Тұрмыстағы өрт пен жарылыстың алдын алу туралы халыққа нұсқаулар жүргізу

Ө рт қ ауіпсіздігін сақ тау жә не ө рт кезіндегі ұ тымды ә рекеттер ө рт қ аупін тө мендетуге ә серін тигізеді, адамдар мен мү ліктерді қ ұ тқ аруғ а кө мектеседі. Нысан ұ қ ызметкерлері ө рт жә не жарылысты болдырмау ү шін нысанда бекітілген ө рт қ ауіпсіздігі ереже, нормалары жә не Ең бек қ орғ ау жә не қ ауіпсіздік техникасы нұ сқ ауларына сай ә рекет жасайды.

Жұ мыстағ ы жарылысты жә не ө ртті болдырмау ү шін жә не олар пайда болғ ан жағ дайда ө мір мен мү лікті сақ тап қ алу мақ сатында келесі ережелерді сақ тау керек:

· ү йде тез тұ танатын сұ йық тар мен жарылғ ыш заттар сақ талуына жол бермеу;

· аз мө лшердегі тез тұ танатын сұ йық тар мен жарылғ ыш заттарды тығ ыз жабылатын қ ақ пақ ты ыдыста, қ ыздыру қ ұ ралдарынан алыс жерде сақ тау керек. Соқ қ ығ а, шайқ алуғ а, тө гілуге мү мкіндік бермеу;

· бояу, лактарды, аэрозольдерді ашық отта қ ыздырмау, бензинмен жумау;

· баспалдақ тар мен ө рт жолдарын жиһ аз жә не т.б. заттармен толтырмау;

· электр қ ұ ралдарын жарылғ ыш заттарғ а жақ ын қ оймау;

· бө лмелердің электр жабдық тарын бұ зылмағ ан кү йде ұ стау, электр қ ыздырғ ыштарын, қ осып қ алдырмауғ а, электр желісң н ө те кө п жү ктемеу;

· шылым шеккенде жә не ашық от пайдаланғ анда қ ауіпсіздікті сақ тау;

· ө рт сө ндіргіш баллонды пайдалану ережелерін білу, зақ ымданғ андарғ а алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсету ережелерін білу.

Ө рт елді-мекендегі ғ имараттар, ағ аш кө пірлер, электр желілері мен ағ аш бағ аналардағ ы байланыс, мұ най ө німдері қ оймаларында жә не басқ а материалдар мен адамдар, ауылшаруашылық малдары ө ртке шалдығ уы мү мкін. Орман алқ абындағ ы шө птерден, бұ талардан, ағ аш тү біртектерінен, шырпылардан ө рт шалады. Ауа-райы қ ұ рғ ақ болғ ан жылдары жоғ арғ ы ө рт желдің есебінен ағ аштардың ұ шар басынан қ оқ ан жапырақ ты ағ аштарын ө рт шалады. Тө менгі ө рт тарау жылдамдығ ы минутына 0, 1-ден 3 метрге дейін, ал жоғ арғ ы ө рт желдің бағ ытына қ арай 100 метрге дейін жетеді.

Торф пен ағ аштардың тамыры жанғ анда жер асты ө рті жан-жақ қ а тарайды.

Торф ө зінен-ө зі ауасыз суда да жана береді.

· Қ оқ ыс пен оттық ты тастамаң ыз;

· Отты таратпаң ыз жә не қ оқ ысты ө ртке қ ауіпті жерлерде жақ паң ыз;

· Абай болың ыз! Отты таза алаң да жағ ың ыз;

· Дем алғ ан жерден кетерде отқ а су қ ұ йып немесе топырақ пен жауып, толық ө шіріп кетің із;

· Орманда майланғ ан немесе бензин сің іп қ алғ ан маталарды қ алдырмаң ыз;

· Бө телкенің жә шігі мен сынғ ан бө телкелерді қ алдырмаң ыз. Кү н сә улесі тү сіп ө ртке айналуы мү мкін;

· Жаң а басталғ ан ө ртті сумен, ағ аштың жапырақ ты бұ тақ тарымен жә не топырақ тастау арқ ылы ө шірің із.

