Журналдағы жарнамасының мәні. Журналдағы жарнама түрлері, ерекшеліктері, артықшылықтары және кемшіліктері.

Журналдағ ы жарнама: тү рі, ерекшеліктері. Журналдарды газеттегідей географиялық таралуына, ақ параттық мазмұ нына, оқ ырмандар аудиториясына, басылым таралымына, шығ у мерзіміне, уақ ытына, таралу тә сіліне, форматына т.б. сай топтастыруғ а болады. Журналдың географиялық таралымы негізінен ұ лттық болып келеді. Трансұ лттық пен қ алалық таралым сирек кездеседі. Оқ ырман аудиториясы қ арай журнал газеттегідей мамандандырылғ ан жә не кө пшілікке танымал болып келеді. Бірақ мамандандырылғ ан журналдар газетке қ арағ анда, ә детте, аясы тар топтағ ы адамдардың мү ддесіне қ ызмет етеді. Журнал арқ ылы ә р тү рлі сипаттағ ы аудиторияғ а қ ол жеткізуге болады. Мә селен, олар жас шамасы, мамандық, қ ызығ ушылық тары, дінге қ атысты қ алауы, киім таң даудағ ы ө згешелігі, тамақ талғ амы, демалыс тү ріне қ атысты топтастырылуы мү мкін. Жарнама берушінің қ ызығ ушылығ ын туғ ызатын ә р тү рлі топтағ ы адамдар ү шін жеке-жеке журналдар бар. Газеттегідей журнал ақ паратты жә не жарнамалы, аз таралымды жә не кө п таралымды болып бө лінеді. Ә детте, журналдар апталық жә не айлық болады. Сонымен қ атар, екі аптада бір рет, айына бір-екі мә рте немесе тоқ сан сайын шығ атын журналдар кездеседі. Журналдардың таралу ү лгісі газеттегідей: алдын-ала жазылу бойынша, жеке тү рде, тегін немесе қ ұ рама болып бө лінеді. Баспағ а шығ аруда пайдаланылатын негізгі формат – А-4. Қ азіргі кезде А-4-ке жақ ын қ алыптан тыс формат жиі қ олданылып жү р. Газеттер мен журналдар ө зінің жарнамалық мү мкіндіктерін тү рлі қ осымшалардың кө мегімен едә уір кең ейте алады. Оларды географиялық таралуына, ақ параттық мазмұ нына, оқ ырмандар аудиториясына, басылым таралымына, шығ у мерзіміне, уақ ытына, таралу тә сіліне, форматына сай топтастыруғ а болады. Тә жірибеде жарнама берушілер ә детте ү ш тү рлі қ осымшаны пайдаланады. Біріншісі, ақ параттық мазмұ нғ а сай – тақ ырыптық. Екіншісі, географиялық таралымғ а сай – аумақ тық. Ү шіншісі, ақ паратты тасымалдаушығ а қ арай – электрондық болып бө лінеді. Тақ ырыптық қ осымша ең кө п таралғ ан тү рге жатады. Ә детте журнал базасында мерзімділікке (аптасына бір мә рте, айына, тоқ сан бойынша т.б. кезең дермен) немесе арнайы жағ дайларғ а (мерекелерге, жаң а маусымның ашылуына, т.б.) байланысты шығ арылады. Тақ ырыптық жарнама қ осымшасы журнал немесе газет жолдарына қ арағ анда тиімдірек. Бұ л оқ ырмандардың тақ ырыптық қ осымшаны ө те мұ қ ият зерделейтініне байланысты. Кө п жағ дайда қ осымшаны негізгі беттен бө лек алып қ ояды. Қ осымшадағ ы жарнама қ осымша ү лгісіне байланысты жә не нарық тағ ы ахуалғ а сай бір жылғ а дейін ө зінің тиімділігін жоймауы мү мкін. Ә детте қ осымша негізгі беттегі қ ағ азда жә не сол форматта даярланады. Алайда, егер ол негізгі беттен сапалы қ ағ аз жә не басқ а форматта жасалса, газет пен журналда