Саусақтан қан алу.

Іс-ә рекетінің алгоритмі:

І.Алдағ ы зерттеу жайында пациентке ескертің із, мақ сатын жэне барысын тү сіндірің із.

2.Қ анның қ ұ рамын ө згертуі мү мкін теріс эсерлі факторлар жайьщда айтың ыз.

З.Жолдамамен қ амтамасыз етің із.

4.Қ анды таң ертең, аш қ арында алатыны жайында эң гімелеп, тү сіндіріп айтың ыз.

5. Пациент зертханағ а жолдамамен келуі керек.

Ескертпе: Қ анның қ ұ рамын ө згертетін теріс факторларғ а келесілер жатады:

Дә рілер қ олдану, эсіресе парентеральды жолмен енгізілген Дэрілер, (егу арқ ылы), рентген сэулелерінің эсері, физиотерапиялық процедуралар. Қ анды қ айтадан тексеруді бір уақ ытта жү ргізу ке-рек, ө йткені қ анның морфологиялық қ ұ рамы тэулік бойына ө згеріп отырады. Стационар жағ дайында: лаборант сэйкес жағ дайларда қ анды ө зі алады.

10.2 Қ АНДЫ КӨ К ТАМЫРДАН ВИЧ - ИНФЕКЦИЯҒ А АЛУ -ИФТ - (ИММУНДЫҚ ФЕРМЕНТАТИВТІК ТАЛДАУ)

Жабдық тау:

• арнайы киім салынғ ан залалсыздандырғ ан бикс

• пинцет жэне таң у материалдары бар залалсыздандырғ ан
бикс(шариктер, дэкелер)

• залалсыздандырғ ан шыны консервантсыз, резең ке тығ ыны
бар пенициллин флакондары

• контейнер, жабысқ ақ лента, 45°С, суы қ ұ йылғ ан ыдыс, па-
рафин таяқ шасы, мақ та немесе паролон салынғ ан контей-
нер тасымалдауғ а арналғ ан бикс, шынығ а жазатын қ арындаш-
70°спирт, венаны қ ысу ү шін жгут, валик, 3% хлорамин ерітіндісі,
лоток

• 2 дана жолдама, жэне целлофан пакет.
Іс - ә рекет алгоритмі:

І.Пациентпен сенімді қ арым- қ атынасқ а енің із.

2.Пациентке процедураның мақ саты мен барысын тү сіндірің із.

3.Процедурағ а ақ параттық келісімі бар екендігіне кө з жеткізің із.

4.Қ олың ызды жуып, қ ұ рғ атың ыздолғ ап киің із.

5.Арнайы киімді киің із.

б.Жабдық тарды дайындаң ыз.

7.Пациентке ың ғ айлы отыруына немесе жатуына кө мек жасаң ыз.

8.Бір реттік пакетгі ашың ыз, оны жинаң ыз, шприцтан ауасын шығ арың ыз.

9.Венепункцияны орындаң ыз (зерттеулерге кө к тамырдан қ ан алу хаттамаларын қ араң ыз).

ІО.Кө к тамырдан 3-5мл. қ ан алың ыз, инені тамырдан шығ арың ыз, ине орнына залалсыздандырғ ан тампонды 3-5 минут уақ ытқ а қ ойың ыз.

И.Қ анды залалсыздандырғ ан пенициллин флаконына орналастырың ыз, оны залалсыздандырғ ан резең ке тығ ынмен жабың ыз, реттік нө мірін қ ойың ыз.

12.Флакон тығ ынын шө ткенің кө мегімен еріген парафин жағ ып
ө ң дең із. 107

13. Флаконды темір контейнердің улшығ ына орналастырың ыз.

Н.Контейнерді жауып, жабысқ ақ лентамен бекітің із.

15. Тампонды зарарсыздандыру ерітіндісіне салың ыз, қ ан алғ ан тамырдан сыртқ а қ ан келмейтініне кө з жеткізің із.

іб.Пациенттің тұ руына немесе жатуына кө мектесің із.