Ө рт қ ауіпсіздігін сақ тау мақ сатында алдын-ала жол салу шаралары жү ргізіледі. Орманның ішінен ағ ашы кесіліп салынғ ан жол жасау жә не тас тө сеп орманда ені 5-10 м, ал қ ылқ ан жапырақ ты орманда 50 м-ге дейін. Елді-мекендерде су кө здері мен тоғ андар 30 куб метр 1 га алаң ғ а есеппен жү ргізіледі. Орманғ а жақ ын елді-мекендерде тоғ андарды уақ ытылы тазалау, су толтырып қ ою 1м-ден жоғ ары орман ағ аштарына 10 л су есебімен, қ ұ дық тар мен тоғ андарды қ айта - қ айта жө ндеу, тыныс алу органдарын респираторлар мен басқ а да жабдық тармен қ амтамасыз ету жә не қ ұ рғ ақ шылық уақ ытта орманғ а баруды тоқ тату (ә сіресе кө лікпен). Егер сіз орман алқ абында немесе торфқ а жақ ын жерде, ө ртке жақ ын жерде болсаң ыз ө з кү шің ізбен ө ртті сө ндіруге, ә лің із жетпесе, ө рт болып жатқ ан қ ауіпті аймақ тан шығ у керектігін ескертің із. Жолғ а, алаң ғ а, ө зеннің жағ асы мен судың айналасына, егістікке шығ уын ұ йымдастырың ыз. Қ ауіпті аймақ тан тез ө рт қ имылының бағ ытына перпендикуляр шығ ың ыз. Егер мү мкін болмағ ан жағ дайда суғ а кірің із немесе су киімді жамылың ыз. Ө рт болғ ан жерден шық қ аннан кейін тұ рғ ан жері ө рттің кө лемі туралы мекен-жайдың ә кімшілігі мен орман шаруашылығ ы, ө рт сө ндіру қ ызметіне хабарлау қ ажет. Ө ртті сө ндіруді ұ йымдастыру керек. Тө менгі ө ртті су қ ұ йып, ылғ алды топрақ тармен, аяқ пен тастап ө шіру керек. Торфтағ ы ө ртті ыстық торфты аударып, су қ ұ ю арқ ылы ө шіру керек. Ө ртпен ойнауғ а болмайды. Барлық еежелер мен талаптар сақ талса апаттың алдын аламыз.

Негізгі ә дебиеттер:

Қ осымша ә дебиеттер:

Бақ ылау сұ рақ тары:

1. Ө рттің пайда болу себептері?

2. Жарылыс тудыратын себептер?

3. Тұ рмыстағ ы ө рт пен жарылыстардың алдын алу?

4.Ө рт пен жарлыс кезіндегі адамдардың іс-ә рекеті?

Дә ріс 14. Радиациялы жә не химиялық барлау. Медициналық шаралар. Қ орғ ану қ ұ ралдары. Ұ жымдық жә не жеке қ орғ аныс заттары. Басты ұ йымдар мен қ ұ тқ ару жә не басқ а да маң ызды жұ мыстарды жү ргізу (Қ жБШЖ). Қ жБШЖ жү ргізу мақ саты, мазмұ ң ы жә не шарттары. Оларды жү ргізуге арналғ ан кү штер мен қ ұ ралдар.

Тө тенше жағ дайлар Қ ызметінің кү ш ә рекетін қ амтамасыз ету – бұ л ТЖ сә тті жою ү шін жағ дай жасау мақ сатында ұ йымдастырылатын жә не жү зеге асырылатын шаралар жиынтығ ы.

Олардың бір тү рі барлау жә не радиациялы (химиялық)қ орғ аныс болып табылады.