ерекшеленіп тұ рады, соғ ан сай ө зіне кө пшілік назарын аудартып, ү лкен жарнамалық ә серге ие болады. Кейбір басылымдарда қ осымша мү лде қ олданылмайды, кейбіреуінде кей жағ дайларда ғ ана, басқ аларында жылдық бағ дарламаларғ а сай жасалады. Жарнама берушілер ө зінің жарнамалық ә рекетін ұ зақ уақ ытқ а жоспарлағ анда соң ғ ы жағ дайдағ ы қ осымшаның мү мкіндігін пайдалана алады. Қ осымшаның тақ ырыбы, ә детте, басылымның ақ параттық мазмұ нымен сарындас болып келеді. Кей тұ ста олар ойластырылғ ан сә тке, мысалы, «Жаң а жылдық сыйлық», «Бә рі де білім кү ніне», «8 Наурызғ а», «Кү здік киім маусымы» т.б. байланысты. Аймақ тық қ осымша жарнама берушілер ү шін басылым таралатын барлық аумақ қ а емес, оның белгілі бір бө лігіне ғ ана ық пал етуге болатынымен пайдалы. Бұ л жарнама берушінің тауарлары мен қ ызметтері белгілі бір аумақ қ а таратылғ ан жағ дайда немесе жарнама беруші тауарды ө зі белгілеген шағ ын аумақ қ а жарнамалап, қ аражатын ү немдегісі келгенде ө те маң ызды.Басылымның бұ л тү рі кө п жағ дайда газетке ұ қ сас келеді. Газетте кездесетін кө птеген артық шылық тар мен кемшіліктер журналғ а да қ атысты. Дегенмен журналдың кейбір ө зіндік ерекшеліктері бар. Журнал газетке қ арағ анда уақ ыт жағ ынан кемшін тү седі. Себебі, ол материалдарды басылымғ а шығ ару ү шін бірнеше апталық дайындық ты қ ажет етеді. Бұ л уақ ыт аралығ ында жарнамаланатын тауар ескіріп, оның бағ асы кө теріліп, басқ а да шарттар мен талаптар ө згеруі мү мкін. Сонымен қ атар, журналдың оқ ылуы баяу, демек, жарнаманың нә тижесі тез арада біліне қ оймайды. Айлық журналдарда бір айдан бірнеше айларғ а дейін. Апталық журналдардағ ы жарнамамен жалпы аудиторияның орташа есеппен алпыс пайызы журналдың кезекті саны сатылымғ а тү скен кү ннен бастап бір апта ішінде танысып шығ ады. Тө ртінші аптаның басында ғ ана аудиторияның тоқ сан пайызы журналды толық тай оқ и бастайды. Соғ ан сә йкес журнал жарнамасының ә сер ету ық палы газеттегідей болмайды. Журналдарда аудиторияны географиялық тұ рғ ыдан қ амту дең гейі тө мен. Ә детте, журнал таралымы газеттегіден аз болады. Журналдарда газеттегі сияқ ты аудитория соншалық ты жергілікті емес. Журналдың оқ ырмандары, қ алыптасқ ан жағ дай бойынша бір географиялық ауданда топталмағ ан, тү рлері де аз. Журнал жарнаманы ¼ жолдан тө мен беруге қ ұ лшыныс етпейді. Сондық тан журналдағ ы жарнаманың тө лемақ ысы да соғ ан лайық жоғ ары болады. Десек те, журналдағ ы жарнаманың ең басты артық шылығ ы ретінде оның сапасының жоғ ары болатындығ ын атап кө рсетуге болады. Ә сіресе, тү рлі жылтыр журналдардағ ы бейнелер мен суреттердің қ ай қ айсысы ө ң ін ө згертпей басылады. Журналдар жарнама мә тіндерін газеттегідей жариялап қ ана қ оймай, оларды тауарлар ү лгісімен таныстыру мү мкіндігіне ие. Журнал заманауи озық технологиямен басылады. Журналды айлар бойы, тіпті жылдар бойы сақ талады. Соғ ан сай оқ ырмандардың қ ызығ ушылығ ы мол.