17. Контейнерді бикске орналастырың ыз, мақ та немесе паро-лонмен тығ ыздаң ыз, ү стің гі жағ ына жолдама салынғ ан целлофан пакет қ ойып, биксті жабың ыз.

18.Арнайы киімің ізді шешің із.

19. Қ олың ызды жуып, қ ұ рғ атың ыз.

10.3 КӨ К ТАМЫРДАН ГЕМОКУЛЬТУРАҒ А

(ЗАЛАЛСЫЗДАНДЫРҒ АНДЫҚ Қ А)

ЖӘ НЕ АНТИБИОТИКТЕРГЕ СЕЗІМТАЛДЫҒ ЫН АНЫҚ ТАУ Ү ШІН Қ АН АЛУ.

Мақ саты: жү _қ палы ауру қ оздырғ ышының тү рін жэне анти-биотикке сезімталдығ ын анық тау. Тү сініксіз лихорадканың себебін анық тау.

Жабдық тау:

• белгілі бір ортасы бар залалсыздандырғ ан флакондар (аурудың
алғ ашқ ы аптасында ІООмл. флакон алу керек, ал екінші аптасын-
да-150мл.

• ү шінші аптасында- 200мл. флакон алу керек

• сірің ке, спиртовка.
Іс-ә рекет алгоритмі:

1.(Шприцке қ ажетті қ ан мө лшерін алың ыз, инесін шешіп за-рарсыздандыратын ерітіндіге салың ыз.

Ескертпе: Аурудың алғ ашқ ы аптасында кө к тамырдан 10 мл. қ ан алады

Екінші аптасында-15мл., ү шінші аптасында-20мл.

Сол қ олың ызбен залалсыздандырғ ан ыдысты асептика ережесін сақ тай отырып ашың ыз, жоғ арғ ы жағ ын спиртовкамен кү йдірің із.

Шприцтегі қ анды ақ ырындап, ыдыстың қ абырғ асын бойлай ыдысқ а жіберің із, ыдысты жабың ыз, тығ ынын кү йдірің із.

Ә рі қ арай Іс - эрекет алгоритмі биохимиялык зерттеулерге кө к тамырдан қ ан алғ андағ ы сияқ ты.

10.4. Қ АҚ ЫРЫҚ ТЫ ЖАЛПЫ ТАЛДАУҒ А ЖИНАУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: диагностикалық Жабдық тау:

• қ ақ пағ ы бар аузы кең, таза шыны ыдыс

• зерттеуге жолдама қ ағ азы.
Іс-ә рекет алгоритмі:

І.Қ ұ рғ ақ, таза ыдыс дайындап алың ыз.

2.3ерттеуге жолдама жазың ыз.

З.Ыдысқ а этикетка жапсырың ыз, онда пациенттің аты, жө ні, бө лімше нө мірі, палата нө мірі, айы, кү ні жэне мейіркештің қ олы болу керек.

4.Пациентті дайындаң ыз:

- қ ақ ырық ты таң ертең, ашқ арында жинау керектігін тү сіндірің із

- қ ақ ырық жинар алдында тісін тазалап, аузын қ айнағ ан су-
мен шаю керек, (тістері қ анайтын болса, онда аузын ас содасы
ерітіндісімен немесе) 0, 01 % калий перманганат ерітіндісімен
шайғ ызу керек)

- жө теліп, қ ақ ырығ ын таза шыны ыдысқ а 3-5мл. кем емес
мө лшерде жинау керек

- қ ақ ырық болмаса, терең дем алып содан соң жө тел соң ында
қ ақ ырық ты жинау қ ажет жэне қ ақ пағ ын жабу керек

- жиналғ ан қ ақ ырық ты жолдамамен қ оса зертханағ а 1 сағ аттан
кешіктірмей тапсыру керек.

10.5. БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРГЕ Қ АҚ ЫРЫҚ ЖИНАУ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: диагностикалық Жабдық тау:

• крафт қ ағ аздан қ ақ пағ ы бар аузы кең шыны стерильды ыдыс

• зертханағ а жолдама.
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

1.Алдағ ы орындалар іс- шара жайында ескертіп, оның маң ызын тү сіндірің із.