Барлау – сұ рапыл апат, қ ирау, апат болғ ан аудандардың, сонымен қ атар апатты қ ұ тқ ару жә не басқ а да маң ызды жұ мыстарды орындау объектілері мен ү лескілердің жағ дайын жә не табиғ и ортасының кү йі жайында мә ліметтерді зерттеу, жалпылау, жинау бойынша ТЖ Қ ызметі жә не басқ ару органдары жү ргізетін шаралар жиыны.

Шешілетін тапсырманың сипаты мен барлау мә ліметтерін алу тә сілдері бойынша орындалады:

1. Бақ ылау жү йесі мен зертханалық бақ ылау (БЖЗБ),

2. Жалпы жә не арнайы барлау органдары.

БЖЗБ мекемесі қ ауіпті объектілер мен қ оршағ ан ортаның жағ дайын бақ ылау жә не қ адағ алауды жү зеге асырады, ТЖ мен олардың салдарының туындауын болжайды жә не бағ алайды.

Жалпы Барлау басқ ару органдарымен жә не СТЖ (Қ Р МО ә скері жә не т.б.) кү штерімен ТЖ аудандарындағ ы жағ дай жайында мә ліметтерді жинау, азап шеккендердің саның анық тау, қ ираудың сипаты мен дең гейін, қ ауіпті салдардың таралу мү мкіндігінің бағ ытын анық тау мақ сатындаорындалады.

Жалпы Барлау барлау отрядтарымен, МО Ә скері жіберген бақ ылау посттарымен жә не топртарымен орындалады, сонымен қ атар ә скерленбеген тү рлер мен басқ а да ТЖ жоюғ а қ атысатын кү штермен орындалады.

Радиациялы жә не химиялық барлау арнайы барлаудың қ ұ рамына кіреді.

Ол жағ дайдың сипатын жайында толық мә лімет алу ү шін орындалады жә не ұ йымдастырылады.

Радиациялы жә не химиялық барлау мына мақ саттарды ұ йымдастырылады:

1. Ауаның, судың жә не жергілікті жердің радиоактивті жә не химиялық заттармен улануын уақ ытында байқ ау;

2. Уланудың дең гейі мен сипатын анық тау;

3. Химиялық уланғ ан ү лескілердің ең аз радиация дең гейімен бағ ытталуын жә не жолын іздеу;

4. Халық тың жә не ә скери бө лімшелердің радиациядан жә не химиядан қ орғ ануының оң тайлы тә ртібін ең гізу.

Барлаудың барлық тү рін ұ йымдастыруғ а мыналар кіреді:

- барлау жү ргізудің мақ сатын, міндетін жә не ауданың (объект) анық тау;

- кү штер мен қ ұ ралдарды бө лу;

- тапсырманы жобалау;

- ө зара ә рекет етуді ұ йымдастыру;

- барлау органдарын басқ ару мен байланысуды ұ йымдастыру, олардың ә рекетін қ адағ алау;

- барлау мә ліметтерін жинауды жә не ө ң деуді ұ йымдастыру мен олардың МО бастығ ына (ТЖ бойынша комиссия ө кілі)жә не басқ ару органдарына ө з уақ ытында жетуін қ амтамасыз ету.

Барлауды жоспарлау алдын ала жү зеге асырылады. Барлау жоспары карта, сұ лба қ осымшаларымен мә тінді орындалады немесе тү сініктеме жазбасмен картада орындалады.

Планда кө рсетіледі:

- барлау мақ саты, міндеті жә не объектілері;

-кү штер мен қ ұ ралдар қ ұ рамы, олардың міндеті;

- барлау кү шін қ амтамасыз етуді орындау;

- байланысты ұ йымдастыру реті, барлауды басқ ару жә не ө зара ә рекет ету.

Тү сініктеме жазбада кө рсетіледі:

- мақ саттар, негізгі міндеттер жә не олардың орындалу реті;

- қ ажетті анық тама қ ағ аздары мен есептер дайындалады.