Радио және тележарнама мәнін, құрамын, түрлерін, ерекшеліктерін, артықшылықтарын және кемшіліктерін анықтаңыз.

Радио жә не тележарнама жарнама қ ұ ралдарының ішіндегі ең маң ыздылары болып саналады.

· Радио – Қ азақ стандағ ы жарнама тарату қ ұ ралдарының ішінде 4-ші орынды алады. Қ азіргі кезде радио адамдардың кү нделікті ө міріндегі ең қ ажет қ ұ ралы болып кетті. Американдық зерттеушілердің айтуы бойынша, орта есеппен ересек азамат кү ніне радионы 3 сағ ат 21 минут тың дайды екен.

· Радио жарнаманың тү рлері. Радио арқ ылы берілетін жарнамалардың ең кең тарағ ан тү рлері радио хабарландыру, радио роликтер, ә р тү рлі радио журналдар, жарнамалық радио репортаждар.

- Радио хабарландыру – диктор оқ итын ақ парат.

- Радио ролик – ұ сынылып отырғ ан ө нім, тауар немесе қ ызмет туралы ақ паратты музыкалық ә уенмен, қ алжың немесе интригалық диалог формасында жеткізетін, арнайы дайындалғ ан радиосюжет.

- Радиожурнал – ө нім туралы ақ параттық -жарнамалық сипаттағ ы радио бағ дарлама.

- Радиорепортаж– тікелей жә не жанама жарнама ретінде жә рмең ке, кө рме тағ ы да басқ а шаралар туралы мә ліметтер.

- Блэк-аут – жарнамалық идея кө бінесе диалог тү рінде ө ткізілетін радио жарнама тү рі.

Ø Радио жарнаманың негізгі ерекшелігі: кө ң іл-кү й сыйлауы, дауыс мә нері, музыка, шулар арқ ылы жақ сы ой қ алыптастыру.

Ø Радио жарнаманың артық шылық тары:

-Радио – тың даушымен бірге жү ретін ақ параттың мобильді қ ұ ралы;

-Радио минималды ө ндіру шығ ындарымен жә не эфирге ә п сә тте шығ уымен ерекшеленеді;

-Нарық тың ө згеруіне жедел жауап беруге мү мкіндік береді;

-Тың даушығ а жақ ын болуы, жарнамаланып отырғ ан тауар не қ ызмет туралы сенімділікті орнату;

-Мақ сатты сегментті таң даудағ ы тө мен шығ ындар, т.б.

Ø Радио жарнаманың кемшіліктері:

- Визуалды компоненттің жоқ тығ ы басқ а да медиа қ ұ ралдармен салыстыруғ а мү мкіндік жоқ екенін кө рсетеді;

- Кө птеген тың даушылар радио бағ дарламаларды басқ а жұ мысты бітіру кезінде уақ ыт ө ткізу ү шін қ арайды да, оғ ан мү лдем аз назар аударады;

- Кө п радиоарналардың мақ сатты аудиториясы аз болғ андық тан, олар эфирлік уақ ыттарды кө птеп сатып алуына тура келеді.

· Тележарнама. Шет елдерде теледидардағ ы жарнама 50-жылдардың екінші жартысында дами бастады. Қ азіргі уақ ытта ол жарнама қ ұ ралдарының ішіндегі ең қ ымбат тү ріне жатады жә не оның қ ұ ны кө терілу ү стінде. 1973 жылы американдық телевиденияда 30 секундтық жарнама орта есеппен 40мың $ тұ рса, 1983 жылы 100мың $ қ ұ рады. Дә л сондай 3 секундтық жарнама 1998 жылғ ы жазда Францияда ө ткізілген футболдан ә лем чемпионатының транцляциясы кезінде бұ л сома жарнама берушілерге 7млн$ соманы кө рсетті.

· Тележарнама тү рлері:

- Телероликтер — кө бінесе жарнамалық кино немесе бейне роликтер, ұ зақ тығ ы бірнеше секундтан 2-3 мин., теледидарда кө рсетіледі.

- Телехабарлама — диктор оқ итын жарнамалық ақ парат;

- Телезаставкалар — ә р тү рлі бағ дарламалар арасындағ ы ү зілісте қ олданады. Диктор мә тінімен ә р тү рлі музыкамен безендіріледі. Компьютерлік графикадағ ы суреттер қ олданылуы мү мкін.

Ø Тележарнаманың артық шылық тары:

- Кез келген тауар немесе қ ызметті жарнамалауда тү с, дыбыс, қ имылды кө рсете алатын телевидение креативті икемділігімен ерекшеленеді;

- Кең аудиторияны қ амтуды мақ сат етіп қ ойғ ан жарнама берушілер ү шін телевидение жарнама берудің тиімді қ ұ ралы болып қ ала береді.

Ø Тележарнаманың кемшіліктері:

- Қ ымбат жарнамалар қ айталанып эфирге шығ арылмағ аннан кейін ұ мытыла бастайды;

- Теледидарларды дистанционды басқ ару жә не тез арада басқ а каналдарғ а ауыстыру жарнаманың болу уақ ытын шектейді;

- Жарнаманың ең қ ымбат тү рі.

· Тележарнамаларды тарату бойынша каналдарды таң дау критерийлері. Жарнаманы қ ай каналдан берген тиімді болатынын білу ү шін оны келесідей критерийлер бойынша талдау керек:

- Беделділігі жә не танымалдылығ ы;

- Аудиторияны қ амтуы;

- Мақ сатты аудиторияғ а жарнаманың қ олжетімділігі;

- Жарнама қ ұ ны;

- Мақ сатты аудиторияғ а бағ ытталуы;

Блок

Интернет жарнаманың мә нін анық тау. Негізгі жарнама жеткізушілердің ерекшелігін, тү рін сипаттаң ыз жә не интернеттегі жарнаманы қ олданушыларғ а сегменттеу жү ргізің із.

Ең алғ ашқ ы коммерциялық жарнама 1994 жылы Wired журналында шық қ ан болатын. Сондық тан 1994 жыл интернет-жарнамасының пайда болғ ан кү ні деп есептелінеді, себебі сол кездері алғ ашқ ы коммерциялық браузер Netscape шық қ ан болатын.

Компьютер желісін қ олданатын адамдар санының ө суі интернеттегі жарнама дамуының тү рткісі болды. 1997 жылы компаниялардағ ы интернет жарнамағ а бө лінетін қ аражат сомасы арта тү сті. Екі тә уелсіз зерттеулер нә тижесінде IAB (Internet Advertising Bureau) и JC (Jupiter Communications), 1997 жылы интернет жарнаманың бюджеті 900 млн. долл қ ұ рағ ан. Солардың ішінде 54% каталог, 90% 20 топ-серверлер алды.

Ø Интернет ерекшелігі