2.Негізінде қ ақ ырық ты антибиотиктерді қ абылдауғ а дейін жү ргізу керектігін тү сіндірің із.

3. Қ ақ ырық ты жинау тэртібін ү йретің із:

- ескертің із, қ ақ ырық ты тек жө тел кезінде ғ ана жинайды,
жө теліп болғ ан соң қ ақ ырық тү скенде емес.

- қ ақ ырық жинар алдында жэне жинап болғ ан соң жеке бас ги-
гиена тэртібін сақ тау керек.

- кешке тісін тазалап, ал ертең гісін аш қ арында аузын жэне
тамағ ын қ айнағ ан сумен қ ақ ырық жинар алдында шаю керектігін
ескертің із.

Процедураны орындау:

- ыдыстың қ ақ пағ ын ашың ыз.

- жө теліп, қ ақ ырық ты (сілекей емес) залалсыздандырғ ан
ыдысқ а 5мл. кем емес мө лшерде жинаң ыз.

- қ ақ пағ ын жабың ыз.
Процедураның аяқ талуы:

Жолдаманы жапсырып, бактериологиялық зертханағ а жеткізің із.

Ескертпе: Материалды жинау ү шін мейіркеш стационардың тасымалдау бө ліміне залалсыздандырғ ан ыдыстар алу мақ сатында ө тініш беру керек. Стерильды ыдыстар 3 тэулікке дейін сақ талады. Тістерін қ ақ ырық тапсырудан 2 сағ ат бұ рын тазалауғ а бола-ды. Қ ақ ырық жинау кезінде қ ақ ырық ыдыстың шетіне жана-спауын жэне қ ақ пақ пен ыдыстың ішкі бетіне жанасу болмауын қ адағ алаң ыз. Жаң а жиналғ ан қ ақ ырық 1-1, 5 сағ аттан кешіктірлмей 110 зерттелуі керек. Стационар жағ дайында: бак лабораторияғ а

қ ақ ырық тығ ыз жабылғ ан контейнермен жеткізілуі керек; егер қ ақ ырық ты алыс жолмен тасымалдау керек болса, онда арнайы автокө лік қ олданылады.

10.6. Қ АҚ ЫРЫҚ ТЫ ТУБЕРКУЛЕЗ МИКОБАКТЕРИЯСЫНА ЖИНАУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: қ ақ ырық пен туберкулез таяқ шалары бө лінген жағ дайларда қ ақ ырық ты сапалы жинауды қ амтамасыз ету; Жабдық тау:

• қ ақ ырық жинау ү шін қ алта тү кіргіші

• қ ақ пағ ы бар аузы кең қ оң ыр тү сті шыны ыдыс

• зертханағ а жолдама.
Іс-ә рекет алгоритмі:

І.Пациентке іс- шараның мақ саты мен барысын тү сіндірің із.

2.Пациентке белгіленген, аузы ашық тү кіргішті берің із.

З.Пациенттің арқ а тү сынан тү рың ыз жэне одан тү кіргішті аузы-на апаруын сү _раң ыз, 3 рет терең дем алып, ү шінші демнің соң ында қ атты жө теліп, қ ақ ырығ ын тү кіргішке тү кіруін сү _раң ыз.

4.Жиналғ ан қ ақ ырық мө лшері жеткілікті жә не ол сілекей емес екеніне кө з жеткізің із.

5. Тү кіргіш қ ақ пағ ын медицина қ ызметкері ө зі жабады, сосын оны тасымалдау ү шін арнайы қ орапқ а немесе бикске салады- бү _л 1 -ші порция.

б.Биксті сыртынан спиртпен сү ртің із.

7.Медицина қ ызметкері қ олғ аптағ ы қ олын сабынмен жуу ке-рек.

8. Арнайы киімді шешің із, бір реттік болса жойылады, ал кө п
реттік болса зарарсыздандырылады.

9. Пациент келесі кү ні таң ертең қ ақ ырық жинау ү шін таза
тү кіргіш алады жэне оғ ан қ ақ ырық жинап оны емдеу мекемесіне
экеліп тапсырады- бү _л екінші порция.

