş iman ona imkan vermə zdi ki, o, tə kcə maddi nemə tlə r ə ldə etmə yə can atsı n. Bundan baş qa, haqq din və saleh ə mə llə rin ö zü artı q onun Axirə t alə minə can atması nı tə sdiq edə rdi. Lakin bə dbə xt kafirlə r ö zlə rini elə aparı rlar ki, sanki onlar ancaq bu dü nyada yaş amaq ü ç ü n yaradı lmı ş lar və bu sə bə bdə n Allah ə mə llə rinə gö rə onlara ə və zini elə bu dü nyadaca tam verə cə kdir. Onlar maddi nemə tlə ri onlar ü ç ü n baş lanğ ı cda Qorunan Lö vhə də tə yin edildiyi kimi alacaqlar. Onlar haqqı ndan azca da olsa kə silmə yə cə kdir, lakin bu onları n sevincinin və keç irdiklə ri mə mnuniyyə tin sonu olacaqdı r, ç ü nki Axirə t hə yatı nda onlar Cə hə nnə min ə bə di sakinlə rinə ç evrilə cə klə r və orada onları n ç ə kə cə klə ri ə zablı cə za bir anlı ğ a belə fasilə verilmə də n davam edə cə kdir. Bununla yanaş ı onlar ə n qiymə tli savabdan mə hrum edilə cə klə r. Onları n bu dü nyada haqqa və onun tə rə darları na qalib gə lmə k ü midilə tö rə tdiklə ri ə mə llə r və hə mç inin etdiklə ri yaxş ı ə mə llə r faydası z və puç olacaq. Bu ona gö rə belə olacaq ki, onları n yaxş ı ə mə llə ri mö hkə m ə sasa malik deyildi və vacib ş ə rtdə n – haqq dində n mə hrum idi.

ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ

(11.17) “Mə gə r Rə bbində n aç ı q-aydı n bir də lilə (Qurana) istinad edə n, ardı nca Allahdan bir ş ahid (Cə brail) gə lə n, ondan da ə vvə l Musanı n (ö z ü mmə ti ü ç ü n) bir rə hbə r və mə rhmə t olan Kitabı nı n tə sdiq etdiyi kimsə (dü nyaya meyl edə nlə r, ona bel bağ layanlar kimi ola bilə rmi)?! Bunlar (bu də lillə ri tə sdiq edə n mü sə lmanlar) Qurana inanı rlar. (Ey Elç im!) Quranı inkar edə n zü mrə yə və d olunan yer isə Cə hə nnə mdir. Artı q sə n də onun barə sində ş ü bhə yə dü ş mə. O sə nin Rə bbində n (gə lə n) haqdı r, lakin insan­ları n ə ksə riyyə ti (buna) inanmazlar! ”

Fö vqə luca bu ayə də Ö z Elç isi Muhə mmə din (ona Allahı n salavatı və salamı olsun) və habelə onun dinin hö kmlə rini nö qsansı z yerinə yetirə n və mö hkə m etiqada malik olan varis­lə rinin mə ziyyə tlə ri haqqı nda xə bə r verir. Onları n fə rdi keyfiyyə tlə ri digə r insanları n keyfiyyə tlə rində n tamamilə fə rqlə nir, onları mü qayisə etmə k belə, sadə cə, mü mkü n deyil. Onlar ö z Rə bbində n gə lə n aydı n də lillə rə istinad edirlə r, ç ü nki Allahı n nazil etdiyi və hy bir ç ox mü hü m mə sə lə lə ri aydı nlaş dı rı r və insanda tam etiqad yaradı lması na sə bə b olan aç ı q də lillə ri ö zü ndə ə ks etdirir. Onları n haqlı olması nı n bu sü butları nı n ardı nca yenə bir də lil gə lir – qü sursuz tə htə lş ü ur və sağ lam tə fə kkü r Fö vqə luca Allahı n nazil etdiyi və qanunilə ş dirdiyi hə r ş eyin doğ ruluğ unu tə sdiq edir və bunları n sayə sində mö minlə r ayə nin ecazkarlı ğ ı nı də rk edirlə r və imanları gü clə nir. Bununla yanaş ı onlar ü ç ü ncü də lilə - insanlar ü ç ü n Tə limat və mə rhə mə t olan Mü qə ddə s Tö vrata istinad edirlə r. O, Quranı n gerç ə kliyini tə sdiq edir və Quranı n ö zü nü n tə bliğ etdiyi haqqı tə bliğ edir.

Sadalanan mə ziyyə tlə rə malik olan, ç oxsaylı də lillə rə istinad edə n və ö zlə rinin haqlı olması nda tam ə min olmaları ü ç ü n ə llə rində ə sas olan mö minlə r mə gə r nadanlı q zü lmə tində dolaş an­ gü nahkarlara oxş aya bilə rlə rmi?! Ş ü bhə siz ki, onlar Allahı n qarş ı sı nda bə rabə r olmadı qları kimi, Allahı n qulları nı n gö zü qarş ı sı nda da bə rabə r deyillə r.

Sadalanan də lillə ri etiraf edə n insanlar hə qiqə tə n Mü qə ddə s Qurana inanı rlar və belə imanı n xeyirxah nə ticə lə ri – onları n bu dü nyada və hə m də ö lü mdə n sonra tam ə min-amanlı q ş ə ritində olacaqları dı r. Yer ü zü ndə mö vcud olan və haqqa qarş ı mü barizə aparan mü xtə lif tə riqə tlə r mü tlə q Cə hə nnə mə vasil edilə cə klə r. Bu isə o demə kdir ki, insan Fö vqə luca Rə bdə n gə lə n haqq Quranı n doğ ruluğ una azca da olsun belə ş ü bhə etmə mə lidir. Lakin insanları n ə ksə riyyə ti buna iman gə tirmə kdə n boyun qaç ı rı r. Onları n bir qismi nadanlı qları və yolunu azmı ş insan olduqları na gö rə belə rə ftar edirlə r, digə rlə ri isə ö z ə dalə tsizliklə ri, ö z inadkarlı qları və zalı mlı qları ü zü ndə n belə davranı rlar. Ə gə r onlar tə miz niyyə tə və sağ lam mü hakimə yü rü tmə k qabiliyyə tinə malik olsaydı lar, onda hö kmə n Mü qə ddə s Qurana iman gə tirə rdilə r, ç ü nki ə trafda olan hə r ş ey insanı ü zü nü haqq dinə ç evirmə yə ç ağ ı rı r.

ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ

(11.18) “Allaha iftira yaxandan (ö z sö zü nü yalandan Allaha aid edə ndə n) daha zalı m kim ola bilə r? Onlar Allahı n hü zuruna gə tirilə r, ş ahidlə r (mə lə klə r, peyğ ə mbə rlə r, bü tü n mə xluqat, yaxud insanı n ö z bə də ninin ü zvlə ri) belə deyə rlə r: “Bunlar Rə bbi barə sində yalan sö ylə yə nlə rdir! ” Bilin ki, zalı mlar Allahı n lə nə tinə gə lə cə klə r! ”

O kə slə r ki, (insanları) Allah yolundan dö ndə rir, onu (yolu) ə ymə k istə yirlə r – mə hz onlar Axirə ti inkar edə n­lə rdir”.

Fö vqə luca Allah bu ayə də bə yan edir ki, ə n zalı m insanlar – Allaha bö htan atanlardı r. Bu, Allaha ş ə rik qoş an və Onun ə zə mə tinə uyğ un gə lmə yə n keyfiyyə tlə r aid edə n, Allahı n demə diyini Onun adı ndan danı ş an, ö zü ö zü