Шамамен ересек адамдардың 92%-ы айына бір журнал оқ уы мү мкін деп қ арастыруғ а болады. Орташа есеппен журналды 2 кү ннің ішінде кү ніне бір рет ашып қ арау арқ ылы 54 минуттың ішінде 4 ересек адам оқ иды екен. Шамамен ересектердің 79%-ы журналдағ ы жарнаманы «сатып алу ү шін пайдалы»деп санайды. Ер адамдарғ а қ арағ анда ә йел адамдар журналғ а деген ө ң кө зқ араспен қ арайды жә не жақ ын болып келеді. Журналдағ ы жарнаманы барлық оқ ырмандардың 89%-ы кө реді деп бекітілген. Оғ ан кө ң іл аударатындардың ү лесі 49%, ал оқ ырмандардың 43%-ы жарнамаланып отырғ ан маркағ а кө ң іл аударады. Алайда тек 11% ғ ана жарнамалық текстің жартысынан кө бін оқ иды, бұ л жарнамағ а кө ң іл аударғ андардың ү лесі 22% екенін кө рсетеді.

· Журналдағ ы жарнамалық хабарландыруларды маркетингтік бағ алау.

Жарнамалық хабарламаларды орналастыру барысында журналды таң дау кезінде кө птеген кө рсеткіштер бойынша маркетингтік бағ алау жү ргізіледі. Солардың біразына тоқ талып ө тсем.

- Шығ арылым кө лемі. Кө п оқ ылатын шығ арылым 40 бетке дейін, аз оқ ылатыны 80-160, нашар оқ ылатыны 200 бет болады.

- Хабарландыру орны. Шығ арылымның бірінші бетіне орналастырылғ ан хабарландыру аудиториясы орта жә не соң ғ ы жақ тағ ыларынан 10%-ғ а кө п болады. Сыртқ ы қ аптамасының (обложка) тө ртінші жағ ында орналасқ ан жарнама ішіндегі жарнамамен салыстырғ анда 65%-ғ а кө п оқ ырмандарды тартады, сонымен қ атар ішімен салыстырғ анда сыртқ ы қ аптамасының екінші жә не ү шінші жағ ындағ ы, қ арама-қ арсы бетінде орналасқ ан жарнама оқ ырмандарды жә не ү шінші жағ ындағ ы, қ арама-қ арсы бетінде орналасқ ан жарнама оқ ырмандарды 30%-ғ а артық тартады.

- Хабарландыру ө лшемі. Оқ ырман аудиториясы хабарландыру кө лемінің ө суімен пропорционалды тү рде кө беймейді. Керісінше, беттің ¼ бө лігіндегі жарнама -40 оқ ырманды, ½ бө лігі – 72 оқ ырманды, толық тай бетте болса – 130 оқ ырманды тартады.

· Жарнама тасушысы ретіндегі журналдардың кө лемі мен шығ арылым мерзіміне байланысты келесідей тү рлері бар:

- Апталық;

- Ай сайынғ ы;

- Екі аптада бір рет шығ арылатын;

- Екі айда бір шығ арылатын;

- Кварталдық;

- Жарты жылда бір рет шығ арылатын.

· Редакциялық бағ ытталу белгісіне қ арай журналдар:

- Жалпы

- Салалық

· Географиялық қ амтуына қ арай:

- Республикалық

- Аймақ тық

- Жергілікті

· Мазмұ нына қ арай:

- Ғ ылыми

- Спорттық

- Техникалық

- Ойын-сауық

· Аудиторияғ а қ атысы бойынша:

- Тұ тынушылық

- Ө неркә сіптік

- Арнайы мамандандырылғ ан.

Ø Журналдағ ы жарнаманың артық шылық тары:

- Жоғ ары сапалылығ ы (ә р тү рлі тү сті қ амтиды);

- Ө мір сү ру ұ зақ тығ ы;

- «екінші ретті оқ ырмандардың» кө п болуы;

- Сенімділігі;

- Престижділігі.

Ø Журналдағ ы жарнаманың кемшіліктері:

- Жарнаманың шығ уы мен сатып алу орнының ұ зақ уақ ыттық айырмасы;

- Бә секелес жарнамасымен жақ ын орналасуы;

- Бағ асы жоғ ары болып табылады.