10. Ү шінші порциясы сол кү ні мейіркештің бақ ылауымен жи-
налады, (осы тэртіптің 1, 2, 3, 4, 5 Тарауларын қ ара).

Жү мыс орнында тамақ тануғ а, шылым шегуге тыйым салы-нады. Қ ауіпті материалмен ластанғ ан заттар тез арада зарарсыз-

дандырылуы немесе жойылуы керек. (5% хлорлы ерітінділерде 4 сағ атқ а салып қ ою керек.) Тү кіргіштер тасымалдау алдында 5% хлор лы ерітінділерге малынып алынғ ан ветошьпен сү ртіп алына-ды.

Ескертпе: Қ ақ ырық қ ақ пағ ы тығ ыз бұ ралып жабылатын тү кіргіштерге жиналады. Тү кіргіштің сыртына пациенттің аты, фа-милиясы, туғ ан жылы, қ ақ ырық ты жинағ ан кү ні кө рсетіледі. Ә рбір кү дікті адамнан зерттеуге ү ш порция қ ақ ырық жіберіледі. Қ ақ ырық жинау бө где адамдар жоқ, жақ сы желденетін, желдеткіші жэне кварц лампасы бар жерде немесе далада медицина қ ызметкерінің тікелей бақ ылауымен жиналады.медицина қ ызметкері маска киіп, алдына юіеенка алжапқ ыш байлап, қ олына резең ке қ олғ ап киюі ке-рек.

10.7. АТИПТІ КЛЕТКАЛАРҒ А Қ АҚ ЫРЫҚ ЖИНАУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: қ ақ ырық та атипті клеткалар бар- жоғ ын анық тау. Жабдық тау:

• қ ақ пағ ы бар, таза, аузы кең шыны ыдыс,

• зерттеуге жолдама қ ағ азы.
Іс-ә рекетінің алгоритмі:

1.Қ ұ рғ ақ, таза ыдыс дайындаң ыз.

2.3ерттеуге жолдама жазың ыз.

З.Этикетканы ыдысқ а жапсырып, онда пациенттің А.Т.Ж., бө лімше жэне палата нө мірі, айы, кү ні жэне мейіркештің қ олы болуы керек.

4.Пациентті дайындаң ыз.

- қ ақ ырық ты таң ертең, аш қ арында жинау керектігін
тү сіндірің із.

- қ ақ ырық жинар алдында тісін тазалап, аузын қ айнағ ан су-
мен шаю керек, (тістері қ анайтын болса, онда аузын ас содасы
ерітіндісімен немесе) 0, 01 % калий перманганат ерітіндісімен
шайғ ызу керек).

- жө теліпдақ ырығ ын таза шыны ыдысқ а 3-5мл. кем емес
мө лшерде жинау керек.

- қ ақ ырық болмаса, терең дем алып содан соң жө тел соң ында
қ ақ ырық ты жинау қ ажет жээне қ ақ пағ ын жабу керек. Жиналғ ан
қ ақ ырық ты жолдамамен қ оса зертханағ а 1 сағ аттан кешіктірмей
тапсыру керек.

Ескертпе: қ ақ ырық жиналғ ан ыдыс зертханағ а бірден, жылы кү йінде жеткізілуі керек.

10.8. Қ АҚ ЫРЫҚ ТЫ АНТИБИОТИКТЕРГЕ СЕЗІМТАЛДЫҚ ТЫ АНЫҚ ТАУ Ү ШІН ЖИНАУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Жабдық тау:

• залалсыздандырғ ан Петри шыны табақ шасы немесе
залалсыздандырғ ан тү кіргіш

• зерттеуге жолдама қ ағ аз.
Іс-ә рекет алгоритмі:

І.Зерттеу алдында бактериологиялық лабораториядан залалсыздандырғ ан Петри табақ шасын немесе залалсыздандырғ ан тү кіргішті алып қ ойың ыз.

2.3ерттеуге жолдама толтырың ыз.

З.Залалсыздандырғ ан тү кіргішке этикетка жапсырың ыз.

4.Пациентті дайындаң ыз:

- қ ақ ырық аш қ арында, таң ертең ерте жиналуы керек екенін
тү сіндірің із.

- қ ақ ырық тапсырар алдына тістерін тазалап жэне ауыз қ уысын
қ айнағ ан сумен шаю керек екенін ескертің із.

- қ ақ ырық тың алғ ашқ ы порциясы тү кіргішке жиналмайдьі,
тү кіріп тасталынады.

қ ақ ырық тың келесі порциялары залалсыздандырғ ан тү кіргішке жиналып, қ ақ пағ ы жабылады.

5.Жиналғ ан қ ақ ырық ты жолдамамен қ оса зертханағ а жеткізің із.

10.9. М¥ РЫННАН Ж¥ Ғ ЫНДЫ АЛУ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ.

Жабдық тау:

• қ олғ аптар

• шыны пробиркада залалсыздандырғ ан, темір, жұ ғ ынды ала-
тын таяқ ша

• шпатель

• штатив.

Іс - ә рекет алгоритмі:

І.Пациентке іс- шараның мақ саты мен орындалу тә ртібін тусіндіріп, келісімін алың ыз.

2.Қ олың ызды жуып, қ олғ ап киің із.

3.Пациентті терезеге қ арай отырғ ызың ыз(басы аздап шалқ айғ ан болуы керек.)

4.Пробирканы сол қ олың ызғ а алың ыз, оң қ олың ызбен пробиркадағ ы жұ ғ ынды алатын темір таяқ шаны алың ыз.

5.Сол қ олың ызбен пациенттің мұ рын ұ шын жоғ ары кө терің із, оң қ олың ызбен жұ ғ ынды алатын таяқ шаны жең іл айнал-малы қ озғ алыстар жасай отырып тө менгі мұ рын қ уысына, алды-мен бір жағ ына, содан соң екніші жағ ына енгізің із.

6. Ақ ырындап, пробирканың сыртына жанастырып алмай жұ ғ ынды алғ ан таяқ шаны пробиркағ а енгізің із.

7.Жолдама толтырың ыз (пациенттің фамилиясы, аты, кү ні, зерттеу мақ саты, емдеу мекемесінің аты, «мұ рын жұ ғ ындысы»).

8.Пробирканы жолдамамен қ оса зертханағ а жіберің із.

10.10. М¥ РЫН ЖӘ НЕ ТАМАҚ ТАН ЖҰ Ғ ЫНДЫ АЛУ ІС-Ә РЕКЕТШЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: ауру қ оздырғ ышын анық тау. Кө рсеткіші:

• организмде бактерия бар- жоқ тығ ын анық тау мақ сатында,
емдеу мақ сатында мұ рын жә не тамақ қ уысындағ ы микрофлораны
анық тау.

Жабдық тау:

• мақ та тампондары бар залалсыздандырғ ан пробирка

• оларды зертханадан алдырады.
Іс - ә рекет алгоритмі:

І.Пациентті жарық кө зінің тұ сына қ аратып отырғ ызың ыз.

2.Оғ ан аузын ашуды ұ сының ыз.

З.Сол қ олдағ ы шпательмен тілдің тү бін тө мен басың ыз.

4.Оң қ олың ызбен пробиркадағ ы залалсыздандырғ ан тампонды алып шығ ың ыз жэне онымен тамақ бездерінң айналасын сү ртіп алың ыз(сол жэне оң жағ ынан), ауыз қ уысы мен тілдің кілегей қ абатына жанастырып алмай.

5.Ақ ырындап, пробирканың сыртына жанастырып алмай залалсыздандырғ ан тампонды пробиркағ а салың ыз.

б.Пробиркағ а белгі соғ ың ыз.

7.Пациенттің басын аздап артқ а шалқ айтың ыз.

8.Сол қ олың ызғ а пробирканы алың ыз, оң қ олың ызбен тампон-ды шығ арың ыз.

9.Жең іл, айналмалы қ озғ алыстар жасай отырып тампонды мұ рын қ уысының тө менгі жағ ына. енгізің із, алдымен бір жағ ына, со-дан соң екінші жағ ына.(эрбір мұ рын қ уысына жеке- жеке тампон).

Ю.Пробирканың сыртқ ы қ абырғ асына тигізіп алмай тампонды ақ ырындап пробиркағ а енгізің із.

11.Пробиркағ а белгі соғ ың ыз.

12.Жолдама жазың ыз, онда пациенттің фамилиясы, аты, жасы, палата мен бө лімше нө мірі, жұ ғ ынды алғ ан кү н, ай жэне мейірбикенің қ олы болу керек.

13. Пробиркаларды тез арада бактериологиялық зертханағ а
жеткізің із. 115

10.11. ЖАЛПЫ ТАЛДАУҒ А ЗӘ Р ЖИНАУ Ү ШІН ПАЦИЕНТТІ ДАЙЫНДАУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: диагностикалық Жабдық тау:

• сыйымдылығ ы 200-250мл. қ ұ рғ ақ, таза ыдыс

• зерттеуге жолдама.
Іс-ә рекет алгоритмі:

1.Пациентке зерттеу жү ргізу тә ртібі мен мақ сатын тү сіндірің із.

2. Зэрді тапсырар алдында кө п мө лшерде сэбіз бен қ ызылша
жемеу керек, зэр айдайтын дэрілер, сульфаниламидтер қ абылдамау
керек екендігін ескертің із.

3. Зерттеуге бір кү н қ алғ анда сұ йық тық қ абылдау тэртібін
бү збау керек.

4.3эр жинау алдында сыртқ ы жыныс мү шелерін жуып, таза-лау керек.

5.3ерттеу алдында аузы кең ү лкен шыны ыдыс дайындап алың ыз (жуып, кептіру керек).

б.Жолдама дайындаң ыз, онда кө рсетің із: зэрді жалпы талдау, пациенттің А.Т.Ж., жасы, бө лімше мен палата нө мірі, айы, кү нін жазып, қ ол қ ойың ыз.

7. Таң ертең гі зэрін жинаң ыз-100-150мл.

8.Таң ертең гі сағ ат 9.00. кешіктірмей жиналғ ан зэрді зертханағ а жеткізің із.

Ескертпе: Ыдысты сода ерітіндісімен жууғ а болмайды (зэр тез сілтіленіп кетеді). Синтетикалық жуғ ыш заттардан, сү ттен босағ ан ыдыстарды қ олдануғ а болмайды.

10.12. ЗӘ РДІ НЕЧИПОРЕНКО БОИЫНША ТАЛДАУҒ А ЖИНАУ Ү ШІН ПАЦИЕНТТІДАЙЫНДАУ ІС-Ә РЕКЕТІНЩ

АЛГОРИТМІ.

Мақ саты: пішінді клеткалық элементтердің санын анық тау. Жабдық тау:

• таза қ ұ рғ ақ ыдыс

• зерттеуге жолдама.
Іс-эрекет алгоритмі:

І.Зерттеу алдында таза, қ ұ рғ ақ ыдыс дайындап алың ыз.

2.Ыдысқ а белгі қ ойып, пациентке беріп қ ойың ыз.

З.Жолдама дайындаң ыз, онда пациенттің фамилиясы, аты, жасы, бө лімше мен палатаның нө мірі, талдаудың аты- Нечипорен-ко бойынша, айы, кү ні жэне мейіркештің қ олы болуы керек.

4.Пациентке келесі жағ дайды тү сіндірің із: талдауғ а зэрдің ортаң ғ ы бө лігін жинау керек, зэрге отырар алдында сыртқ ы жы-ныс мү шелерін тазалап жуу керек.

5.Жиналғ ан зэрді зертханағ а жеткізің із.

10.13. ЗӘ РДІ ЗИМНИЦКИЙ Ә ДІСІБОЙЫНША ТАЛДАУҒ А ЖИНАУ Ү ШІН ПАЦИЕНТТІДАЙЫНДАУІС - Ә РЕКЕТШЩ